Direct naar artikelinhoud
interviewbram schot

Nieuwe Audi-topman Bram Schot moet de autofabrikant de nieuwe tijd in leiden. ‘We zijn in een harnas geraakt.’

De Rotterdammer Bram Schot is sinds 1 januari bestuursvoorzitter van Audi: de eerste niet-Duitser die aan het roer staat van de autogigant. Hij moet het concern de nieuwe tijd in leiden, ver weg van Dieselgate. De Volkskrant spreekt hem als eerste.

Audi-topman Bram Schot: ‘Met alle respect voor mijn voorgangers, ik ben anders. Ik wil niet zeggen beter, maar anders.’Beeld Foto Stefan Bösl

Twee uur nadat Audi-topman Rupert ­Stadler op een vroege maandagochtend in juni ­vorig jaar was ­gearresteerd op ­verdenking van ­betrokkenheid bij Dieselgate, was zijn plaatsvervanger al bekend. Bram Schot zou de leiding krijgen bij het autoconcern. De eerste niet-Duitser op deze plek moest voorkomen dat Audi in chaos zou worden gestort nu bestuursvoorzitter Stadler plotseling was weggevallen.

Hoe is het om plotseling de baas van een auto-imperium te zijn?

‘Het voelde heel natuurlijk. Zowel de familie Porsche als Piëch (de twee machtige dynastieën achter het Volkswagenconcern waartoe Audi ­behoort, red.), als de ondernemingsraad en collega’s uit de raad van bestuur zeiden: jij moet het gaan doen. Het was van de ene op de andere ­minuut duidelijk.’

Dat moet veel druk op u hebben gelegd. Er was geen mogelijkheid tot overdracht, uw voorganger zat immers in de cel.

‘Het was toen niet duidelijk voor hoelang het zou zijn. Of het voor de ­komende week was of voor de ­komende drie maanden. Dus stond ik aanvankelijk in de ik-pas-even-op-de-winkelmodus. Maar dat zit niet echt in mijn natuur. Halfzwanger staat niet in mijn woordenboek. Dus ik heb al snel gedaan alsof ik voor de ­komende twintig jaar de baas zou zijn.’

U voelde geen moment twijfel?

Grijnzend: ‘Ik heb het geloof ik niet eens aan mijn familie gevraagd. Ik ben enorm veel onderweg. Dat was ­altijd al zo. Mijn familie woont in ­Amsterdam, ik vlieg tweehonderd keer per jaar de wereld rond, dus het maakt voor hen weinig uit of ik nu in Tokio zit of in New York. Ze is het wel gewend. Ik ben niet vaker weg dan voorheen.’

Schot is een indrukwekkende verschijning; een beer van een vent, wiens Rotterdamse accent ook na een werkzaam leven van bijna 25 jaar in Duitsland nog altijd wat doorsijpelt. Hij is makkelijker benaderbaar dan zijn vaak wat gereserveerde Duitse collega-ceo’s; tijdens de presentatie van de elektrische Audi e-tron, vorige week in een theater in Amsterdam, maakte hij – tamelijk on-Duits – vanaf het podium grapjes met leden van de raad van bestuur die in de zaal zaten.

Een Rotterdammer op een plek waar tot nu toe alleen maar Duitsers zaten, gaat dat wel samen?

‘Ik werk al lang bij Duitse bedrijven en heb een goede verstandhouding met Duitsers. We vormen een mooie combinatie. Zij zijn gedegen, enorm betrouwbaar en als ze tot beslissingen komen, is dat weloverwogen. Ik ben wereldburger, onorthodox, ­makkelijk te benaderen. Kies niet ­altijd de gebaande paden. De combinatie vormt een mooie balans tussen ­risico’s en kansen.’

De cultuur bij Audi is gesloten, merk ik ook als buitenstaander. U hebt dat kennelijk ook ondervonden. ‘De mensen moeten zich weer vrij voelen’, zei u onlangs.

‘We zijn de afgelopen drie jaar in een harnas geraakt. Wat gebeurd is en wat niet had mogen gebeuren, moet je niet alleen afwerken, maar ook verwerken. Op zeker moment moet ­iemand zeggen: dat was het, we gaan verder.’

