Direct naar artikelinhoud
InterviewVirgil van Dijk

Het symbool van de wederopstanding van het Nederlandse voetbal in 2018: Virgil van Dijk

Virgil van Dijk blaast Thomas Muller (Duitsland) omver, 19 november 2018.Beeld Guus Dubbelman / de Volkskrant

Virgil van Dijk (27), verdediger van de Engelse koploper Liverpool, staat model voor de wederopstanding van het Nederlandse voetbal in 2018. Goed en bescheiden, met de uitstraling van een leider. Het verslag van een wonderjaar.

Een uur nadat hij met Liverpool rivaal Manchester United heeft vernederd, wandelt Virgil van Dijk door de gangen van stadion Anfield met een leren bal onder de arm, een bal met handtekeningen van hem en medespelers. ‘Die gaat naar Nepal. Kunnen ze daar ook voetballen.’

Hoe snel zijn faam ook is gegroeid, Van Dijk blijft een normale jongen uit Breda met oog voor zijn omgeving. ‘Mijn vrouw en ik zijn ambassadeur van de Ombir Foundation, een stichting van een Nederlandse jongen die elf weeskinderen heeft opgenomen in huis, in Nepal.’

Hoe hij uitgerekend bij die stichting komt? ‘Het verhaal raakte ons. De oudste van de elf gaat studeren in Nederland. Prachtig. Voor ons is het iets kleins, maar het kan veel betekenen.’

Virgil van Dijk was met zijn transfersom van 85 miljoen euro, een jaar geleden door Liverpool betaald aan South­ampton, de duurste verdediger in de geschiedenis, wat het wonderlijke relaas van zijn opkomst nog meer cachet geeft. Dat gaat zo: jongen vertrekt in 2010 met een vrije transfer van Willem II naar FC Groningen, omdat ze in Tilburg niet in hem geloven. Acht jaar later is hij, ook genegeerd door de Nederlandse topclubs, wereldberoemd. En hij is aanvoerder van het Nederlands elftal, terwijl Louis van Gaal hem vier jaar geleden niet eens opriep.

Oud-bondscoach Louis van Gaal: Hij kwam niet door de ballotage

‘Virgil heeft zich wel ontwikkeld en, zoals ik het aan de buitenkant kan zien, zeker als persoonlijkheid. We hebben hem destijds diverse malen laten bekijken, maar hij kwam niet door de ballotagecommissie! Ik herinner mij van de beelden die mijn scouts toen lieten zien dat hij vaak iemand uit zijn rug liet lopen. Verder verdedigde hij niet vooruit en in mijn filosofie is dat heel belangrijk, zeker met het systeem met vijf verdedigers dat wij gingen toepassen op het WK.’

Volharding

In 2018 komen alle lijnen van een leven van volharding bijeen in een megatransfer. Van Dijk maakt het winnende doelpunt bij zijn debuut tegen stadgenoot Everton, in het bekertoernooi. Hij wordt aanvoerder van Oranje onder de nieuwe bondscoach Ronald Koeman. Hij scoort in 2018 als verdediger drie keer in de nationale ploeg, waarvan de laatste treffer het Nederlands elftal in de finale van de Nations League brengt.

Van Dijk is het symbool van de wederopstanding. Maar hoe snel zijn loopbaan zich ook ontwikkelt, zijn afkomst vergeet hij nooit. ‘Wij zijn niet meer dan anderen. Wij voetballers worden betaald voor iets dat we heel leuk vinden, maar we hebben net als iedereen zware dagen. We zijn net als iedereen wel eens ziek. En ik denk dat je sowieso normaal moet blijven. Zoals ik ben, blijf ik, met behulp van mijn vrouw. Ik ben niet gaan zweven. Ik heb vrij hard moeten werken om te komen waar ik ben, maar zal nooit vergeten waar ik vandaan kom.’

