Vliegtuigmaatschappijen steken miljoenen in ludieke veiligheidsvideo’s – heeft dat zin?
Onvermijdelijk aan het begin van elke vliegreis: de veiligheidsinstructies. Luchtvaartmaatschappijen steken soms miljoenen in video’s die de passagiers bij de les moeten houden. Hebben ze het gewenste effect?
Emmet en Wildstyle draven op, Garmadon, Lloyd, Princess Unikitty en Batman. Reizigers kunnen veel vinden van de nieuwe video die Turkish Airlines in zijn vliegtuigen vertoont, maar niet dat de luchtvaartmaatschappij geen werk steekt in zijn veiligheidsinstructies. Het plunderde er drie Lego-animatiefilms voor.
Wilt u dit artikel liever beluisteren? Hieronder staat de door Blendle voorgelezen versie.
Filmmaatschappij Warner Bros. en Turkish Airlines hadden 900 dagen nodig om met drie miljoen legoblokjes dertig versies van het filmpje te maken – vier minuten lang, voor elk type toestel en in twee talen, het Turks en het Engels.
De Turken zijn niet de eersten die voor dit doel flink in de bus blazen. Air New Zealand trakteerde in 2014 de wereld op een Lord of the Rings-pastiche. Virgin America draaide in 2013 een heel ballet in elkaar. Het jongste filmpje van British Airways duurt zes minuten, met elf beroemdheden, onder wie acteur Ian McKellen en chefkok Gordon Ramsay. KLM liet in 2015 duizend Delfts blauwe tegeltjes bakken voor een video. ‘We zijn trots op onze Nederlandse afkomst.’
Aandacht hoeft evenwel niet veel te kosten. Ruim 25 miljoen mensen keken op YouTube – dus niet eens aan boord van een vliegtuig – naar de instructies van Martha ‘Marty’ Cobb. Deze Amerikaanse stewardess werd in 2014 gefilmd tijdens een hilarische demonstratie .
‘Iedereen die wordt betrapt op het uitschakelen of vernielen van de rookmelders of de webcam in de toiletten kan volgens federale wetgeving… Laat maar: doe gewoon wat wij je vertellen en niemand gaat eraan.’
Maar heeft het effect? Dat weten de luchtvaartmaatschappijen pas als het echt een keer misgaat. Recente incidenten stemmen niet optimistisch.
Zuurstofmasker verkeerd op
In april moest een Boeing 737-700 van Southwest Airlines een noodlanding maken toen op grote hoogte een van zijn motoren ontplofte en een gat in de romp werd geslagen. Op beelden is te zien dat de passagiers hun zuurstofmasker verkeerd hadden opgedaan. Het zat alleen over hun mond.
In 2009 maakte vlucht 1549 van US Airways een spectaculaire landing op de Hudson-rivier in New York. Onderzoekers ontdekten dat slechts tien van de 150 passagiers een reddingsvest hadden aangetrokken. Bijna 70 procent van de reizigers gaf toe dat ze niet naar de veiligheidsaanwijzingen hadden gekeken, omdat ze vaker vlogen en wel dachten te weten hoe het toestel in elkaar zat.
‘Toen in 2016 een vliegtuig van Emirates in Dubai neerstortte zag je op filmpjes dat de inzittenden ondanks de rook toch hun koffers en andere spullen pakten, tegen de instructies in’, zegt Joris Melkert, luchtvaartspecialist van de TU Delft. ‘Als je naderhand het wrak ziet kun je dat amper geloven.’
Verbeterde aanbevelingen
Wie de aanwijzingen volgt, heeft volgens Melkert een grotere kans om een crash te overleven. ‘Het mooie van luchtvaart is dat elk ongeluk wordt onderzocht en dat er dus lessen zijn te trekken.’ Om die reden bracht de Australische dienst voor de luchtvaartveiligheid in mei dit jaar een bulletin uit met verbeterde aanbevelingen voor bemanningsleden. Zoals: verander de volgorde in de aanwijzingen, draag enthousiasme uit, raffel de demonstratie niet af en houd vooral oogcontact met de passagiers.
