Direct naar artikelinhoud
interviewMaroesjka Neutel

Waarom Maroesjka Neutel, eerste vrouw in het Korps Mariniers, stopte

Waarom Maroesjka Neutel, eerste vrouw in het Korps Mariniers, stopte
Beeld Jouk Oosterhof

Als eerste vrouw begon ze in januari aan de opleiding van het Korps Mariniers. Dat ze niet voor de mannen onderdeed, had ze al bewezen toen Maroesjka Neutel (27) toch besloot te stoppen.

Op de derde dag van haar allereerste bivak op Texel kreeg Maroesjka Neutel een telefoon onder haar neus geduwd. ‘Neutel’, zei de korporaal, ‘je bent nieuws.’ Het was eind januari 2018. Minister Ank Bijleveld van Defensie had bekendgemaakt dat er voor het eerst een vrouw was toegelaten tot de opleiding van het Korps Mariniers.

Een jaar eerder had Defensie de opleiding van de elite-eenheid opengesteld voor vrouwen. De toelatingseisen bleven hetzelfde. Tot nu toe was het geen enkele vrouw gelukt om door de loodzware keuring te komen. Wie daar als eerste wel in was geslaagd, maakte de minister toen nog niet bekend.

De vrouw in kwestie kreeg op dat moment de kans niet om te lezen wat de kranten over haar schreven. Tijdens hun opleiding mogen de mariniers slechts sporadisch op hun telefoon.

Neutel had er de tijd ook niet voor: ze waren twee weken op Texel om te trainen. Er moesten lange marsen worden gemaakt over het strand, met kilo’s bepakking. Ze moesten over touwen klimmen en zwemmen in de ijskoude zee. En als ze even niets moesten, wilde ze alleen maar slapen.

‘Achteraf gezien ben ik blij dat ik op dat moment niet bij mijn telefoon kon. Sommige reacties online waren echt akelig.’

Nee, niet iedereen was even blij dat ze er was. Na meer dan 350 jaar alleen maar mannen, moest het Korps Mariniers, en ook de buitenwereld, wennen aan het feit dat vrouwen ook kunnen worden toegelaten.

Een greep uit de Facebook-reacties op het nieuwsbericht over de eerste vrouw in de opleiding van het Korps Mariniers:

‘Dat vrouwtje word (sic) een nieuw auping matrasje daar bij het korps.’

‘Wist niet dat je voor het aanrecht ook een loodzware opleiding moest doen.’

‘Mariniers zijn mannen. Vrouwen moeten dat niet willen. Wij mannen willen ook geen vroedman zijn.’

Ach, ja. Bijna tien maanden later haalt Neutel (27) haar schouders erover op. ‘Ik heb geprobeerd me er zo min mogelijk van aan te trekken.’ In haar eigen klas was het in elk geval geen enkel probleem. Ze voelde zich welkom. ‘De jongens met wie ik begon wisten niet beter dan dat ik er bij was.’

En er waren ook veel positieve reacties op haar aanwezigheid. ‘Toen ik tijdens de opleiding geblesseerd raakte, spraken veel mannelijke collega’s op de kazerne me aan. Ze hoopten dat ik het zou halen.’

Het had weinig gescheeld of 2018 was niet de geschiedenis ingegaan als het jaar waarin voor het eerst een vrouw werd toegelaten tot de opleiding van het Korps Mariniers. Het was in elk geval niet wat Maroesjka Neutel voor ogen had, toen ze opgroeide op de melkveehouderij van haar ouders in Hoogeveen.

‘Ik had allerlei vooroordelen over defensie. Dat er niet al te intelligente mensen werkten, bijvoorbeeld.’ Van het Korps Mariniers had ze nog nooit gehoord.

Haar vader wilde zijn vijf kinderen graag het boerenbestaan meegeven. Dus hielp ze van jongs af aan mee op de boerderij. Ook toen ze al studeerde in Groningen, kwam ze elk weekend terug om de koeien te melken.

Zelf koos Neutel na wat omwegen voor het onderwijs. ‘Dat was een veilige keuze. Bij mij in de familie werken veel mensen in het onderwijs. Ik deed wat ik kende.’ Na de Pabo kon ze op een basisschool in Drenthe aan de slag. Drie dagen per week stond ze voor de kleuters en één dag voor groep zes en zeven.

