Bij helder weer is maandagochtend een totale maansverduistering te zien
Maandagochtend vroeg is bij helder weer een totale maansverduistering zichtbaar een vrij zeldzaam hemelverschijnsel. Ruim een uur lang, ongeveer van 05.45 uur tot 06.45 uur, bevindt de volle maan zich volledig in de schaduw van de aarde. Tijdens de eclips staat de verduisterde maan vrijwel exact in het westen.
De maansverduistering begint eigenlijk al om 04.34 uur. Aan de linker bovenrand van de volle maan verschijnt dan een klein, donker ‘deukje’. Heel geleidelijk schuift de maan vervolgens de aardschaduw in. De donkere ‘hap’ wordt daarbij steeds groter, totdat er om 05.41 uur helemaal geen direct zonlicht meer op het maanoppervlak valt.
Tijdens de totale fase van de eclips is de maan nog wel zichtbaar. Via de dampkring van de aarde komt er namelijk toch nog een klein beetje zonlicht op de maan terecht. Dat licht heeft een rode kleur, net als het licht van de ondergaande zon, dat ook een lange weg door de dampkring aflegt. Het gevolg is dat de verduisterde maan een oranjerode gloed heeft; daardoor is het zo’n indrukwekkend verschijnsel.
Tijdens de totale verduistering is het natuurlijk ook veel donkerder dan normaal bij volle maan. Rechts van de verduisterde maan zijn de sterren Castor en Pollux te zien, in het wintersterrenbeeld Tweelingen. Aan de zuidoostelijke hemel (min of meer tegenover de maan) stralen ook twee heldere ‘sterren’: de planeten Venus en Jupiter.
Wekker zetten
Vanaf 06.43 uur komt de maan weer langzaam maar zeker uit de aardschaduw tevoorschijn. Hij staat dan wel al vrij laag boven de horizon, en bovendien begint het na zeven uur langzaam maar zeker te schemeren. Wie het mooiste deel van de maansverduistering wil zien, moet dus de wekker zetten.
Om de eclips te bekijken, heb je geen speciale apparatuur nodig. Eventueel kun je een verrekijker gebruiken om de maan wat groter te zien. Met een eenvoudige camera (liefst op statief) is het verschijnsel ook goed te fotograferen.
Tot ergernis van veel sterrenkundigen wordt de totale maansverduistering van 21 januari op internet gehypet als een ‘super-bloed-wolfmaan’. ‘Super’ omdat de volle maan begin volgende week iets dichterbij staat dan gemiddeld (en dus een tikje groter en helderder lijkt dan normaal), ‘bloed’ vanwege de rode kleur, en ‘wolf’ omdat de volle maan in januari vroeger soms de wolfmaan genoemd werd.
Gewone eclips
Het gebruik van die termen wekt de indruk dat het om een zeer uitzonderlijk verschijnsel gaat, terwijl het eigenlijk een heel gewone eclips is. ‘Sommige sterrenkundigen halen inderdaad hun neus op voor de publiciteit die er altijd mee gemoeid gaat,’ zegt Lucas Ellerbroek van de Universiteit van Amsterdam. ‘Maar zelf ben ik een fan van maansverduisteringen.’
Wie de totale eclips van aanstaande maandagochtend mist, moet geduld hebben. Pas op 7 september 2025 is er in Nederland weer een zichtbaar, maar daarvan is het begin niet te zien. Het duurt tot 20 december 2029 voordat er hier weer een totale maansverduistering van begin tot eind te volgen is.