Bent u hiervoor de juiste persoon?

‘Met alle respect voor mijn voorgangers, ik ben anders. Ik wil niet zeggen beter, maar anders. Er was geen nieuwe versie nodig van wat al bestond. Dus dan moet je veranderen. Einstein zei: ‘Als je blijft doen wat je ­altijd al gedaan hebt, krijg je wat je ­altijd al hebt gekregen.’’

Wat was uw eerste grote beslissing?

‘Dat ik de introductie van de e-tron ­afblies. Die zou in Brussel gehouden worden. Vond ik niet zo’n goed idee.’

De e-tron is Audi’s eerste volledig elektrische auto. De forse SUV moet de overgang markeren naar een nieuwe tijd. Die van elektrificering, maar ook de tijd na Dieselgate, het schandaal waarbij miljoenen auto’s werden voorzien van verboden software die emissietests om de tuin leidde, waarbij ook Audi betrokken was. De emissievrije e-tron moet de autofabrikant van dat verleden helpen te verlossen.

U verplaatste de introductie naar Silicon Valley, waar Tesla zit, in het hol van de leeuw.

‘We waren een beetje te voorzichtig geworden. Ik vond dat we een betere balans moesten vinden tussen verontschuldigen en zelfbewustzijn. Dat laatste was naar de achtergrond gedrongen. Ik wilde iets gemeenschappelijks vinden, de organisatie op scherp zetten. Dus als je dan de eerste stap zet op weg naar een mooie toekomst, gaan we dat niet in Brussel doen. Niks ten nadele van deze mooie stad, maar als er dan toch zo veel over Tesla wordt gesproken, dan doen we het lekker bij hen in de tuin, dacht ik.’

Toch nog een beetje arrogant?

‘Ik heb enorm respect voor Tesla, maar angst: geen centimeter. Nul komma nul. Dus dan mag je best wat zelfbewuster zijn. Dat hoeft geen ­arrogantie te zijn. Nadat er is gebeurd wat er is gebeurd, ben je daar wel even van verlost.

‘Die introductie in Californië, daarover was geen discussie mogelijk. Dat moest gewoon gebeuren. Tegelijkertijd hielp het duidelijk te maken dat er een nieuwe baas is. Dat pakte goed uit.’

Audi heeft net zijn eerste volledig elektrische auto gelanceerd, maar diesel zit ook nog in uw hart. U zei een jaar geleden een revival te verwachten. Dat is niet gebeurd. Verkopen zijn ingezakt en Duitse burgers kunnen met hun niet eens zo oude diesel ­sommige steden niet meer in.

‘Dat van die revival is een beetje verkeerd geciteerd. Toen ik dat zei, maakte diesel een enorme val. Ik heb gezegd dat er een herstel zou komen. Maar niet naar het oude niveau. Dat is ondenkbaar.’

De nieuwste diesels zijn schoon, de industrie heeft daar veel geld in gestoken. Maar de klant wil ze niet meer. Dat is zuur.

‘Het is niet zo onlogisch. Er is elektrisch bij gekomen. Dat gaat niet meer weg. Maar als in 2025 een kwart van de auto’s elektrisch is, rijdt nog steeds driekwart op benzine of diesel. Dat is een gegeven. Een andere smaak is er niet.’

Voorzichtigheid is geboden, waarschuwt Schot. De overstap naar elektrisch, maar ook naar autonoom rijden en de ontwikkeling van autodeelconcepten, vergt ‘serieus veel geld’. Daarnaast moet nog altijd flink worden geïnvesteerd om diesel en benzinemotoren de komende jaren schoner te maken. ‘We moeten dus op drie paarden wedden, misschien op vier, als je waterstof meetelt. Iemand moet uiteindelijk wel de ­rekening betalen.’ Dat moet eerst nog ­gebeuren met benzine- en dieselauto’s.

Hoe lang heeft de verbrandings­motor nog?

‘Er komt een omslagpunt. Niemand weet wanneer.’

U denkt daar vast over na.