Veel mensen negeren de veiligheidsdemonstratie, omdat ze vaker hebben gevlogen. ‘Ik geloof niet dat de instructies ingrijpend zijn veranderd sinds ik begon als stewardess’, vertelt Ingrid Brama, bestuurder van de Vereniging Nederlands Cabinepersoneel (VNC), die al twintig jaar voor KLM vliegt. Ook zij ziet dat mensen zich laten afleiden. ‘Ik kijk als we de veiligheidsvideo vertonen wel of mensen opletten.’
‘De cabine van een vliegtuig is ook een beroerde omgeving voor het overdragen van kennis’, signaleert Melkert. ‘Mensen zijn in een vrolijke vakantiestemming of willen nog snel een appje versturen. Of ze lijden aan vliegangst en nemen niks op, of ontberen een bepaald kennisniveau om de informatie te verwerken.’
Sommigen ergeren zich juist aan de boodschappen aan boord. ‘Haal gewoon adem is de stompzinnigste instructie die je kunt krijgen’, merkte de Amerikaans komiek George Carlin ooit op over de veiligheidsdemonstratie. ‘Ik adem altijd normaal als ik een ongecontroleerde val maak van 900 kilometer per uur. Ik poep ook normaal in zulke omstandigheden. In mijn broek.’
De vrouw van 25 miljoen views
Stewardess Martha Cobb van Southwest Airlines werd in 2014 een Bekende Amerikaan en een internetsensatie toen een homevideo van haar safety briefing voor passagiers op internet verscheen. ‘Niet iedereen zal het leuk vinden’, zei Cobb later in The New York Times. ‘Maar de voordelen wegen op tegen de nadelen.’ Enkele passages:
Introductie: ‘Mag ik even doen alsof ik uw aandacht heb? Dan tonen mijn ex-echtgenoot, mijn nieuwe vriend en mijn echtscheidingsadvocaat de veiligheidsvoorzieningen aan boord van deze 737-800.’
Over de veiligheidsriem: ‘Trek hem strak aan, laag over uw heup, zoals mijn oma d’r korset draagt.’
Over het zwemvest: ‘Mocht de gezagvoerder ons onverwacht afzetten naast een bubbelbad, dan is er voor iedereen een teeny-weeny yellow Southwest-bikini beschikbaar.’
Over het zuurstofmasker: ‘Om de toevoer van zuurstof in gang te zetten, stop 75 cent in de gleuf voor de eerste minuut…’
Over klagers: ‘Zoals u weet is dit een niet-roken-, niet-zeuren-, niet-klagen-vlucht. Het is een alstublieft- en wat-ziet-u-er-spetterend-uit-stewardess-vlucht.’
Over klachten: ‘Als er iets is waarmee we uw vlucht aangenamer kunnen maken, vertel het ons meteen – zodra we zijn geland in Salt Lake City. Als er iets is waarmee u onze vlucht kunt veraangenamen, zullen we u dat onmiddellijk laten weten.’
...en meer veiligheidsvideo's:
Deze KLM-steward geeft de veiligheidsdemonstratie met persoonlijke flair. Let ook op het grote aantal passagiers dat niet echt aandacht schenkt.
Deze Southwest Airlines-steward doet er een spannend dansje bij.
‘Ik heb er al vijf vluchten op zitten vandaag, dus ik heb jullie hulp nodig, anders val ik in slaap.’ Deze steward aan boord van Southwest Airlines-vlucht rapt de veiligheidsinstructies.
Randall bij WestJet doet het met grapjes: ‘We hebben vijf nooduitgangen. Bedenk dat als onze service u niet bevalt, u van een van deze uitgangen gebruik mag maken. Grapje.’
De beroemdste stand-up comedian onder de stewardessen, ook van Southwest Airlines: Marty Cobb. Dit is de originele uitvoering van de video die haar in 2014 tot beroemdheid maakte. Hier een versie met transcriptie. Omdat de video ‘viraal’ ging belandde Cobb op de bank bij de praatshow van Ellen DeGeneres.