Het is zijn oerkracht. Geloven in zichzelf. Bij Willem II, in de jeugd, moest hij elk jaar afwachten of hij mocht blijven. Hij was te nonchalant, vonden critici. Geen extreem talent. Hij kijkt nooit om in wrok. Sterker, hij volgt het Nederlandse voetbal intensief. ‘Ik houd de eredivisie vrij goed in de gaten en vind het bijvoorbeeld schandalig dat er nog steeds op kunstgras wordt gespeeld. Op vrijdag kijk ik geregeld naar het schakelprogramma van de Keuken Kampioen Divisie. Dan zie ik jongens met wie ik heb gespeeld bij Groningen of Willem II. Ricardo Ippel, nu bij MVV. Geweldige gozer.’

Voetbalvriend Ricardo Ippel: Van Virgil krijg ik kippenvel

‘Ik weet nog dat Virgil debuteerde in een oefenduel met Sierra Leone. Toevallig maakte ik de winnende goal. Maar de rollen waren snel omgedraaid. Elke stap leek zo makkelijk te gaan bij hem. Hij was stoïcijns, met één doel: voetbal. Hoe hij zich heeft ontwikkeld, doet me iets. Dat zit tegen kippenvel aan. En ook van binnen zit bij hem alles op de goede plek. Hij leek wat nonchalant, maar dat oogde misschien alleen zo. Hij heeft er echt voor moeten knokken.’

Van Dijk over toen: ‘Ik had het zwaar en was bijna weggestuurd bij de club. Mijn groeispurt was nog niet geweest. Je moet altijd blijven geloven in jezelf. Er zijn genoeg spelers die zo’n ontwikkeling hebben doorgemaakt. Ik ben een laatbloeier. Dat weet ik sinds mijn tweede seizoen bij FC Groningen. Toen kreeg ik het gevoel dat ik een volgende stap kon maken. Die stap was Celtic, omdat de sprong naar de Nederlandse top niet mogelijk was.’

Ajax, Feyenoord en PSV informeerden, maar waren nooit concreet. ‘Bij Celtic had ik na twee seizoenen het gevoel dat ik weer een volgende stap kon zetten. Bij Southampton was dat opnieuw zo. En uiteindelijk mag ik voor deze prachtige club spelen, en ik voel dat het nog beter kan.’

Voetballen op Anfield is betoverend mooi, door de traditie, het kleine, intieme veld, de zindering op de tribunes en de hunkering naar de landstitel, voor het laatst behaald in 1990. Mensen op straat vinden 85 miljoen euro voor Virgil van Dijk met terugwerkende kracht een koopje. ‘Virgil is waarschijnlijk de beste verdediger in de geschiedenis van Liverpool’, zegt Tony Smith, al een jaar of veertig seizoenkaarthouder.

Met zijn vrouw Barbara eet hij een bakje frites. Overdrijft Smith niet een beetje? ‘Nou ja, het zal gaan tussen hem en Alan Hansen.’ Barbara: ‘Virgil leest de wedstrijd. Hij ademt vertrouwen. Hij geeft anderen zelfvertrouwen.’ Tony: ‘Hij organiseert de ploeg, hij is sterk. Niemand kan om zijn aanwezigheid heen.’ Terwijl ze om de beurt een frietje nemen uit het bakje, als een jarenlang ingespeeld team, zeggen ze gelijktijdig: ‘Virgil is echt heel goed.’

Supporters zingen een liedje over hem, op de melodie van het beroemde Dirty old town, vertolkt door onder anderen the Dubliners en the Pogues. Een strofe:

He’s Virgil van Dijk

We watch him score.

He’s a centre half

He’s our number 4.

Hij wordt geprezen om zijn empathie. Bij Oranje gaf hij voor het duel in de Kuip met Frankrijk zijn jasje bij het volkslied aan een koukleumend meisje. Op deze zondag, voor het duel met Manchester United, ziet hij een mascotte te snel weglopen. Hij roept het jongetje terug. ‘Soms weet zo’n jongen niet precies wat hij moet doen.’

Over 2018 heeft hij weinig te klagen. ‘2018 is goed voor ons geweest, al heb ik geen echt grote successen behaald.’ De finale van de Champions League tegen Real Madrid dan? De gelijkmaker tegen de Duitsers, waardoor Nederland deelname aan de eindfase van de Nations League afdwong?

