Direct naar artikelinhoud
ColumnBert Wagendorp

Mark Rutte bewerkt de waarheid als een Thaise masseuse

Mark Rutte bewerkt de waarheid als een Thaise masseuse

Het mooie van het interview met Mark Rutte in de Volkskrant van maandag was, dat je er twee kerstdagen op kon kauwen, het nog eens kon herlezen, dat je de beste passages eruit kon citeren tijdens het kerstdiner, erover kon mijmeren tijdens een wandeling en dat je het daarna nóg een keer kon lezen – wie heeft er een dikke kerstbijlage nodig wanneer je met één interview moeiteloos twee dagen kunt vullen?

Buiten het Torentje stond een politiecordon opgesteld. Rutte: ‘Zijn ze bang dat iemand in de Hofvijver springt?’ Dat was alvast een magnifiek relativerend begin in tijden van terrorisme. Een tweede topmoment kwam toen Rutte geschrokken constateerde dat de verslaggevers niet voor de vuist weg begonnen: ‘Jullie hebben het voorbereid!’

Niet dat het de woordmagiër iets uitmaakte.

Het ‘Nederland als een breekbaar vaasje-statement’ als prelude op de verkiezingen van maart? Welnee, dat was meer een kerstboodschap. Maar had hij het vaasje niet al in november uit de kast gehaald tijdens het VVD-congres? ‘Dat is een congres. Daar kan ik moeilijk verkiezingen vermijden.’ Hoppa, net zo gemakkelijk.

De VVD die zich plotseling ontpopt als groene partij, wat was dat nu weer? Een politieke truc? Welnee. ‘Ik doe het echt omdat ik intrinsiek gemotiveerd ben.’ Sinds kort, maar waarom zou je niet opeens intrinsiek gemotiveerd kunnen raken? Dat het van de VVD allemaal wel wat minder mag met het klimaatakkoord weerlegde de premier voor de klimaatgevoelige Volkskrant-lezer krachtig. Was hem door António Guterres niet opgedragen de klimaatboodschap te verspreiden onder de volkeren? Nou dan.

Ook meesterlijk was het antwoord op de vraag over de dividendbelasting. ‘Het organiseren van draagvlak voor deze maatregel is niet briljant verlopen.’ Pats, op de valreep hét understatement van 2018. Maar hij wilde het grote bedrijfsleven toch twee miljard toeschuiven en trok dat aanbod toch in toen Unilever niet over de brug kwam? Onzin. ‘Wat kunnen mij Unilever en Shell schelen!’ Gotcha! Krijgt zijn kabinet amper wetgeving van de grond? ‘Het geluk van mensen wordt niet altijd bevorderd door wetgeving.’ Over zijn eigen macht: ‘Dan heeft u de laatste peiling over mij niet gezien. Die is dramatisch.’ Geniaal. Nooit eerder sprak een machthebber dergelijke woorden.

Het fascinerende van het interview zat hem in de manier waarop Rutte de waarheid naar zijn hand zette. Er is in de Nederlandse politieke historie vermoedelijk niemand te vinden die daar bedrevener in was dan hij. Hij hanteert niet de ruwe methode van Trump – er onbekommerd op los liegen – het gaat veel subtieler. Rutte bewerkt de waarheid als een Thaise masseuse. Na afloop heb je nog steeds dezelfde rug en toch voelt het heel anders.

Toen kerst bijna voorbij was begon ik te geloven dat Rutte in zijn eentje een heel nieuw menstype heeft gecreëerd: de oprechte opportunist. Hij is zelf de eerste die zijn aangepaste kijk op de werkelijkheid als enig denkbare waarheid omhelst. Daarom komt hij ook zo overtuigend over: hij is zelf al volledig om, zijn vernieuwde visie heeft de eerdere opvatting reeds volledig verdrongen, hij is hem al finaal vergeten. Hij is een mentaal slangenmens.

Mark Rutte gaat niet naar Europa. Maar als hij wel gaat, zal hij in twee à drie zinnen uitleggen dat zijn eerdere ontkenning oprecht was, evenals de draai die hij moest maken en de passie waarmee hij aan de slag zal gaan. Hij zal ons net zo ontwapenend lachend aankijken als op de foto van Jiri Büller; hij zal zichzelf geloven en wij hem.