Het was leuk werk, maar na een jaar begon ze te twijfelen. Was dit alles wat er uit het leven te halen viel? Tijdens het uitgaan in Groningen had ze een jongen leren kennen die bij het Korps Mariniers zat. Ze raakten bevriend. ‘Hij vertelde wat hij allemaal meemaakte. En ik stelde hem vragen over goede voeding, fit blijven en trainen. Ik vond het allemaal enorm interessant.’

Ze had altijd veel gesport. Dansen, kickboksen, hardlopen, spinning; wat er maar op haar pad kwam. Als juf begon ze steeds serieuzer te trainen, elke avond en in het weekend. ‘Die bevriende marinier grapte een keer dat ik bij het Korps Mariniers zou kunnen, als ik zo doorging. Daar lachte ik om, maar het bleef wel in mijn hoofd hangen.’

Één vrouw

Online vond ze een zestien weken durend oefenschema voor de toelating tot het Korps Mariniers. Waarom zou ze niet gewoon kijken hoever ze kwam?

Omdat het trainen goed ging en ze steeds sterker werd, besloot ze meteen maar mee te doen aan de fitheidstest, de allereerste stap in het toelatingstraject. Dat betekende onder meer: 2.700 meter hardlopen in twaalf minuten, dertig push-ups, dertig sit-ups en vier pull-ups - elk binnen twee minuten.

Ze haalde het de tweede keer. En nu ze zo ver was, gaf ze zich ook maar op voor de Mast, de drie dagen durende Marinier Selectietest op de Van Ghentkazerne in Rotterdam. Ze was de eerste vrouw die zo ver wist te komen.

Het lukte niet meteen. De eerste keer gaf ze het halverwege op. De helft van de jongens was toen ook al afgevallen. Ze hadden kilometers lang moeten ‘marsen’, snelwandelen met steeds meer gewicht op hun schouders. Ze stopten pas bij 40 kilo - zelf woog ze 65 kilo. Ze hadden gerend door de regen en waren weer opgedroogd in de wind. Ze had zich eindeloos vaak opgedrukt.

Toen was ze gaan twijfelen. ‘Het was loodzwaar en dit was nog niet eens de opleiding zelf. Ik had toch al een goede baan? Waarom moest ik zo nodig bij het Korps Mariniers?’ Nadat ze was gestopt, kreeg ze meteen spijt. ‘De andere jongens die waren afgehaakt, hadden pijn. Ik voelde me meteen weer fit. Misschien kon ik het toch wel?’

Omdat ze uit zichzelf was gestopt, mocht de juf uit Drenthe de Mast nog een keer proberen. Deze keer begon ze met ruim dertig aspirant-mariniers. Drie dagen later waren daar elf van over. Tien mannen en één vrouw.

Één vrouw
Beeld Jouk Oosterhof

Ze waren weer op bivak, dit keer in Oirschot, toen Neutel opeens een scherpe pijnscheut in haar voet voelde. Het was week vijf van de opleiding en samen met haar klas was ze bezig met ‘de kako’, de kaart- en kompasoefening. ‘Ik maakte een rare stap op een bevroren heidepol. Opeens schoot het in mijn voet.’ Een half uur later gebeurde het nog een keer. De pijn trok door tot in haar kuit. Toen wist ze het zeker: dit zat niet goed.

De eerste weken van de opleidingen waren vlekkeloos verlopen. Natuurlijk, ze viel op, als enige vrouw van de ongeveer honderd mariniers in opleiding. Er waren voor haar ook wat uitzonderingen gemaakt. Zo sliep ze gewoon in een zaal met haar mannelijke klasgenoten, maar om haar bed was een gordijn gemaakt. Daarachter kon ze zich omkleden.

Als er op een trainingslocatie alleen een groepsdouche was, mocht zij gebruik maken van de aparte douche voor de leiding. En terwijl mariniers hun haar normaal gesproken moeten laten millimeteren, mocht zij haar blonde krullen houden.

Maar verder was ze in alles hetzelfde als haar klasgenoten. Dat ze niet voor ze onderdeed, had ze ook al bewezen. Tijdens de bivak in Texel was het haar gelukt om in zee te zwemmen en vanuit het water een acht meter hoog touw te beklimmen. Het vroor die week, ook overdag. Veel klasgenoten was het niet gelukt. ‘Mooi werk, Neutel’, had haar korporaal tegen haar gezegd toen ze trillend uit het water kwam. ‘Je hebt je spreekwoordelijke ballen laten zien.’

