Direct naar artikelinhoud
NieuwsEngelse uitspraak

Uitspraakcoach-app van Radboud Universiteit moet Nederlander behoeden voor ‘plies’ en ‘Linkut-in’

Een door taalexperts van de Radboud Universiteit ontwikkelde app moet Nederlanders helpen hun Engelse uitspraak te verbeteren. Deze uitspraakcoach moet het niveau van het Engels op de universiteit opkrikken. 

Uitspraakcoach-app van Radboud Universiteit moet Nederlander behoeden voor ‘plies’ en ‘Linkut-in’
Beeld Peter de Wit

Engels spreken als een Engelsman, dat lukt maar weinig Nederlanders. Het vereist zoveel oefening en individuele feedback van een docent dat middelbare scholen het hier moeten laten afweten. Daarom werken taalexperts van de Radboud aan een uitspraakcoach, een app waarmee je in het Engels dialogen kunt voeren, waarna je onmiddellijk wordt gecorrigeerd als je plies zegt in plaats van please. Of fijf in plaats van five. Of Linkut-in in plaats van LinkedIn. Niet omdat het Engels van moedertaalsprekers mooier is, maar om de verstaanbaarheid te verbeteren, misverstanden te voorkomen en het niveau van het Engels aan de universiteit op te krikken. ‘Dat is hard nodig nu er zoveel colleges in het Engels worden gegeven’, vindt spraaktechnoloog Helmer Strik van de Radboud Universiteit. Hij is het brein achter My Pronunciation Coach, een app die wordt ontwikkeld door NovoLearning, een spin-off van de universiteit.

De interactieve app is inmiddels verkocht aan Aziatische hotelketens, zodat het personeel verstaanbaarder Engels leert spreken. In Nederland komt de app nog niet op de markt, omdat er nog een jaar mee wordt geëxperimenteerd met studenten van de Universiteit Nijmegen en Utrecht om de automatische spraakherkenning te verbeteren. ‘Er bestaan al uitspraakcoaches, maar bij die spraakherkenning gaat het vaak mis.’ Behalve spraak herkennen, moet de software precies weten wat de typische fouten zijn die Nederlanders maken in de uitspraak van het Engels.

Nederlanders spreken met een ander accent Engels dan bijvoorbeeld Fransen, Indiërs of Japanners. Dat wordt ook duidelijk uit een onlinequiz Please call Stella, waarin een korte Engelse tekst wordt voorgelezen door telkens iemand met een andere nationaliteit. Het is de kunst aan de hand van het accent de nationaliteit van de spreker te achterhalen. Wie veel reist, veel talen spreekt of een tijdje in het buitenland heeft gewoond, haalt zo een score van 80 procent.

Moedertaalspreker

De Engelse uitspraak van Nederlanders is overigens heel behoorlijk. Taalexpert Strik liet 226 Nederlandse studenten Engels van de Radboud Universiteit ruim zeshonderd verhaaltjes voorlezen. Van de pakweg 200 duizend klinkers en 230 duizend medeklinkers werden er gemiddeld slechts 1,5 tot 2 procent fout uitgesproken. ‘Dat is natuurlijk weinig, maar het gaat hier om een selecte groep studenten die zo veel mogelijk als een moedertaalspreker willen klinken’, aldus Strik. Om de spraakcoach geschikt te maken voor de academische omgeving moet precies worden geïnventariseerd welke fouten in de uitspraak van het Engels daar het vaakst worden gemaakt.

Ook taalwetenschapper Monica Wagner, van het Donders Instituut van de Radboud Universiteit onderzoekt hoe Nederlanders Engels spreken. Wagner werkt aan een lijst van de meest gemaakte fouten (zie kader). Ze gebruikte opnamen van 41 Nederlanders en Belgen en 143 Britten en Amerikanen die een tekst voorlezen over Stella, waarin bijna alle klanken voorkomen die de Engelse taal kent.

Een paar voorbeelden. Bij veel Engelse beginletters, zoals de p in ‘please’, wordt door de spreker een pufje lucht uitgeblazen. Nederlanders doen dat vaak niet waardoor het meer op ‘blease’ gaat lijken dan ‘please’. ‘Je kunt makkelijk controleren of je het goed of fout doet. Als je een stukje papier voor je mond houdt, komt het bij ‘please’ in beweging, mits je het juist uitspreekt.’

Ook met de g in een woord als ‘big’(groot) gaat het vaak fout. ‘Nederlanders zeggen vaak ‘bik’.’ Voor wie wil weten of hij het goed doet, opnieuw een tip van Wagner. ‘Als je je hand op je keel legt, en ‘big’ zegt voel je je keel vibreren. Zeg je ‘bik’ dan voel je dat niet.’ 

De keel moet ook vibreren bij de juiste uitspraak van de laatste b in de naam Bob. En woorden als ‘breeze’ en ‘please’ eindigen op iets dat klinkt als een Nederlandse z. ‘Maar jullie maken er een s van’, aldus Wagner, die zelf half-Amerikaans en half-Argentijns is.

In haar promotieonderzoek wil Wagner ook uitpluizen waarom de ene Nederlander als een moedertaalspreker klinkt terwijl de ander de uitspraak maar niet onder de knie lijkt te krijgen. Anders gezegd: waarom respectievelijk de een als Frans Timmermans klinkt en de ander als Louis van Gaal.

‘Wat meespeelt is in ieder geval: de leeftijd waarop je met Engels begon, hoe vaak je het spreekt en of je in het buitenland gewoond hebt. Maar dat verklaart niet alles, er lijkt meer aan de hand te zijn. Vermoedelijk zijn er verschillen in wat mensen percipiëren en of ze goed kunnen imiteren. Niet iedereen kan even goed het verschil horen tussen de a in ‘bad’ (slecht) en de e in ‘bed’ (bed)? En niet iedereen kan dat nadoen, terwijl anderen dat doen zonder erbij na te denken.’

Ook Wagner benadrukt dat het Nederlandse accent niet lelijk of verkeerd is. ‘Het heeft zelfs wel z’n charme, maar het kan misverstanden of irritatie veroorzaken. En zelfs ten koste gaan van je geloofwaardigheid.’

Veelvoorkomende fouten in de Engelse uitspraak

Woord: Slabs
Amerikaanse uitspraak: Slabz
Nederlandse uitspraak: Slabs

Woord: Big
Amerikaanse uitspraak: Big
Nederlandse uitspraak: Bik

Woord: Bob
Amerikaanse uitspraak: Bob
Nederlandse uitspraak: Bop

Woord: Frog
Amerikaanse uitspraak: Frog
Nederlandse uitspraak: Frok

Woord: Spoons
Amerikaanse uitspraak: Spoonz
Nederlandse uitspraak: Spoons

Woord: Five
Amerikaanse uitspraak: Five
Nederlandse uitspraak: Fife

Woord: Kids
Amerikaanse uitspraak: Kids
Nederlandse uitspraak: Kits

Woord: The
Amerikaanse uitspraak: The
Nederlandse uitspraak: De

Woord: Bags
Amerikaanse uitspraak: Bags
Nederlandse uitspraak: Baks