Dankzij Ryanair komt steeds meer zicht op de vunzigheid van vliegen voor 18 euro

Voor de smerige achterkant van koopjes bij de textielboer (kinderen in naaiateliers, instortende fabrieken) of in de supermarkt (plofkippen, separatorvlees) is inmiddels royale aandacht. Op de vunzigheid achter vliegen van Düsseldorf naar Alicante voor 18 euro, komt gelukkig ook steeds meer zicht.

Dankzij Ryanair, bekend van zijn aanstampbeleid.

De luchtvaartmaatschappij is al geruime tijd verwikkeld in een conflict met haar piloten over de arbeidsomstandigheden die niet veel beter zijn dan de plastic broodjes die ze aan boord tegen woekerprijzen verkopen. Er volgden stakingen in Eindhoven, waarop in de Ierse boardroom werd besloten om de basis op Eindhoven Airport te sluiten en het vliegend personeel over te plaatsen naar oorden als Bulgarije, Marokko of Roemenië.

Dat overplaatsen moet gebeuren om ‘bedrijfseconomische redenen’ bezweren ze bij Ryanair, en niet omdat ze hopen dat het personeel dat hinderlijke protesteren zo wel afleert. De Nederlandse rechter hecht evenwel weinig geloof aan die verklaring, zo bleek vorige week in een kort geding dat een aantal piloten had aangespannen tegen het verhuisbesluit. Uit het vonnis: ‘In dit verband kan voorshands worden aangenomen dat het besluit tot sluiting is genomen vanwege de stakingen, en niet vanwege bedrijfseconomische redenen zoals Ryanair thans doet voorkomen.’ En omdat de Europese interne markt niet het wilde westen is, en heldere regels kent rond werknemersbescherming en gedwongen arbeidsmobiliteit, had Ryanair dit besluit ‘niet mogen nemen’.

De middelvinger uit het Ierse hoofdkantoor volgde onmiddellijk: als dwingen niet mag van dat malle arbeidsrecht, dan maken we er toch een vrijwillige overplaatsing van? En zo kwam het dat de in Eindhoven gestationeerde piloten donderdag een briefje kregen waarin ze mogen kiezen tussen ‘vrijwillige overplaatsing’ of ‘overtollig worden verklaard’. In het briefje komt vier keer de woordcombinatie ‘vrijwillige overplaatsing’ voor, vier keer is het woord ‘vrijwillige’ onderstreept. Hun vrijwillige keuze moesten de vliegers vrijdag bekendmaken.

Wouter Koolmees, minister van Sociale Zaken, ging zich ermee bemoeien. Samen met collega-ministers uit onder meer Duitsland en Denemarken riep hij Ryanair per brief op tot fatsoen. Want wel profiteren van de Europese interne markt, en ondertussen met trucs arbeidsvoorwaarden ontwijken: dat kan niet de bedoeling zijn.

Michael O’Leary van Ryanair, de man die van lollig bedoelde botheid zijn handelsmerk heeft gemaakt, zal daar niet van onder de indruk zijn. Zijn vluchten zitten vol. Ze zitten vol na vertragingen of uitval. Ze zitten vol na hondse behandeling van passagiers. En ze zullen vol blijven zitten als Ryanair op een dag uitgeknepen zzp’ers tegen een tientje per uur een Boeing laat besturen. Zijn vluchten zitten vol met mensen die hebben gezworen nooit meer Ryanair te zullen vliegen, zegt O’Leary. Noem het de onweerstaanbare aantrekkingskracht van een enkeltje Alicante voor 18 euro.

Vandaag gaat de basis op Eindhoven Airport dicht.

In de kroeg hoorde ik iemand zich hevige zorgen maken over de vraag of zijn vlucht met Ryanair vanaf Eindhoven deze week nog wel zou doorgaan met al dat verhuisgedoe. Ik zou me meer zorgen maken over de vraag of een luchtvaartmaatschappij die haar personeel ploertig behandelt en gerechtelijke uitspraken als wc-papier beschouwt, wel genoeg van mensen houdt om haar materieel met liefdevolle zorg te omringen en veiligheidsvoorschriften serieus te nemen.