Inspectie na examendebacle zeer kritisch over Limburgs onderwijs
Dat het helemaal mis was bij VMBO Maastricht, maakte het examendebacle en de nasleep daarvan deze zomer al duidelijk. De reeks rapporten die vrijdag verscheen, toont aan dat het Limburgse onderwijs met veel meer problemen kampt.
De afgelopen maanden bezocht de Onderwijsinspectie 11 van de in totaal 31 schoollocaties van Stichting Limburgs Voortgezet Onderwijs (LVO), de koepel waaronder VMBO Maastricht valt. Alle zes de afdelingen van het VMBO Maastricht kregen het predicaat ‘zeer zwak’. Dat geldt ook voor een afdeling van het Sophianum in Gulpen. Ter vergelijking: buiten LVO zijn er in Nederland tien afdelingen van andere scholen met het oordeel ‘zeer zwak’.
Als de zeer zwakke afdelingen binnen een jaar geen verbetering laten zien, kan de minister de bekostiging staken. Zes afdelingen van vier andere LVO-scholen scoren ‘onvoldoende’.
Dat is, in de woorden van Onderwijsminister Arie Slob, ‘best een stevige constatering’. Zeker gezien het feit dat LVO monopolist is in Maastricht: alle middelbare scholen in de stad zijn in handen van de koepel. Met 26 duizend leerlingen is LVO een van de grootste schoolbesturen van Nederland .
Collegevoorzitter André Postema van LVO stapte eind november al op na het zien van de conceptrapporten. Hij toonde zich toen verbaasd over de voorlopige conclusies van de inspectie. ‘Voor het uitbreken van de crisis bij VMBO Maastricht kende LVO naar het oordeel van de inspectie geen zwakke, laat staan zeer zwakke scholen’, schreef hij op Facebook. ‘En ook het meest recente onderzoek in het kader van bestuursgericht toezicht was positief. Van deze bevindingen blijft nu weinig meer over.’
Leerlingen de grens over
Voor leerlingen en ouders in Maastricht is het geen nieuws dat het rommelt op de LVO scholen. In de stad is al langer onvrede over het voortgezet onderwijs. Dat blijkt alleen al uit het feit dat zo’n 1.400 leerlingen uit de stad elders naar school gaan. In veel gevallen vluchten ze zelfs de grens over naar België.
Eind juni liep het toch al gebutste imago van het LVO nog een deuk op: toen kregen 353 leerlingen van het VMBO Maastricht te horen dat ze geen diploma zouden krijgen omdat ze de schoolexamens niet volledig hadden afgerond.
In de vrijdag openbaar gemaakte rapporten kreeg het LVO-bestuur er flink van langs van de Onderwijsinspectie. Rondom de examenproblematiek op VMBO Maastricht was volgens de inspectie sprake van ‘ernstige nalatigheid’ van het bestuur en de raad van toezicht. Ook schrijft de inspectie dat het bestuur weliswaar ‘een stelsel van kwaliteitszorg’ heeft ingericht, ‘maar dat dit niet leidt tot verbetering van de kwaliteit van het onderwijs’.
Verbetering
LVO laat in een reactie weten het harde inspectie oordeel ‘ten zeerste’ te betreuren. De scholenkoepel werkt inmiddels aan verbetering van het onderwijs. Het nieuwe LVO-bestuur krijgt daarbij hulp van ervaren onderwijsbestuurders, schrijven onderwijsministers Arie Slob en Ingrid van Engelshoven in een brief aan de Tweede Kamer.
Het Maastrichtse examendebacle heeft niet alleen maar problemen blootgelegd. ‘Er worden ook lessen getrokken’, aldus Slob. Zo wil het ministerie meer middelen om in te grijpen bij een crisis als deze. En de inspectie gaat beter controleren of grote besturen wel zicht hebben op de kwaliteit van hun eigen scholen.
De schade is ook goeddeels hersteld: van de gedupeerde leerlingen van VMBO Maastricht zijn inmiddels 321 leerlingen alsnog geslaagd. Aanstaande dinsdag maakt één laatste leerling zijn allerlaatste hersteltoetsen om alsnog een diploma te kunnen halen.
Inspectie had onrust kunnen voorkomen
Als de Onderwijsinspectie het examendebacle anders had aangepakt, was er minder maatschappelijke en politieke onrust ontstaan. Dit concludeert de Auditdienst Rijk (ADR), die de handelswijze van de inspectie onderzocht.
De ADR zet vooral vraagtekens bij het voornemen van de inspectie om alle cijfers van het centraal examen af te keuren. Ouders en leerlingen raakten daardoor in paniek. Binnen enkele dagen kondigde minister Arie Slob (Onderwijs) aan dat de cijfers toch konden blijven staan.
De inspectie had ook in overleg met LVO kunnen besluiten de diploma-uitreiking uit te stellen, stelt de ADR. Daarmee had de inspectie tijd kunnen winnen om te onderzoeken of het centraal examen volgens de regels was verlopen en welke onderdelen van het schoolexamen de leerlingen hadden gemist. Op die manier had er ‘één duidelijk en volledig besluit kunnen komen voor de ouders en leerlingen, inclusief direct inzicht in alle gevolgen’. De ministers Slob en Ingrid van Engelshoven gaan onderzoeken of ze bij toekomstige crises anders kunnen optreden.
Ook concludeert de ADR dat de inspectie meer aandacht moet besteden aan signalen van ouders en andere betrokkenen. Er waren immers al meldingen binnengekomen over het schoolexamen. De inspectie laat in een reactie weten dat ‘de registratie en doorgeleiding van signalen’ inmiddels is verbeterd.
DIT SCHREVEN WE EERDER OVER HET EXAMENDEBACLE OP HET VMBO MAASTRICHT
In juni kregen 354 eindexamenkandidaten van VMBO Maastricht te horen dat ze vanwege ‘grote onregelmatigheden’ geen diploma kregen. Dertien docenten schetsen een ontluisterend beeld van hoe het zo ver heeft kunnen komen.
Eerst werden alle eindexamens ongeldig verklaard door de Onderwijsinspectie, binnen een week besloot minister Slob dat de cijfers toch konden blijven staan. Paniekvoetbal, of kon het niet anders? Een reconstructie.
Met een verklaring vol kritiek op de Onderwijsinspectie stapt André Postema, de eindverantwoordelijke voor het examendebacle in Maastricht, alsnog op. Zijn vijf voornaamste grieven gewogen.