Direct naar artikelinhoud
NieuwsPieten in Sinterklaasjournaal

Nieuwe pieten in Sinterklaasjournaal moeten ‘iedereen blij maken’, maar of dat lukt?

Maandagavond begon het Sinterklaasjournaal met Dieuwertje Blok: het officieuze startsein voor het jaarlijkse Zwarte Piet-debat. Welke pieten tovert de NTR dit jaar uit de schoorsteen? 

In de eerste aflevering van het Sinterklaasjournaal waren maandagavond vooral roetveegpieten te zien.Beeld ANP

Vanaf deze week is er niet meer te ontkomen aan de jaarlijkse discussie over Zwarte Piet. Die laaide afgelopen weken al op vanwege de rechtszaak tegen een groep ‘blokkeerfriezen’, en dreigt zaterdag een climax te bereiken bij de intocht in Zaanstad. Anti-Zwarte Pietactivisten eisen dinsdag in een kort geding dat dit evenement wordt verboden, omdat het racistisch zou zijn. Vergelijkbare kritiek was maandag te horen bij het Mediapark, waar demonstranten een loopbrug blokkeerden.

Maandagavond werd het officieuze startsein van het debat gegeven: het Sinterklaasjournaal is weer begonnen. De eerste uitzending trok 1.186.000 kijkers. De makers van het  tv-programma introduceerden op NPO 3 een stuk of tien ‘nieuwe pieten’. Sommigen hadden een roetveeg op hun gezicht, anderen waren zwarter, eentje was gitzwart. Dat past in een traditie: de omroep kiest voor pieten die niet ‘zwart als roet’ zijn maar ‘zwart van roet’, omdat ze door schoorstenen gaan. Hoe vaker ze dat doen, hoe zwarter ze worden.

De belangrijkste les die de nieuwelingen meekregen – ‘echte pieten maken iedereen in Nederland blij met cadeautjes’ – lijkt een ironische verwijzing naar het terugkerende debat over het Sinterklaasjournaal. De keuzes van de NTR maken lang niet iedereen blij. De een ergert zich aan de weigering Zwarte Piet af te schaffen, de ander gruwt juist van aanpassingen van het traditionele kinderfeest.

Geen moreel kompas

Wie hoopt dat de NTR het voortouw neemt in deze maatschappelijke discussie, zal worden teleurgesteld. ‘Wij zijn geen moreel kompas’, zei NTR-directeur Paul Römer al in 2016 in de Volkskrant. De omroep beklemtoont dat het Sinterklaasjournaal een kinderprogramma is. Als volwassenen willen meekijken, moeten zij dat zelf weten. Maar wie behoefte heeft aan discussie, moet zijn heil ergens anders zoeken. De NTR is geen ledenomroep maar een taakomroep, die neutraal moet blijven: ‘Het is onze taak maatschappelijke ontwikkelingen te weerspiegelen, niet om ze te sturen of er standpunten over in te nemen.’

In delen van de Randstad brokkelt de steun voor Zwarte Piet de laatste jaren af, in de rest van het land wil een ruime meerderheid hem behouden. Die groep wordt wel kleiner, blijkt uit een peiling van EenVandaag: in 2013 stond 89 procent van de Nederlanders achter Zwarte Piet, vorig jaar was dat 68 procent. De NTR is mede daarom voor ‘geleidelijke verandering’.

Ook bij de landelijke intocht in Zaanstad doen zaterdag zwarte pieten mee. Onder anderen de NTR en de burgemeester verdedigen zich dinsdag in de rechtbank tegen het verwijt dat ze een racistisch evenement organiseren. Minstens vier actiegroepen zullen demonstreren bij de aankomst in Zaanstad van de Sint: twee zijn voor Zwarte Piet, twee zijn tegen.

Kick Out Zwarte Piet gaat actievoeren bij minstens achttien lokale intochten. Vorig jaar wilden leden van deze groep demonstreren in Dokkum bij de nationale aankomst van Sinterklaas. Toen werd een bus met activisten op de snelweg A7 tegengehouden bij een wegblokkade door ‘blokkeerfriezen’. De voorstanders van Zwarte Piet kregen taakstraffen tot 240 uur, onder meer omdat zij de demonstranten het recht hebben ontnomen hun mening te uiten.