Direct naar artikelinhoud
ColumnDe Twaalfde Man

Hoe Nederland in een jaar tijd van klein voetballand naar groot voetballand ging

Hoe Nederland in een jaar tijd van klein voetballand naar groot voetballand ging

Iets meer dan een jaar geleden werd Nederland officieel een klein voetballand. Zo stond het medio oktober 2017 op een zwarte (denk: zwarte bladzijde) cover van Voetbal International, onder een afbeelding van de KNVB-leeuw: ‘Nederland is een klein voetballand geworden.’

Het Nederlands elftal was er destijds opnieuw niet in geslaagd zich te plaatsen voor een eindronde, deze keer van het WK in Rusland. Op een paar warhoofden en onverbeterlijke optimisten na hield geen mens er rekening mee dat Nederlandse clubs in de Champions League nog een rol van betekenis zouden spelen.

Dus die samenvatting op de inktzwarte cover van VI klopte wel. Nederland was een klein voetballand geworden, het lachertje van Europa, een soort Luxemburg.

Dit zou niet snel meer goed komen, en misschien wel nooit meer. Zelfs in de jaren tachtig was er meer perspectief dan nu, schreef het AD in september strontchagrijnig. Online werd door de redactie de huiveringwekkende kop ‘De Nederlandse voetbalcrisis gaat nog jaren duren’ gekozen – een goede samenvatting van alle meningen van alle kenners.

Het jaar van de verschrikkelijke crisis was amper voorbij toen, heel gek, het jaar van de wederopstanding begon: 2018. Dat had niemand voorzien, want we waren net een klein voetballand geworden en de crisis zou nog jaren gaan duren.

De vraag is wat er is gebeurd; hoe het kan dat binnen een mum van tijd de grootste naoorlogse voetbalcrisis voorbij is en we ons verheugen op de eindronde van de Nations League (iedereen een half jaar geleden: ‘De wát?!) en de volgende ronde van de Champions League waarin Ajax het opneemt tegen de club die de laatste drie edities van het toernooi won, Real Madrid, maar desondanks helemaal niet kansloos wordt geacht.

De cover van Voetbal International, oktober 2017.

Jonge Nederlandse voetballers worden elke maand vijf miljoen meer waard. De prijs voor Steven Bergwijn (PSV) is dertig miljoen. Voor Frenkie de Jong (Ajax) moet meer dan het dubbele worden neergelegd, voor Matthijs de Ligt (Ajax) ook zoiets. Liverpool betaalde een jaar geleden 85 miljoen voor Virgil van Dijk. 

Heel Europa kijkt weer verlekkerd deze kant op. Dat komt doordat – en dit klinkt niet erg spectaculair – Nederland weer wat goede voetballers heeft. Een flinke handvol toptalenten, onverwachte progressie van een verdediger (Van Dijk) die, even onverwacht, grote leiderskwaliteiten blijkt te hebben en een aanvaller (Depay) die tot bloei komt: weg crisis.

Niemand had de groei van Oranje afgelopen jaar kunnen voorzien, zei Mark van Bommel in het eindejaarsnummer van VI, want ontwikkelingen kun je niet voorspellen. Al die deskundigen die volkomen werden verrast door het einde van de voetbalcrisis, zullen het met plezier hebben gelezen.

In hetzelfde stuk zei Ronald Koeman dat alles valt of staat met de ontwikkeling van spelers bij clubs. Ook dat is geen revolutionair nieuw inzicht, maar meer valt er niet van te maken. Voetbal is onvoorspelbaar en hoe meer topspelers er zijn, hoe groter het voetballand is. Als bondscoach heeft Koeman mazzel. Zijn voorgangers Blind en Advocaat zullen hem benijden.

Volkomen terecht roept Willem Vissers vandaag Virgil van Dijk uit tot het symbool van de wederopstanding van Oranje. Hij is ook het symbool voor de onvoorspelbaarheid van het voetbal. Louis van Gaal nam hem als bondscoach niet serieus en liet hem stranden op een ‘ballotagecommissie’. Inmiddels is Van Dijk het boegbeeld van een opgeleefd voetballand.

Er was in 2018 een veelbesproken briefje dat in de wedstrijd tegen Duitsland van hand tot hand ging, maar een gebeurtenis typeerde de wedergeboorte nog beter: de strafschop van Depay tegen Frankrijk, een paar dagen eerder. Met zijn zachte schot, een ‘panenka’, zette hij de wereldkampioen te kijk en markeerde hij het einde van de voetbalcrisis. 

Toen de bal het net raakte, stond het vast. Nederland was geen klein voetballand meer. Het was voorbij, plotseling.