Bescheiden: ‘We staan in de finale om daar als winnaar uit te komen. Het zijn momenten en ervaringen die me sterker en rijker hebben gemaakt. Ik voel elke dag, elke week dat ik beter word, dat ik in een lekkere fase zit. Het is soms moeilijk om daarbij stil te staan, maar er zijn momenten van genot. Die goal tegen de Duitsers was geweldig en speciaal. We zijn op de goede weg met Oranje. Dat willen we doorzetten en daarbij hebben we iedereen nodig. Ook de media en iedereen die Nederlander is.’ Hij is te nuchter om toe te geven dat hij symbool staat voor de wederopstanding. ‘Haha. Dat is niet het juiste woord. We zijn met zijn allen een andere weg ingeslagen. Hard werken, voor elkaar. Laten zien aan Nederland, aan de wereld, dat we op de weg terug zijn. Misschien spelen we bij vlagen anders dan iedereen gewend was, maar op dit moment gaat het vrij goed. We trainen vaak met Oranje. Dan zie je welke potentie we hebben.’

Leider

In dat spel is hij leider, bij club en land. Hij wijst en gebaart, klapt in de handen en raapt gevallen teamgenoten op. Bij Liverpool is hij de derde aanvoerder, na de Britten Milner en Henderson. ‘Soms zeg ik misschien iets dat niet nodig is. Ik wil communiceren, zorgen dat iedereen goed staat en wakker blijft.’

Zeker in het drukste deel van het clubseizoen in de Premier League, waarin lichamelijke en mentale vermoeidheid dreigen, is het zaak scherp te blijven. ‘Het gaat maar door. Spelen, rusten, voorbereiden, spelen, rusten. Als je eenmaal op het veld staat, is het prima te doen. Maar het is zwaar, zeker mentaal. We staan aardig onder druk. Soms gaan dingen fout, ook omdat je niet goed geconcentreerd bent. Op de wedstrijddag ben je altijd klaar, maar je moet met een leeg hoofd kunnen voetballen. Als ik op zaterdag speel en op dinsdag weer, moet ik de juiste voeding naar binnen werken, herstellen met hersteldrank, pillen, en moet ik zorgen dat mijn lichaam helemaal relaxt is.’

Zijn collega’s riepen hem in november uit tot beste speler van de maand in de Premier League. Vorige week scoorde hij voor het eerst in de Premier League, de 0-2 tegen Wolverhampton. Wie had dat gedacht voor een voetballer die in de aanloop naar het WK van 2014 geen international was? Onder Van Gaal haalden Joël Veltman (Ajax) en Bruno Martins Indi (Stoke City) de WK-selectie wel en Van Dijk niet. ‘Ik was niet zover als ik nu ben. Het was Van Gaals goed recht om mij niet op te roepen. Ik baalde wel, want Brazilië was heel speciaal geweest.’

Van Dijk had daarna zijn debuut kunnen maken onder Hiddink. Hij was opgeroepen voor duels met Italië en Tsjechië. ‘Ik werd gebeld door Hiddink met een uitnodiging. Mijn vrouw ging bevallen. Daar ben ik bij geweest. De dag erna ging ik naar Oranje. Daarover heb ik toen verteld tijdens de speech voor debutanten.’ Hij speelde niet. ‘Daarvan baalde ik enorm, want ik had mijn vrouw achtergelaten met de pasgeboren baby.’

Hij debuteerde onder Blind en werd aanvoerder onder Koeman. Niemand heeft het nog over de 85 miljoen euro. Van Dijk zelf ook niet: ‘Het doet mij vrij weinig. Ik weet dat het zo werkt in het voetbal. Ik scoorde bij mijn debuut tegen Everton, dan kun je al bijna niet meer stuk. Het ging sindsdien eigenlijk steeds vrij lekker. Het ging bijna vanzelf.’

Bondscoach Ronald Koeman: Hij heeft oog voor anderen

‘Met Virgil werkte ik al intensief bij Southampton, waar ik hem leerde kennen als een goede, professionele jongen. Iemand die bovendien oog heeft voor anderen. Dat is belangrijk voor een aanvoerder. Bij mijn aanstelling had ik al het gevoel Virgil de band te moeten geven. Hij heeft een goede mening over voetbal en heeft overwicht. Bovendien zit hij op een goed moment in zijn carrière, bij een club op het hoogste niveau, op een positie die past bij een aanvoerder.’