Direct naar artikelinhoud
reportageSchiphol

‘Minder, minder, minder Schiphol’ galmt het door de Amsterdome

In Amsterdam bogen overheid, branche en burgers zich zaterdag nog een keer over de toekomst van Schiphol, voor er komende vrijdag een advies gaat naar de minister. ‘Uiteindelijk vellen we een Salomonsoordeel. Oplossingen zonder pijn zijn er niet.’

Bouwwerkzaamheden op Schiphol.Beeld anp

Na nog geen half uur gaat het mis op de Luchtvaartdag, waar zo’n zeshonderd mensen zaterdag in het Amsterdams congrescentrum praten over de toekomst van de Schiphol. De organisatoren lassen een ludiek moment in. Of de zaal via een stemming wil laten weten aan welk dier de luchthaven ze het meest doet denken: zwaan, vos, rups of leeuw.

Er klinkt protest, en niet voor de eerste keer. Iets eerder mocht het publiek aan de hand van drie smiley’s – een grijnzend, een neutraal kijkend en een slapend gezichtje – aangeven wat ze vonden van alle inspraak. ‘Wat is dit voor kinderachtig gedoe? Dit is een serieuze zaak. Mensen maken zich echt zorgen.’

De vos wint, maar de uitslag van de stemming verdwijnt snel van het grote scherm achter het podium. ‘Ik had de rups gekozen’, roept een deelnemer. ‘Rupsje-nooit-genoeg.’

De emoties liggen zaterdag dicht aan de oppervlakte in de Amsterdome, een congreszaal op een steenworp afstand van station Sloterdijk. Een overwegend ouder publiek heeft de storm – Schiphol heeft 140 vluchten geschrapt – getrotseerd om zijn stem te laten horen. Ze komen niet alleen uit Amsterdam en omgeving. ‘Als Lelystad opengaat krijgen wij daar ook last van’, zegt een Fries. ‘In Maastricht landen ook steeds meer vliegtuigen’, stelt een Limburger.

De Luchtvaartdag is georganiseerd door het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) en de Omgevingsraad Schiphol. Dat laatste is een adviescollege van de branche, overheden en burgers. De raad brengt naar verwachting komende vrijdag een advies uit aan de minister over hoe het vliegveld zich tot 2030 mag ontwikkelen.

Argwaan

Aan de bijeenkomst in Sloterdijk gingen weken vooraf van internetpeilingen, themabijeenkomsten en huiskamergesprekken. ‘Om behoeftes op te halen’, zoals dat in modern bestuurdersjargon heet. Deze Luchtvaartdag is het voorlopig slotakkoord, benadrukt Jan Hendrik Dronkers, topambtenaar van IenW. ‘Het is zaak dat we elkaar vasthouden, door met elkaar in gesprek te gaan en te blijven.’

Dat gesprek loopt stroef. Argwaan overheerst, blijkt uit de reacties uit de zaal. ‘We zijn teleurgesteld. De overheid wil wel praten, maar niet luisteren. Waarom worden er geen scenario’s besproken van nul groei voor Schiphol of zelfs krimp?’ Op het podium houdt de baas van Schiphol, Dick Benschop, de lijn vast die hij sinds zijn aantreden in mei verkondigt: groei, maar gematigd en gecontroleerd, in balans met de omgeving. ‘Een betrouwbare win-win-situatie moet haalbaar zijn.’

Het publiek én de rest van het land zijn verdeeld, maar hoe precies is onduidelijk. De Omgevingsraad heeft niet gevraagd om een eenvoudig ‘ja’ of ‘nee’ op meer vliegbewegingen. Er is een tekstanalyse losgelaten op de 4.365 reacties die binnenkwamen bij de internetconsultatie. Die zijn op basis van trefwoorden verdeeld over vier ‘sentimenten’. Een kwart wil minder. Onder ‘overig’ valt een hoop, en veel voorstanders verbinden voorwaarden aan hun ‘ja’. ‘Zolang ze niet die grote bakken van Emiraten de hele dag laten landen.’

In de wandelgangen wordt geklaagd waarom de raad de uitslag van de peiling niet deelt met de hele zaal, maar bespreekt in een van de kleinere themabijeenkomsten die tussen de plenaire zittingen ’s ochtends en ’s middags worden gehouden. In ‘werkgroepen’ proberen deskundigen vragen te beantwoorden over het economisch belang van Schiphol, of de mogelijkheid van landingsbanen in zee. Wat ze vooral horen zijn klachten: over ‘teringherrie’ en vliegtuigen die uitslapen onmogelijk maken.

Een van de gedupeerden is Karin Molenaar (34). ‘Ik ben opgegroeid in Spaarndam, dus ik weet alles van de geluidshinder door Schiphol.’ Negen jaar geleden verhuisde ze naar Beverwijk. ‘Het was er lekker rustig. Tot een jaar terug had ik nergens last van. Maar juist daarom merk je het meteen als er meer vliegtuigen overvliegen.’ Beverwijk heeft de pech, ontdekte Molenaar, dat de wind dit jaar lange tijd vaker uit de verkeerde richting komt en er dus meer wordt gevlogen vanaf een baan die over haar stad voert. ‘Dat het daar van af hangt, dat is toch wel bizar.’

Het luchtruim is zo ingedeeld dat vliegtuigen vaste routes volgen die het minste hinder op de grond geven, legt Hans Wrekenhorst van de Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL) uit. ‘Als je onder zo’n aanvliegroute woont, heb je gewoon pech.’ Iedere oplossing die wordt bedacht, zal anderen weer pijn doen, verzucht Rudy Megens, op het ministerie van Infrastructuur belast met de herindeling van het luchtruim in 2023. ‘Uiteindelijk vellen we een Salomonsoordeel. Oplossingen zonder pijn zijn er niet.’

Zijn minister zal zich aan het einde van de Luchtvaartdag op de vlakte houden. Cora van Nieuwenhuizen (VVD) zegt dat ‘het goed is om te zien dat mensen hun vrije zaterdag willen opofferen om mee te praten’. De Luchtvaartdag eindigt met drie improviserende komieken op het podium. ‘Hoe toepasselijk’, zegt een bezoeker terwijl hij zijn jas aantrekt. ‘Het circus wordt afgesloten met cabaret.’