Direct naar artikelinhoud
ReportageSpijt van Tattoo

Spijt van dat pistool onder je oog? Deze stichting biedt gratis laserbehandelingen aan

Mitchell (22) heeft spijt van zijn tatoeages en laat ze weghalen.Beeld Marcel van den Bergh / de Volkskrant

Werklozen kunnen tattoos op hun gezicht, hals en handen gratis laten verwijderen als ze vrezen dat de inkt hun kans op een baan verkleint. De stichting Spijt van Tattoo vraagt wel een tegenprestatie van deze schipbreukelingen van de mediacultuur.

Tattoos zijn zo gewoon geworden dat tattookoning Henk Schiffmacher twee jaar geleden een koninklijke onderscheiding kreeg. Maar een tatoeage van een pistool onder je oog is niet per se bevorderlijk voor je kansen op de arbeidsmarkt. Mitchell (22) was aangenomen bij de vuilnisophaaldienst, maar kon op zijn eerste werkdag alweer vertrekken omdat de voorman geen prijs stelde op een vuilnisman met vervaarlijke tattoos op zijn gezicht en hals.

‘Ik was heel erg depressief toen ik die tattoos liet zetten’, zegt Mitchell, die een uitgesproken vriendelijke en zachtaardige indruk maakt. ‘Ik zat in mijn eigen hoofd en had schijt aan de wereld. In mijn omgeving waren mensen overleden, ik hing veel op straat rond en deed verkeerde dingen. Een depressie brengt je in een schaduw. Je wordt zelf een schaduw’, zegt hij.

Nu schaamt hij zich. ‘Mijn moeder was heel teleurgesteld. Ik schaam me voor mezelf en voor haar. Als er iemand op bezoek is, moet zij uitleggen dat ik haar zoon ben, met al die tatoeages.’

Nu wil hij zijn tattoos laten verwijderen, ook omdat hij een dochtertje heeft gekregen. ‘Ze is nu nog één jaar, ze weet niet beter. Nu kan ik de tattoos nog laten weghalen, voordat ze zich ervan bewust wordt’, zegt hij.

Maar het weghalen van tattoos kost veel geld, ongeveer tien keer zo veel als de 1.500 euro die Mitchell eraan gespendeerd heeft. Van zijn uitkering zal hij dat nooit kunnen betalen. Daarom doet hij mee aan de campagne Dag Tattoo, Hallo Baan van de stichting Spijt van Tattoo, die maandag werd afgetrapt aan de Erasmus Universiteit van Rotterdam. Werklozen kunnen gratis tattoos op hun gezicht, hals en handen laten verwijderen, onder het motto ‘een tweede kans op een eerste indruk’. In ruil daarvoor werken ze mee aan een documentaire over spijt van tattoos die op middelbare scholen zal worden vertoond. ‘Wij zeggen niet: neem geen tatoeage. We zeggen alleen: denk goed na over de plaats. Doe het niet op gezicht, handen en hals’, zegt Andy Han, een van de initiatiefnemers.

‘Ik heb gemerkt dat mijn tattoos angst aanjagen, terwijl ik een aardig persoon ben.’Beeld Marcel van den Bergh

The Hangover

Het Rotterdamse echtpaar Andy en Dex Han heeft samen een tattoobedrijf. Dex tatoeëert, Andy verwijdert tattoos met een laserapparaat. Allebei doen ze uitstekende zaken: zowel het aantal tattooklanten als het aantal spijtoptanten is enorm toegenomen.

Andy kwam op het idee voor de campagne door de verhalen die hij in zijn salon hoorde. ‘Je hebt een recalcitrante periode, je bent 17 of 18 jaar, hebt ruzie met je ouders, bent boos op de wereld en je laat Fuck off op je knokkels tatoeëren. Tien jaar laten heb je een studie afgerond. Maar welke organisatie neemt iemand aan met Fuck off op zijn knokkels? En wat doe je bij je eerste kennismaking met je schoonouders?’

Han liep al jaren rond met het idee om uitkeringsgerechtigden een gratis laserbehandeling aan te bieden. Hij besloot door te zetten toen zijn 23-jarige dochter, student in Leiden, op een avondje stappen vol branie een tattoo van een wijnglas achter haar oor had laten zetten. ‘De volgende dag was het net de film The Hangover. Toen ze in de spiegel keek, kwamen de tranen’, zegt hij.

Zo gemakkelijk gaat het tegenwoordig, dacht hij. Vroeger kwamen de klanten schoorvoetend bij Andy en Dex binnen voor een tattootje op hun bil. ‘Nu worden ze steeds jonger en willen ze meteen een hele sleeve (arm vol, red.) of een tattoo op hun gezicht, handen of hals’, zegt Andy.

‘De afgelopen vijftig jaar heeft zich een explosie van het ik voorgedaan. Een streven naar individuele zelfexpressie in een wereld zonder ankers. Door tattoos willen mensen laten zien wie zij zijn of bij welke groep zij horen’, zegt Henri Beunders, hoogleraar ontwikkeling van de publieke opinie aan de Erasmus Universiteit, die aan de campagne meewerkt. Deze zomer verschijnt zijn boek Optocht der tattoos - De jacht op een betekenisvol bestaan. Nu de gewone tattoo mainstream is geworden, zoeken mensen naar nieuwe grensoverschrijdingen: het gezicht, de hals, de handen, de plaatsen die je niet kunt bedekken. Sterren als David Beckham, Lewis Hamilton of Justin Bieber kunnen zich zo’n fuck-you-gebaar naar het burgermansbestaan permitteren. Als je uit een uitkering probeert te komen, is dat een stuk moeilijker.

‘Welke organisatie neemt iemand aan met Fuck off op zijn knokkels?’Beeld Marcel van den Bergh

Psychische problemen

De spijtoptanten op de kick-offbijeenkomst van Dag Tattoo, Hallo Baan zijn de schipbreukelingen van deze media- en celebritycultuur. Ze hebben zich laten meeslepen in een periode waarin het slecht met ze ging. Ze kampten met verslaving, depressies of andere psychische problemen. Sommigen hebben in de gevangenis gezeten.

Dorinda (40) heeft haar handen en vingers laten tatoeëren. Ze dacht dat ze toch nooit een baan zou krijgen. Nu studeert ze voor maatschappelijk begeleider en kan zich moeilijk voorstellen dat ze straks moet overleggen met families en zorginstellingen, terwijl haar handen onder de tattoos zitten. ‘Je bent toch het visitekaartje van je cliënt’, zegt ze.

Destijds dacht ze een statement te maken. ‘Ik wilde een stukje afstand nemen van de maatschappij. Dit ben ík. Ik wilde me onderscheiden van de rest.’

Inmiddels zijn de spijtoptanten tot de conclusie gekomen dat het precies omgekeerd werkt: ze worden beoordeeld op hun tattoos, niet op hun persoonlijkheid. Mitchell kan geen werk vinden en wordt bij het uitgaan vaak de toegang geweigerd. ‘Ik heb gemerkt dat mijn tattoos angst aanjagen, terwijl ik een aardig persoon ben.’

‘Ik wilde me onderscheiden van de rest.’Beeld Marcel van den Bergh