In Tilburg knal je nu keurig buiten de vuurwerkvrije zone
Na ‘nachtmerrieachtige’ jaarwisselingen werd de Kempenaarplaats in Tilburg dit jaar door bewoners uitgeroepen tot Vrijwillig Vuurwerkvrije Zone. Hoe handhaaf je zo’n vrijblijvend vuurwerkverbod, zonder toezicht van politie en gemeente?
Wat de Kempenaarplaats in Tilburg woest aantrekkelijk maakte voor liefhebbers van vuurwerk, zie je in een oogopslag: het is een fraaie open ruimte in de populaire Piushavenbuurt aan de oostkant van het centrum. Gemáákt om Screeming Cakes, Whistling Cakes en Asian Thunder Cakes optimaal tot hun recht te laten komen. Ideaal voor de lancering van Extreme Bang Rockets, Mega Rocket Silverlines en Multi Colour Rockets.
Welke bewoners van de Kempenaarplaats daar minder gecharmeerd van waren, is noch een mysterie noch een geheim. Aan de ene kant liggen eengezinswoningen, aan de andere kant staat een nieuwe flat met ruime koopappartementen. Hoe extreem een Extreme Bang Rocket is, merk je pas goed als die voor je raam op acht hoog uiteenspat. Op tien, twintig of dertig meter hoogte is vuurwerk een ‘intensere belevenis’ dan op de grond – zeker als je ook nog barsten in je raam ziet verschijnen.
Over hoe erg het hier uit de hand kon lopen en wie daarvoor verantwoordelijk waren, bestaan in en rondom de Kempenaarplaats verschillende lezingen. Het vuurwerkexces dat tot de glasschade leidde, was waarschijnlijk het werk van gasten van flatbewoners. Feit is dat het initiatief om van de Kempenaarplaats een Vrijwillig Vuurwerkvrije Zone te maken van de bewonersvereniging van de flat kwam, na ‘nachtmerrieachtige jaarwisselingen’ op de hogere etages.
Tilburg is één van de dertien Nederlandse gemeenten waar inwoners hun buurt dit jaar vuurwerkvrij konden laten verklaren. In Rotterdam, Amsterdam, Den Haag en Utrecht werd al eerder met de Vrijwillig Vuurwerkvrije Zone (VVZ) geëxperimenteerd. In Almere, Delft, Enschede, Gouda, Groningen, Haarlem, Hilversum en Zaanstad werd de VVZ dit jaar ook ‘uitgeprobeerd’. Voor zo’n zone levert de gemeente de borden waarop duidelijk wordt gemaakt dat Screeming Cakes en Colour Rockets hier ‘objecten non grata’ zijn.
Een stukje burgerparticipatie
Het bordje aan het begin van de Kempenaarplaats is klein en discreet. ‘Hier geen vuurwerk afsteken’, staat boven een rood raketje. Daaronder een vrolijke spreekballon. ‘Dank namens bewoners en huisdieren. Fijne jaarwisseling!’ Toezicht houden op een VVZ doet de gemeente niet. Een VVZ is ‘een stukje burgerparticipatie’, die handhaaf je met zijn allen, zonder dat je buurt omsingeld wordt door politiewagens die rotjesverslaafden naar het bureau afvoeren. ‘Zorg ervoor dat alle bewoners in het gebied het eens zijn met de afspraken’, staat in de instructies van de gemeente.
Wanneer daar sprake van is, is een kwestie van interpretatie. Het is nog in het oude jaar als de hartelijke Tilburgers William en Anouk in hun eengezinswoning aan de Kempenaarplaats 1 vertellen van wie zij hoorden dat ze in een VVZ woonachtig waren: van SBS6. Opeens stond een tv-ploeg van Hart van Nederland voor de deur. Sander van nummer 13 wist ook van niets toen bij hem ineens een microfoon onder de neus werd geduwd: wat is uw mening? Sander, die toch al geen fan is van het overal-een-mening-over-hebben-tijdperk, bekende voor de camera dat hij graag wat vuurwerk afsteekt, echter: ‘Als andere mensen er last van hebben, is het een kleine moeite om er even rekening mee te houden.’
Op Kempenaarplaats 1 denken ze er precies zo over, máár, zegt William diplomatiek, ‘de communicatie van de initiatiefnemers is wel een aandachtspuntje’. In de laatste uren van het oude jaar is het bij William en Anouk en hun kinderen zo gezellig als het alleen in Brabant kan zijn. Er is een tafel vol goede drank. Er zijn vrienden die ook hun kinderen hebben meegenomen. Er staan witte tassen in het halletje met aankopen uit de vuurwerkwinkel. Daar zullen de kinderen mee aan de gang gaan in de Galjoenstraat, op discrete afstand van de Kempenaarplaats en de flat.
Kinderboerderij
En dan is het moment suprême daar en het is 2019 in een VVZ. In de ramen van de flat zien we in de eerste minuten van het nieuwe jaar vele soorten vuurwerk in alle mogelijke kleurcombinaties weerspiegelen, maar dat wordt netjes buiten de VVZ afgestoken. Goed hoorbaar is de wereld buiten de Kempenaarplaats wel: een VVZ is geen equivalent van een stiltegebied. Veel flatbewoners staan voor hun ramen te zwaaien en maken vroeg in 2019 in elk geval een gelukkige indruk. Aan de rand van de Piushaven en de Kempenaarplaats lijkt het daarna toch tot een grensincident te komen. Daar staat Ted die te gast is in een nabije horecagelegenheid, en die op de stoep van alles afsteekt dat een onmiskenbare voorkeur voor ‘lekker hard’ verraadt. Ted weet, zo blijkt, inderdaad niet dat hij aan de rand van een VVZ opereert, evenmin als andere horecagasten. Maar die bordjes zijn ook wel heel klein en keurig: van veraf kun je denken dat ze de weg naar een kinderboerderij aangeven of zo.
Om half een ’s nachts trekt een parade van buurtkinderen met sterretjes over de Kempenaarplaats. Om half twee sterven ook rondom de VVZ de geluiden weg en hebben Tilburgers, in de woorden William van Kempenaarplaats 1, laten zien dat zij een volkje vormen dat er samen wel uitkomt.
