Justitie vervolgt coffeeshopbaas voor witwassen ‘via financiële schijnconstructies’

Wat zijn de verdenkingen precies?

Witwassen van meer dan 20 miljoen euro, belastingfraude en lidmaatschap van een criminele organisatie.

Justitie en politie zijn al in 2011 een onderzoek begonnen naar ‘financiële malversaties’ rond coffeeshopketen Grass Company, met twee coffeeshops in Tilburg en twee in Den Bosch. Hoofdverdachten zijn Johan en Frans van Laarhoven, die ooit samen aan de wieg stonden van de eerste coffeeshop – broer Frans vooral als vastgoedondernemer en verhuurder van het pand. Ook de directeur van Grass Company is hoofdverdachte. Daarnaast zijn er bijna zestig andere verdachten in binnen- en buitenland, waaronder twintig bedrijven.

Het OM denkt dat vele miljoenen aan inkomsten uit de vier coffeeshops buiten de officiële boekhouding zijn gehouden, onder meer doordat de inkoopprijs van wiet en hasj hoger werd opgegeven dan in werkelijkheid was betaald. Hierbij speelt een rol dat coffeeshops sowieso geen bonnetjes kunnen overleggen van hun inkoop, want alles wat aan de achterdeur gebeurt is illegaal – slechts de verkoop aan blowende klanten wordt gedoogd. Maar justitie weet wel wat een cannabisteler gemiddeld vraagt voor zijn stuff.

Volgens het OM is de inkoop van cannabis jarenlang ‘onjuist in de boeken vastgelegd’. Jaarstukken zouden ‘valselijk’ zijn opgemaakt en het hiermee verdiende geld zou ‘via ingewikkelde financiële schijnconstructies’ zijn witgewassen. Dat gebeurde via vele buitenlandse vennootschappen en trustkantoren, aldus het OM, met name in Luxemburg (waar broer Frans zich officieel had gevestigd), maar ook in Cyprus en Panama en op de Maagdeneilanden.

‘De gelden kwamen vermoedelijk uiteindelijk bij de twee broers terecht’, zei het OM in 2016 na de aanhouding van broer Frans en de Grass Company-directeur – beiden kwamen na twee dagen weer vrij. ‘De broers hebben deze gelden belegd in verschillende landen in Europa en Azië. Zo zouden ze voor meer dan 10 miljoen aan gelden hebben belegd in Thailand, waarbij ze onder andere gebruik hebben gemaakt van katvangers om hun inkomsten en bezit te verhullen.’

Van Laarhoven is in Thailand toch al veroordeeld voor witwassen?

Dat klopt, en een verdachte kan niet twee keer worden vervolgd voor hetzelfde feit. Maar het OM stelt nadrukkelijk dat de coffeeshopbaas hier niet meer wordt vervolgd voor het witwassen in Thailand, maar wel voor illegale geldstromen en beleggingen in andere landen. Volgens een woordvoerder blijft dan nog steeds een witwasbedrag van naar schatting 20 miljoen euro over. De verdediging heeft steeds gesteld dat er niets illegaals is gebeurd en dat de verdachten alle geldstromen kunnen uitleggen.

Welke rol spelen de politie-invallen waarbij veel te grote handelsvoorraden voor de coffeeshops van de Grass Company werden aangetroffen?

Er zijn meerdere invallen geweest in opslagplaatsen. Krachtens het gedoogbeleid mag een coffeeshop maar een halve kilo cannabis op voorraad hebben – goedlopende coffeeshops verkopen dagelijks echter vele kilo’s. Telkens als te veel voorraad wordt ontdekt, beschouwt justitie dat als een schending van de gedoogcriteria. Daardoor wordt de coffeeshop meteen een illegale activiteit – alle inkomsten van de coffeeshop worden dan als zwart geld aangemerkt, en de eigenaar en werknemers als leden van een criminele organisatie.

Dat is ook gebeurd bij Checkpoint in Terneuzen, met duizenden klanten per dag ooit de grootste coffeeshop van Nederland. Na een juridische procedure van tien jaar stelde het gerechtshof uiteindelijk vast dat de coffeeshop en zijn eigenaar wel de regels hebben overtreden, maar ze kregen geen straf opgelegd. Ook in andere arresten hekelden de rechters de inconsistentie van het huidige coffeeshopbeleid

Het OM bevestigt dat naast de financiële malversaties ook de te grote handelsvoorraden van de Grass Company een rol spelen bij de verdenking van witwassen. Volgens de verdediging voert justitie een gerichte actie om opnieuw een bloeiend coffeeshopbedrijf kapot te maken.

Wanneer is de Nederlandse rechtszaak tegen Van Laarhoven?

Als het aan het OM ligt zo snel mogelijk. ‘We willen hem binnen enkele weken verhoren in de lopende strafzaak’, zegt een woordvoerder. ‘En we hopen dat de inhoudelijke behandeling voor de rechtbank over een paar maanden kan plaatsvinden. We hebben de rechtbank al verzocht om een aantal zittingsdagen te plannen.’