Urgenda-doel definitief onhaalbaar, Nederland komt niet verder dan 21 procent CO2-reductie

In 2020 moet Nederland zijn schadelijke uitstoot eigenlijk met 25 procent hebben verminderd ten opzichte van het vergelijkingsjaar 1990. Die doelstelling heeft de rechter de staat opgelegd in rechtszaken die actiegroep Urgenda heeft gewonnen. Begin deze week lekte al uit dat het PBL zou aankondigen dat dit doel, en twee andere klimaatdoelen voor 2020, niet gehaald gaan worden. De beleidsanalytici van het PBL voorspellen dat Nederland niet verder komt dan 21 procent. Dat betekent dat Nederland over twee jaar 9 megaton CO2 meer de atmosfeer inblaast dan het rechterlijk vonnis toelaat. Die hoeveelheid komt overeen met ongeveer 5 procent van de totale Nederlandse broeikasgasemissie.

De CO2-reductieraming van het planbureau valt veel gunstiger uit dan de recente inschatting van drie onderzoeksbureaus. CE Delft, Kalavasta en Berenschot berekenden in december dat Nederland in 2020 niet verder zou komen dan een CO2-reductie van 16 procent, dus 9 procentpunt onder het Urgenda-doel zou blijven. Het PBL verwacht echter dat Nederland de komende drie jaar veel meer stroom uit Duitsland zal importeren en dat scheelt een slok op een borrel. De broeikasgasemissies die Duitse gas- en kolencentrales produceren tellen namelijk niet mee in de Nederlandse emissiestatistieken, ook niet als de in Duitsland opgewekte elektriciteit naar Nederland wordt geëxporteerd.

Duitsland

Het PBL gaat uit van hogere een stroomimport (en een daarmee gepaard gaande lagere productie en emissies van de elektriciteitscentrales in Nederland), omdat de Uniper kolencentrale in Rotterdam in 2017 is gesloten en omdat er de laatste jaren meer krachtige stroomverbindingen met Duitsland zijn aangelegd. Die extra elektriciteitskabels maken meer stroomuitwisseling met het buurland mogelijk. Ook de in de rekenmodellen geraamde prijsontwikkeling van elektriciteit zou de stroomimport vanuit Duitsland sterk bevorderen.

Maar het PBL erkent in zijn rapport dat de stroomimporten de afgelopen jaren in de praktijk steeds lager uitvielen dan geraamd, en de productie van Nederlandse gas- en kolencentrales daardoor hoger. Oorzaken daarvan waren verkeerd geraamde prijsontwikkelingen. De winstgevendheid van gascentrales bleek daardoor gunstiger dan verwacht, waardoor die harder gingen draaien dan voorzien. 

Kerncentrales

Ook de problemen met kerncentrales in Frankrijk en België speelden een rol. Daardoor was er vanuit België meer vraag naar Nederlandse stroom en ging hier de productie omhoog. Het is onduidelijk hoe lang de problemen met de kerncentrales nog zullen voortduren. Als ze hardnekkig blijken kunnen ze een groot opwaarts effect hebben op de Nederlandse broeikasgasemissies, waarschuwt het PBL. In dat geval zal de Nederlandse broeikasgasuitstoot in 2020 slechts 17 tot 18 procent lager zijn dan in 1990.

De twee andere klimaatdoelen die niet gehaald worden zijn het aandeel duurzame energie in het totale Nederlandse energieverbruik en de nagestreefde energiebesparing. Het aandeel duurzaam opgewekte energie had 14 procent moeten zijn in 2020, maar het blijft volgens het PBL steken op 12,2 procent. In het Energieakkoord uit 2013 was daarnaast afgesproken dat Nederland zijn energieverbruik voor 2020 met minstens 100 petajoule zou verminderen. Dat wordt niet meer dan 81 petajoule, aldus het PBL.