Ze genoot ervan. Het vele buiten zijn, het doorzetten, de hechte band met haar klasgenoten. Ze stoorde zich er niet aan als de mannen het over ‘kippen’ hadden. ‘Dan kun je denken: wat respectloos jegens vrouwen, maar ik zag er de humor wel van in.’ Bovendien: ook in keurige kantoorpanden worden seksistische grappen gemaakt.

Toen ze die scherpe pijn in haar voet voelde, besloot Neutel niets te zeggen. Gewoon doorlopen, niet piepen. Ze moesten niet denken dat de eerste vrouw van het Korps Mariniers een zeikerd was. Ook toen ze de volgende dag een mars van 8 kilometer met een bepakking van 45 kilo moesten lopen, vertelde ze alleen aan haar buddy, een klasgenoot, dat ze pijn had aan haar voet.

Maar ze liep zo mank dat haar korporaal haar die maandag daarop naar de dokter stuurde. Er werd een foto gemaakt van haar voet, maar daarop was niets te zien. ‘Toen wist ik zeker dat ik me niet hoefde aan te stellen. Ik kon gewoon door de pijn heenlopen.’

Zo ging het nog twee weken door, tot ze tijdens een bivak weer zo slecht liep, dat ze naar de dokter werd gestuurd. ‘Neutel’, zei de korporaal, ‘volgens mij ben jij het type dat we tegen zichzelf in bescherming moeten nemen.’

Er werd weer een foto gemaakt. Dit keer was het duidelijk te zien: haar middenvoetsbeentje was gebroken.

Het zou nog een half jaar duren voor Neutel het definitief opgaf. Ze mocht eerst revalideren, om daarna in september opnieuw in te stromen bij de opleiding. In de tussentijd had ze een nieuwe blessure opgelopen: pijn aan haar scheenbeen. Een bezoek aan de fysiotherapeut stelde ze net zo lang uit tot de pijn zich over beide schenen had verspreid.

Ze deed het opnieuw goed in de opleiding, zeiden haar leidinggevenden. Ze had een positieve invloed op de sfeer. De jongens namen haar in vertrouwen als het niet goed met ze ging.

Zelf begon ze steeds meer te twijfelen. Gemiddeld valt de helft van de jongens die beginnen aan de opleiding tot Korps Mariniers af. Zelfs al zou het haar lukken de opleiding af te maken, zou ze het werk zelf dan wel volhouden? Was het alle pijn wel waard?

Ze was tijdens haar revalidatieperiode verliefd geworden op een jongen van buiten defensie. Nu ze een vriend had, viel het haar opeens op hoeveel mariniers vrijgezel waren, of gescheiden. Het harde werk in gevaarlijke gebieden, het vele van huis zijn, het vergt zijn tol.

Eind september hakte ze de knoop door. De blessures werden niet beter, ook van haar voet had ze nog steeds last. Ze wilde haar lichaam niet kapot maken. Op 24 september bracht de minister het nieuws naar buiten. De eerste vrouw in de opleiding van het Korps Mariniers was ermee gestopt.

En nu? Nu hoopt Neutel dat andere vrouwen haar voorbeeld zullen volgen. Niet omdat ze vindt dat er per se een vrouw bij het Korps Mariniers moet. ‘Maar omdat ik weet dat er andere vrouwen zijn bij wie het kriebelt.’

Zelf heeft ze een nieuw plan opgevat. Ze wil proberen of ze vlieger kan worden, bij de luchtmacht. Dan kan ze bijvoorbeeld een Apache-helikopter vliegen, of een F-16. De kans dat ze het haalt is klein, weet ze. Gemiddeld komt een op de vijftig sollicitanten door het traject. ‘Maar ergens’, zegt Neutel, ‘heb ik het idee dat het mij zou moeten lukken.’

Nog steeds de enige vrouw

Na Maroesjka Neutel is nog geen andere vrouw toegelaten tot de opleiding voor het Korps Mariniers. In de bijna twee jaar tijd dat het elitekorps is opengesteld voor vrouwen (sinds 1 januari 2017), wist slechts ‘een handvol’ vrouwen door te dringen tot de kennismakingsdagen van de opleiding, zegt een woordvoerder.

Het Korps probeert ‘niet actief’ vrouwen te werven. ‘De pool van vrouwen die een gevechtsfunctie willen is al heel klein. We kunnen onze energie beter steken in het krijgen en behouden van voldoende mensen.’ Wel gaat de opleiding vanaf januari zes weken langer duren, in de hoop uitval terug te dringen. ‘De opbouw wordt geleidelijker, daarmee hopen we blessures te voorkomen.’