Milieuorganisaties dreigen klimaatakkoord niet te tekenen
De vier milieuorganisaties aan de klimaattafels dreigen het klimaatakkoord niet te tekenen. Volgens hen gaat het met de voorstellen die er nu liggen, nooit lukken om het kabinetsdoel te halen: een vermindering van de uitstoot van CO2 met 49 procent in 2030. ‘Als dit ’m wordt, zetten we onze handtekening niet’, zegt directeur Joris Thijssen van Greenpeace.
De vier milieuclubs, Greenpeace, Milieudefensie, Natuur & Milieu en de Milieufederaties, organiseerden dinsdag gezamenlijk een persconferentie op het hoofdkantoor van Greenpeace in Amsterdam. Volgens hun relaas stuiten ze aan alle tafels op blokkades van ‘de andere kant’, zoals ze de industrie aanduiden, en van het kabinet. Aan de vervoerstafel willen ze praten over rekeningrijden, maar dat is door het kabinet taboe verklaard. Aan de industrietafel willen ze het hebben over het beprijzen van CO2, maar dat wil de industrie niet.
Anderzijds willen kabinet en industrie het hebben over het opslaan van CO2 diep onder de grond (CCS), en daar willen de milieugroepen weer niet aan: weggegooid geld, vinden ze. ‘De andere kant’ wil het ook steeds hebben over het gebruik van biomassa (hout, biodiesel, biogas en bio-ethanol), ‘maar daarvan is op de wereld gewoon niet genoeg beschikbaar’, zegt Marjolein Demmers van Natuur & Milieu.
Driehonderd deelnemers van onder meer milieuorganisaties, vakbonden, bedrijven en overheden onderhandelen sinds februari aan een zestal tafels over plannen waarmee in 2030 de uitstoot van CO2 met 49 procent omlaag kan zijn gebracht. Die 49 procent komt uit het regeerakkoord. Met deze polderaanpak hoopt het kabinet draagvlak te krijgen voor dat beleid. Ed Nijpels, voorzitter van het beraad, heeft aangekondigd op 21 december een akkoord te zullen presenteren.
Lampje
De vraag is of dat lukt. In juli dreigden de onderhandelingen ook al eens vast te lopen, toen op de verdeling van de kosten. Is er sindsdien iets bereikt? Thijssen van Greenpeace: ‘Die vooruitgang moeten we met een lampje zoeken.’
Minister Wiebes wil niet reageren op de ‘laatste waarschuwing’ van de vier milieuorganisaties. ‘Het kabinet zal iets vinden als er een akkoord ligt’, zegt zijn woordvoerder.
Voorzitter Ed Nijpels toont zich laconiek: zo gaan onderhandelingen nu eenmaal, hij heeft nooit anders meegemaakt. ‘Alle partijen zitten nog aan tafel. Ik ga ervan uit dat er op 21 december een akkoord ligt.’ Wat er gebeurt als de vier toch niet tekenen? ‘Ik herinner me het Energieakkoord uit 2013. Alle deelnemende partijen tekenden, behalve de Vereniging Eigen Huis.’ Of een Klimaatakkoord zonder de milieubeweging ook het draagvlak oplevert dat het kabinet zo naarstig zoekt, is zeer de vraag.
Huishoudens
Een van de gevoeligste kwesties is de verdeling van de kosten. Het klimaatbeleid wordt gefinancierd uit de ODE-heffing op gas en stroom. De tarieven voor huishoudens liggen 13 tot 66 keer zo hoog als voor sommige bedrijven. Daarvoor is nog steeds niets geregeld, maar volgens Donald Pols van Milieudefensie is het een kwestie van één eenvoudige maatregel: ‘Beprijzing van de CO2-uitstoot. Iedereen weet dat dat de beste en eenvoudigste manier is om klimaatbeleid te voeren, en je bereikt meteen dat het bedrijfsleven eindelijk meebetaalt.’
En dan de verdeling tussen huishoudens. Armen moeten worden ontzien, zeggen de milieuorganisaties en ook Sybrand Buma van het CDA; het zou eveneens blijken uit de Franse opstand der gele hesjes. Dat lijkt ingewikkeld, maar kan in een handomdraai, zegt Pols van Milieudefensie. Op dit moment krijgt elk huishouden via zijn energierekening jaarlijks 308,54 euro aan energiebelasting terug, zowel de bijstandsmoeder als de miljardair. ‘Dat is een nivellerende teruggave. Je hoeft alleen maar dat bedrag te verhogen en je bent klaar.’
Opgeven doen de milieuorganisaties nog niet. ‘Dat akkoord móét er komen’, zegt Demmers van Natuur & Milieu.