Waarom dit bedrijf mensen met een beperking aanneemt
Dit is zo’n bedrijf dat niemand kent maar wel een vliegwielwerking heeft, aangeslingerd door Trudie en Mark die wonen op hun bedrijfsterrein naast het dorp, geboren ondernemers. Er werken driehonderd mensen bij PT Creations, ‘driehonderddrie’, zegt Trudie, ‘en ik ken ze allemaal bij naam’. Trudie doet het personeel, Mark de zaken, die vliegt zaterdag weer naar China voor de inkoop.
We wachten op de staatssecretaris. Trudie heeft toch maar gebakjes besteld met het bedrijfslogo erop. Het is de drukste tijd van het jaar, over de werkband hobbelen plantarrangementen uit eigen kweek, versierd met de kerstattributen die Mark in China kocht. Elk seizoen verzinnen ze iets nieuws, het is hun versie van de handelskwekerij die Marks vader begon: waarde toevoegen aan planten.
En aan mensen. Daarom komt de staatssecretaris langs.
Mensen die – hoe omschrijf je dat beleefd? Zodra de staatssecretaris arriveert, buitelen de termen door de lucht: ‘doelgroepers’, ‘mensen die geen honderd procent loonwaarde hebben’, ‘mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt’.
Bianca zegt: ‘Ik ben gewoon iets langzamer dan gemiddeld.’
Ze staat ‘keigelukkig’ aan de werkband en dat Bianca hier staat is uiteraard te danken aan Bianca, maar ook aan Trudie en Mark en Janthijs, hoofd P&O, die niet terugschrikken voor langzame mensen, mensen die wel eens te laat komen, die vaker ziek zijn dan andere mensen, die de taal niet spreken, gevlucht uit een oorlog.
‘We namen steeds meer Polen in dienst omdat het moeilijk is aan mensen te komen’, zegt Janthijs, ‘dat is toch gek – er zijn genoeg Nederlanders werkloos. Dus toen zijn we dit gaan doen.’
Mark: ‘Er waren mensen bij die nog nooit gewerkt hadden. En die komen dan hier aan de werkband staan om planten te vullen.’
Janthijs: ‘Moet je je voorstellen. Dat je thuis zit en jezelf niet nodig voelt.’
De politiek vindt nog steeds dat mensen die gewoon iets langzamer zijn dan gemiddeld aan het werk moeten bij echte bedrijven. Eigen kracht, eigen regie, zelf gelukkig worden. Leuk bedacht maar dramatisch mislukt: zeventig procent zit thuis nu de sociale werkplaatsen gesloten worden, de kans op een baan is er alleen maar kleiner op geworden. De politiek vindt dat de gemeenten het moeten regelen, maar die regelen het niet – zodra ik erover begin duiken nieuwe termen op als ‘decentrale discussies’, ‘takkenbossen vol regels’ en ‘bakken vol bureaucratie’.
In opdracht van het kabinet probeerde de staatssecretaris, Tamara van Ark, arbeidsgehandicapten goedkoper te maken, soms zelfs goedkoper dan het minimumloon. Dat past bij haar partij, de VVD. Het ging niet door. Nu kondigt de staatssecretaris een ‘breed offensief’ aan dat wel moet werken: gemeenten krijgen een quotum opgelegd wat betreft de onderkant van de arbeidsmarkt, anders volgt een boete. En de regels moeten simpeler.
Ook de overheid is langzamer dan gemiddeld. Maar die begint geen breed offensief tegen zichzelf.
En over de terugkeer van de sociale werkplaats mag je niet beginnen.
Bianca Harmse zat drie jaar thuis. Nu staat ze aan de werkband opgewekt met de staatssecretaris te praten. ‘Ik heb een leuke baas’, zegt ze, ‘hij luistert naar mijn ideeën’. Ze heeft bedacht hoe het bedrijf anders kan worden ingericht: ‘ik hou van uitdagingen. Hier kan ik groeien.’
Het hult de staatssecretaris in een wolk van optimisme: dit is hoe het moet.
Maar dit, zegt Janthijs, ‘is geen gewoon bedrijf. Ik begrijp de aversie van andere bedrijven wel, om hiermee te beginnen.’
Want wat je er als ondernemer gratis bij krijgt: verslavingsproblematiek, financiële problematiek, huisvestingsproblematiek, nieuwe Nederlanders die tussen de rollende plantenrekken hun bidkleedjes uitrollen - moet Mark ze uitleggen dat het gevaarlijk is. ‘Het zijn mensen, hè’, zegt Mark, ‘mensen die uit een oorlog komen, een erbarmelijke reis maakten, die kun je niks verwijten.’
Wat willen werkgevers, vraag ik aan Bert van Boggelen van De Normaalste Zaak, een afdeling van VNO die zich hard maakt voor een ‘inclusieve arbeidsmarkt’. Hij zegt: ‘Ze willen eenvoud, compensatie, begeleiding en no risk.’
Helder.
En daarom doet PT Creations zaken met een uitzendbureau voor mensen die gewoon wat langzamer zijn dan gemiddeld, Job Investment. De gemeente kon ze niet helpen - waarom kan wethouder Wijnand van der Hoeven niet goed uitleggen.
‘Tsja’, zegt de wethouder tegen Janthijs. ‘Misschien had je vaker koffie met me moeten drinken.’
Zo tekent zich langzaam af hoe bijzonder PT Creations is, en wat ze er overwinnen.
‘Je hebt enorm veel geduld nodig’, zegt Mark. ‘Die eerste weken – tsjongejonge.’
Trudie: ‘Maar het is ook gewoon heel leuk om te doen.’
Mark is trouwens genomineerd voor Ondernemer van het Jaar in de gemeente Altena. Trudie hoopt echt dat hij gaat winnen.