Ook na dat incident vindt Gerrit Keeman dat je een leerling best in zijn nekvel mag grijpen
Onderwijsassistent Gerrit Keeman wil zijn verhaal kwijt na het ‘incident’ waarbij hij een leerling in de nek greep. ‘Een beetje meer orde en tucht kan geen kwaad.’
Gejoel in het klaslokaal. Onderwijsassistent Gerrit Keeman loopt achter een leerling aan, die onderweg een kruk meegrist. ‘Kom eens even hier’, zegt Keeman. Maar de jongen loopt door, draait zich om en gooit de kruk op de grond. Het ding stuitert tegen de schenen van onderwijsassistent.
Nu is Keeman (64) het zat. Hij beent op de jongen af, grijpt hem bij zijn nek en duwt hem naar de andere kant van het lokaal, waar de vakdocent staat. De rest van de klas kijkt toe. Twee leerlingen filmen met hun telefoons.
De jongen worstelt zich los, kijkt Keeman aan, komt op hem af, zegt iets. ‘Wat had je over mijn moeder te vertellen?’ schreeuwt Keeman enkele malen. Dan pakt hij de jongen bij zijn arm en wijst priemend op de borst van de jongen. ‘Heb het nooit meer over mijn moeder!’
De jongen duwt de vinger van Keeman uitdagend opzij.
‘Kijk uit’, zegt de onderwijsassistent. Hij wijst in de verte. ‘Opsodemieteren, nu!’
Geen excuses
Zo begon het, op 16 januari in een technieklokaal van het Kennemer College in Heemskerk. De ouders van de jongen dienden een klacht tegen Keeman in. Een van de andere leerlingen plaatste een filmpje van het incident online . En nu zit de onderwijsassistent dus thuis.
‘Voor mijn eigen gemoedsrust’, zegt Keeman cynisch. ‘En om de situatie niet verder te laten escaleren.’
Nou, dat vindt hij dus raar. Hij thuis, de betrokken leerlingen gewoon weer naar school na ‘een lang weekend vrij’, zoals hij hun schorsing noemt. Geen excuses, geen taakstraf, geen vervolging. Want ook de politie zei dat er onvoldoende bewijs was de jongen te vervolgen.
En daarom is Keeman naar de media gestapt. Hij wil graag een paar dingen kwijt. Dat scholen de leerlingen niet zo moeten pamperen, alsof het prinsjes en prinsesjes zijn. Dat als er regels zijn, die ook gehandhaafd moeten worden, omdat het anders een puinhoop wordt. En dat de directie en het bestuur bij een incident zoals dit achter het personeel moeten gaan staan.
Kranten, televisieprogramma’s en tijdschriften pikten zijn verhaal de afgelopen dagen gretig op. Keeman werd het middelpunt van een discussie over gedrag van scholieren en geweld tegen docenten. Meer dan 8000 mensen tekenden een online petitie om hem te steunen.
‘Ik heb zo veel steun gehad’, zegt hij.
Geen mobieltjes
Keeman kwam pas net kijken in het onderwijs. Jarenlang zat hij bij de politie, op de afdeling forensische opsporing. In witte pakken naar een plaats-delict, dat werk. Na zijn vroegpensioen werd hem gevraagd op het Kennemer College bij te springen. Dat leek hem wel wat – als technisch onderwijsassistent zou hij iets kunnen betekenen voor de maatschappij.
Maar wat hij aantrof kon hem niet bekoren. Hij kreeg het idee dat de leerlingen de baas waren op school. En als hij dat eens wilde aankaarten, kreeg hij nul op het rekest.
Zo was er een regel dat leerlingen geen mobieltjes mee de klas in mochten nemen. Maar toen Keeman een keer een telefoon afpakte, bleek de verantwoordelijke vakdocent geen zin te hebben in gedoe. Geef dat ding maar terug, zei hij. ‘Nou, dan ben je klaar’, zegt hij.
Of die keer dat een stel jongens – ‘de bende van ellende’ noemt hij ze – steeds een hengst gaf aan de versnellingshendel van de draaibank van een andere scholier, ‘zodat die in een andere versnelling knalde, op volle toeren’. Gevaarlijk, vond Keeman, en dus stuurde hij ze na de derde keer de les uit.
‘Dat mocht ik niet doen’, herinnert hij zich. ‘Ze hebben een vergadering belegd over mijn gedrag. En daar besloten ze dat ik geen straffen mocht uitdelen. Dat mocht alleen de vakdocent doen.’
Het was voor hem de druppel. Begin december diende hij zijn ontslag in. Om de school de tijd te geven om een vervanger te vinden, zou hij tot 31 januari blijven werken. Maar zover kwam het niet. Na het incident met de kruk moest Keeman met betaald verlof, besloot de schoolleiding.
Orde en tucht
Tja, dan is er voor hem maar één conclusie mogelijk: de leerlingen hebben gewonnen. ‘De voedingsbodem wordt weer gevoed’, zegt hij. ‘Nu kunnen ze weer een stapje verder gaan.’
En Keeman vermoedt dat het op sommige andere scholen net zo zal gaan. ‘Het vmbo is een vergaarbak geworden van leerlingen met rugzakjes’, zegt hij. ‘Al die kinderen met post-traumatische stress, dyslexie en spraakproblemen zitten bij elkaar in de klas. Terwijl de docent niet is opgeleid om daar allemaal mee om te gaan.’
Wat er moet gebeuren? Allereerst moeten de docenten het respect van de leerlingen zien terug te verdienen, zegt Keeman. Met hulp van de schoolleiding. Daarom moeten er duidelijke regels komen die ook nageleefd worden.
‘Je moet geen dictator zijn’, zegt hij, ‘maar een beetje meer orde en tucht kan geen kwaad.’
En ja, zo’n leerling een keer in zijn nekvel grijpen – dat moet ook kunnen, vindt Keeman. ‘Misschien zeggen anderen dat het een zwaktebod is, maar dat kan me niet schelen. Eén keer waarschuwen moet toch genoeg zijn?’
Hoe groot is het probleem?
Het is onduidelijk hoeveel geweldsincidenten er precies op scholen plaatsvinden. De Veiligheidsmonitor van het ministerie van Onderwijs meldt dat 2 procent van de docenten in het VO maandelijks of vaker te maken heeft met licht lichamelijk geweld (duwen, expres aanstoten) en 2 procent met seksueel geweld (opmerkingen, aanraken). Vakbond CNV Onderwijs kreeg vorig jaar 24 meldingen van geweldsincidenten of ongewenst fysiek contact.
Het Kennemer College wil momenteel niet reageren op vragen van de media. Op de website schrijft de school: ‘Het handelen tijdens het incident past niet bij het professioneel handelen dat wij voorstaan en dat geldt eveneens voor het gedrag van de leerlingen. Aan beide kanten is een grens overschreden.’ Daarnaast heeft de school ‘vervolgstappen gezet richting de betreffende leerlingen, waarbij het werken aan bewustwording voor ons het belangrijkste doel is’.