Lelijke kersttruien, wie zit daar nou écht op te wachten? Draag liever een mooie!

Probeer het zelf maar eens: zodra je het woord ‘kersttrui’ op de zoekbalk van Google intikt, is het tweede resultaat een item over lelijke kersttruien. Doe hetzelfde met de zoekterm ‘christmas sweater’ en werkelijk alle hits betreffen ugly christmas sweaters.

De kersttrui heeft een serieus imagoprobleem. Terwijl er toch zoveel beeldschone exemplaren bestaan.

De kersttrui, herstel: de lelijke kersttrui heeft aan belangstelling overigens niet te klagen. Hij heeft zelfs een eigen dag in de aanloop naar kerst, foutekersttruiendag, waarop het de bedoeling is dat de hele kantoortuin of afdeling gekleed in schijtlollige polyester breisels naar het werk komt om aldaar lallend te kerstborrelen en elkaar de loef af te steken qua lullig-leutige dracht. Ik vind op jaarbasis de drie canavalsdagen vóór de vasten ruim voldoende om kolderiek uitgedost de deur uit te gaan, maar jammer genoeg viert niet iedereen carnaval. Foutekersttruiendag zal ongetwijfeld voorzien in een behoefte, net als het jezelf uitdossen in oranje kleding op Koningsdag en tijdens grote sporttoernooien waar ‘we’ aan deelnemen.

Wolgeworden zijscheiding

Grote vraag is natuurlijk: hoe heeft de kersttrui zo kunnen afglijden van noeste warmhouder tot spotgoedkoop wangedrocht? Na het raadplegen van The Ugly Christmas Sweater Party Book over het fenomeen lijkt het antwoord op de vraag als volgt te luiden: in de jaren vijftig was de kersttrui in de Verenigde Staten nog ironieloos in orde, hooguit een tikje braaf – zeg maar de wolgeworden zijscheiding. In de jaren tachtig werd de trui onder de naam Jingle Bells Sweater het symbool van achterhaalde en (dus) belachelijke ouwelullendracht. 

Maar door cameo’s in populaire sitcoms als Alf, Perfect Strangers (met neef Balki, uit Mypos) en The Fresh Prince of Bel-Air (Carlton dansend bij de boom in een Noorse trui) en in komedies (zoals Dumb and Dumber en National Lampoon’s Christmas Vacation met Chevy Chase) kreeg de van origine zo goeiige trui opeens een lach-of-ik-schiet-element. 

Wee de drager van zo’n ding, moehahaha, die kon je van z’n lang zal ze leven niet serieus nemen. Maar wél op de hak nemen en in z’n hempie zetten – en prompt kwam de massaproductie van goedkope en grappig bedoelde kersttruien op gang, met oenige rendieren en sneeuwpoppen met een winterpeen op kruishoogte.

In de jaren negentig was iedereen ze klaarblijkelijk weer beu en kon de kersttrui met prepensioen, tot 2001. Dat jaar verscheen Colin Firth in een rendiertrui in Bridget Jones’s Diary én werd in Vancouver de renaissance van de ironische jumper ingeluid met de allereerste Ugly Christmas Sweater Party, georganiseerd door Chris Boyd en Jordan Birch. Boyd werkte in een bejaardentehuis en was geïnspireerd door de kleding van de bewoners, Birch had een zwak voor het gebreide rendierenvest van zijn tante Mary. Ze hadden zin in een melige feelgoodkerstfuif, zo simpel was het. Boyd en Birch vroegen patent aan op het woordentrio ugly christmas sweater en koppelden aan dit vreugdevuur van slechte smaak een goed doel: de Make a Wish Foundation. De feesten werden een hit, de organisatie werd omgedoopt tot de Now That’s Ugly Society en Birch en Boyd besloten, omdat de tweedehandskersttruien niet meer waren aan te slepen, in de nieuwetruienbusiness te gaan. En in de fondsenwerving voor andere goede doelen, zoals Save the Children. Vanuit Vancouver spreidde het fenomeen zich uit over de VS, bereikte Groot-Brittannië en – zoals dat gaat met gruwelijke Angelsaksische trends als Halloween en Black Friday – waaide over naar het Europese vasteland.

Save the Sweater

En daar zitten ze (we!) nu met de gebakken peren.

Sinds november hangen de lillike swetters rijen dik in de Primark en de H&M, zelfs Wibra, Hema en Zeeman haken aan. Bol.com ook, uiteraard. En Action, Kruidvat en godweetwienogmeer. Er is een wereldwijde industrie ontstaan rondom kluchtige kerstpullovers, de een nog infantieler en synthetischer dan de ander.

Ook het goededoelenaspect waaide over: onder het motto ‘Doe goed in een foute trui’ is in Nederland, net als in Canada, Save the Children gelinkt aan foutekersttruiendag, dit jaar op 14 december. Op de site van Save the Children staat: ‘Met de opbrengst van alle kerstgekkigheid helpen we kinderen in nood: want ook met kerst hoort niemand alleen te zijn, met een hongerige maag naar bed te gaan of het koud te hebben.’

Niks tegenin te brengen, natuurlijk – mits de betreffende kerstgekkigheid zonder kinderarbeid onder menswaardige omstandigheden is gefabriceerd natuurlijk. Maar zou het niet nog mooier zijn als de vervuilende massaproductie van opzettelijk lelijke truien met copulerende elanden of fluimende lama’s (hoezo lama’s eigenlijk?) die maar één dag per jaar worden gedragen, wordt stopgezet? En zou het niet alleen beter zijn voor het milieu maar ook voor de ogen als we van lelijketruiendag móóiekersttruiendag maken? Met breisels die zó knap zijn dat ze de hele winter gedragen kunnen worden. En zo goed van kwaliteit dat ze jaren, nee, generaties lang mee kunnen – waarmee de prijs per keer dat je een dure trui draagt relatief laag wordt. En die goeie ouwe kersttrui niet langer nodeloos wordt gedemoniseerd en geridiculiseerd.

Daarom hier een inspirerende hitparade met de allermooiste wintertruien die er momenteel te koop zijn, met zorg samengesteld door een zestal topmodestylisten en uw eigen stijlredacteur. Omdat we het waard zijn. En de kersttrui ook.

Met dank aan Astrid Schilders, Lisa Anne Stuyfzand, Nicole Huisman, Dido Mani, Thomas Vermeer en Roel Schagen. En aan Noël van Bemmel voor het aandragen van de originele Spitsbergentrui. Dat alle truien modieus verantwoord zijn kunnen we garanderen, het is helaas onmogelijk van alle truien te checken of ze duurzaam en ethisch gemaakt zijn.