‘Als je uitgaat van een levenscyclus van zo’n tien jaar voor een auto, is het mogelijk dat in 2025 de laatste cyclus aanbreekt van de brandstofauto. De ontwikkeling van een personen­wagen vergt 48 maanden, dus als je terugrekent weet je dat je over twee of drie jaar fundamentele keuzen moet maken.’

Kan het zijn dat u dan besluit: we stoppen met brandstofmotoren?

‘Rond 2025 gaat hij mogelijk zijn laatste ronde in. En daarna vol op elektrisch.’

Over twee tot drie jaar moet Schot dus kiezen: gaan we op langere ­termijn door met verbrandings­motoren, of niet. Een beslissing die van groot belang is voor de toekomst van het concern. Ook collega-ceo Herbert Diess van Volkswagen ziet de grote keuzen waar de sector de ­komende ­jaren voor gesteld wordt. ‘De kans dat de Duitse auto-industrie over tien jaar nog een ­leidende positie heeft, is fiftyfifty’, waarschuwde Diess eind vorig jaar.

Schot lijkt optimistischer over de kansen: ‘Ik denk dat elektrisch sneller komt dan we denken. Ik zie het aan de e-tron. Ik zou nog wel een fabriek kunnen bijbouwen, de vraag is enorm. ­Accu’s zijn er genoeg, ik hoor van mijn inkopers geen klachten. De laadinfrastructuur kan nog een showstoppertje worden, maar dat probleem speelt hooguit een paar jaar. Het omslagpunt kan dus nog eerder ­komen. Elektrisch rijdt ook echt geweldig; de stilte, de enorme trekkracht.’

Dat zijn precies de sterke punten van uw benzine- en dieselmotoren. Uit Zuid-Korea komen e-auto’s die net zover komen, voor veel minder geld. U krijgt van alle kanten concurrentie. Gaat Audi het als premiummerk niet lastig krijgen?

‘Geloof ik niet. Een elektrische aandrijflijn is innovatief, dus duurder. Wij hebben het als premiummerk dus eenvoudiger dan fabrikanten van kleine auto’s.’

Dat blijft niet zo.

‘Met een elektromotor en accu kun je je minder onderscheiden. Dat geldt ook voor autonoom rijden. De private space in de auto wordt daar het belangrijkst. Wat kun je onderweg doen? Welke entertainment is er? Kan mijn zoon zijn huiswerk achterin maken, terwijl ik linksvoor een vergadering bijwoon? Daarin gaat de innovatie zitten.’

Technologie in de auto zal grote sprongen maken, voorspelt Schot. Met een hoofdrol voor software. ‘Je kunt straks niet meer zeggen: succes de komende ­zeven jaar met je nieuwe auto. Net als bij de iPhone koop je straks een auto met een bepaalde stand van de hardware, terwijl de software steeds wordt geüpdatet.’

Opnieuw een idee van Elon Musk.

‘Ik vind dat-ie ook dat heel goed ­gezien heeft.’

E-tron moet dieselgate doen vergeten

De e-tron is Audi’s eerste volledig elektrische auto. De SUV die vierhonderd kilometer ver reikt, is binnenkort in Nederland verkrijgbaar voor 84.100 euro. De e-tron kan worden besteld in een versie ­waarbij de zijspiegels zijn vervangen door dunne spijltjes met ingebouwde ­camera. In het portier zitten twee beeldschermen die het beeld naar achter tonen. (Klein) voordeel: door de lagere luchtweerstand komt de auto vier kilometer verder op een accu­lading.

CV

Van Mercedes naar Audi

1961 geboren in Rotterdam

1986 management trainee bij ABN Amro

1987 werkzaam bij Mercedes-Benz Nederland

2003 president-directeur bij DaimlerChrysler Nederland

2006 president-directeur Mercedes-Benz Italië

2012 directeur marketing en sales bij Volkswagen bedrijfswagens

2017 als lid van de raad van bestuur bij Audi verantwoordelijk voor marketing en sales

2018, 19 juni : tijdelijk ceo van Audi, ter vervanging van Rupert Stadler, die is vastgezet

2019 ceo van Audi

Bram Schot is getrouwd en heeft twee kinderen.