Direct naar artikelinhoud
reportagebrand in scheveningen

Is dit het einde van de vreugdevuren in Den Haag?

Tijdens oudejaarsnacht regende het gloeiende blokken houtskool in Scheveningen. Dat roept de vraag op of er nog wel ruimte is voor de steeds groter wordende vreugdevuren. Aan een verbod kleven ook nadelen. ‘Als je pech hebt, brandt het dorp af.’

De vonkenregen in Scheveningen.Beeld Eric Brinkhorst

Bewoners vegen brokken houtskool van hun stoepje. Een man fotografeert de gaten die rondvliegende kooltjes hebben geslagen in de plastic delen van zijn motorkap. En ondertussen stroomt de promenade vol mensen die de afgebrande cafetaria en de verkoolde fietsen komen aanschouwen. Het is nieuwjaarsdag en Scheveningen ruikt naar vuur.

Ja, het ging mis vannacht, daar is iedereen het over eens. De wind speelde met de kolossale vuurstapel die de bewoners elk jaar tussen Kerst en Oud en Nieuw op het strand bouwen – tegelijkertijd met de concurrenten in Duindorp. Brokken gloeiend houtskool vlogen door de lucht, zeilden over het dorp en regenden op straten, in tuinen en op daken. Her en der ontstonden brandjes. Slachtoffers waren er niet.

Toen de rook nog niet was opgetrokken, kondigde de Haagse burgemeester Pauline Krikke een onderzoek aan naar de gebeurtenissen. ‘Daarbij ligt voor mij ook de vraag op tafel’, zei ze, ‘of het organiseren van de vreugdevuren in deze vorm in de toekomst verantwoord is.’ Dinsdagmiddag maakte ze bovendien bekend dat de stapel 48 meter hoog was, 13 meter hoger dan was afgesproken. 

Is het einde voor de vreugdevuren nabij?

Gebarsten voorruit

Het begon allemaal prachtig op oudejaarsavond, zegt Jan Rietman dinsdagochtend in zijn appartement op de derde verdieping, waar nog altijd een vuurlucht hangt. Kijk, vanaf dat balkon keek hij met zijn vrouw, zijn zus en haar man hoe de vuurstapel werd aangestoken.

‘Gigantisch mooi’, zegt hij.

En toen kwamen de vonken, eerst een paar, toen veel meer. Een sprookjesachtig gezicht was het, met ernstige gevolgen. Al gauw snelden enkele bewoners van het complex met emmers en pannetjes water het dak op, om te voorkomen dat dat vlam zou vatten. Een buurvrouw raakte overstuur.

‘Het was heftig hoor’, zegt Truus Rietman, de vrouw van Jan.

Vanaf de galerij zagen ze de vonken in de straten verder van het strand landen. Eén pand vloog in brand. Rietman kon zijn auto niet meer op tijd verplaatsen. Hete blokken houtskool deden zijn voorruit barsten.

Vorig jaar hebben enkele bewoners uit zijn complex al bezwaar gemaakt tegen het vreugdevuur, zegt Rietman. Ze kregen veel rook in hun huis. Daarom werd de stapel opgeschoven. Dit drama voorkwamen ze er niet mee. Het kan zo niet langer, concludeert hij.

De vonkenregen in Scheveningen.Beeld Eric Brinkhorst

Domme, domme pech

Karin van der Does wandelt met haar hond over de promenade. ‘Mijn balkon ziet er net zo uit’, zegt ze en wijst naar de hopen houtskool op de boulevard . Ze woont nog achter de Oude Kerk die de brandweer vannacht uit voorzorg nat spoot. ‘We hebben geen schade en geen letsel. We moet alleen vandaag schoonmaken en kunnen daarom niet naar de nieuwjaarsduik.’

Zelf was ze er ook bij. Haar zoon en haar kleinzoon hadden de afgelopen dagen pallets gestapeld. ‘Alles was goed gegaan. Alleen stond de wind niet goed. Niemand kon hier iets aan doen. Het was domme, domme pech.’

Hoe het in de toekomst moet, weet ze ook niet. Wel vreest ze een eventueel verbod. ‘Dan gaat het weer de stad in, hè?’ zegt ze. Van der Does wijst naar de keerlus van de tram en de huizen eromheen. ‘Wij hebben nog meegemaakt dat het vuur daar was’, zegt ze. ‘Die mensen stonden de hele avond hun huizen nat te houden zodat de ramen er niet uit sprongen.’

Brandweer bezig met nablussen de dag na de vonkenregen bij de boulevard van ScheveningenBeeld ANP

Nieuwe traditie

Want zo ging het vroeger in Den Haag. Groepen jongeren verzamelden voor de jaarwisseling kerstbomen, autobanden en pallets om in hun eigen buurt een eigen vreugdevuur te maken. De schade aan bestrating, auto’s en ruiten was aanzienlijk.

Begin jaren negentig besloot de gemeente plekken aan te wijzen voor de vuren, later kwam er een verbod. Er was nog ruimte voor twee vreugdevuren. Zo ontstond een nieuwe traditie: de strijd tussen Scheveningen en Duindorp. Die leeft enorm in de wijken.

Zie daar het dilemma waar burgemeester Krikke voor staat. Verbiedt ze de vreugdevuren, dan loopt ze het risico dat de rellen zich weer naar de wijken verplaatsen. Nieuwe afspraken maken met de bouwers over de hoogte of het bouwvolume lijkt ook niet aantrekkelijk. Zulke afspraken zijn de afgelopen jaren regelmatig geschonden – net als dit jaar. Wat moet ze?

Brandende kooltjes

De Scheveningse fotograaf Dick Teske arriveert dinsdagochtend op de boulevard. Hij was hier vannacht ook, vertelt hij, en ‘het leek wel oorlogsgebied’. Hij maakte onder andere een foto van een moeder met een kind van een jaar of vijf, rennend tussen de vuursnippers.

‘Je voelde de brandende kooltjes op je hoofd vallen', zegt hij. ‘Mensen wisten niet meer waar ze heen moesten.’

Teske is, net als veel anderen, van mening dat het zo echt niet langer gaat. ‘Ik vond het altijd hartstikke leuk’, zegt hij. ‘Maar nu is bewezen dat het niet meer kan. Als je pech hebt, brandt het halve dorp af.’

HOE LANG ZAL HET VUUR IN DUINDORP NOG BRANDEN?

Het is geen misselijk vuurtje, dat ze elk jaar op het Zuiderstrand stoken. In de dagen tussen Kerst en Oud en Nieuw stapelen de Duindorpers tienduizenden pallets op elkaar. Dag en nacht bouwen ze door, zodat in vijf dagen een houten toren ontstaat zo hoog als een flatgebouw met tien verdiepingen. Die toren, stellen ze allemaal, die symboliseert de saamhorigheid hier, de eenheid. Want zeg nou zelf: in welke wijk vind je zo veel mensen die bereid zijn samen iets neer te zetten? Nou, in Duindorp dus. Ja toch? Nu nog wel, in elk geval. Lees hier de reportage.

De vonkenregen in Scheveningen.Beeld Eric Brinkhorst
HOE LANG ZAL HET VUUR IN DUINDORP NOG BRANDEN?
Beeld ANP
Schade op de boulevard van ScheveningenBeeld ANP
HOE LANG ZAL HET VUUR IN DUINDORP NOG BRANDEN?
Beeld ANP
HOE LANG ZAL HET VUUR IN DUINDORP NOG BRANDEN?
Beeld ANP