Het zoeken naar Willeke uit Koekange is nooit gestopt
De vermissing van Willeke Dost, die 26 jaar geleden verdween, laat het Drentse dorp Koekange niet los. Nu stellen betrokkenen een ultimatum: als de politie niet gaat graven op een verdachte plek, doen ze het zelf.
‘Graven is ons werk niet, en graven naar lijken al helemaal niet. Maar als de politie niets onderneemt, gaan we dat wel doen.’ Of het lichaam van de in 1992 verdwenen Willeke Dost daar in het drassige graslandje verborgen ligt, weet Ab Bruintjes uit Koekange niet. ‘Maar gegraven is er zeker.’
Vorige week kreeg hij een anonieme tip. Vorig jaar is hier gezocht, 150 meter achter de boerderij van Dosts pleegfamilie. Drie getrainde speurhonden sloegen aan op deze plek. Uit beelden van een grondradar bleek bovendien dat de grond geroerd is. ‘Die informatie is overgedragen aan de politie, maar er is niets mee gedaan. Toen ik dat hoorde, ontplofte ik van woede. In 26 jaar is er nooit een concretere aanwijzing geweest dan deze.’
Bruintjes helpt sinds 2010 Jan Huzen in diens zoektocht naar de toedracht van de verdwijning van Dost. Huzen is een kennis van de tante van Dost en woont in Emmen. De twee vonden elkaar via Facebook. Zij stellen de politie een ultimatum: als die niet uiterlijk vrijdag gaat graven, doen ze het zelf. ‘Heel veel mensen vinden het vreselijk dat ze nog steeds niet gevonden is’, zegt Huzen.
Sloot
Drie agenten zijn ondertussen gekomen om langs de sloot een oogje in het zeil te houden. ‘Maar we doen niks’, zegt Huzen. ‘Nog niet.’
Het toen 15-jarige meisje verdween op 15 januari 1992 spoorloos uit de boerderij van haar pleegfamilie aan de Koekanger Dwarsdijk. Een misdrijf mogelijk, maar er wordt ook rekening mee gehouden dat het meisje weggelopen is.
De zaak werd in de loop der jaren meerdere keren heropend. Honderden tips, tientallen verhoren en 30 duizend euro tipgeld leidden niet tot opheldering. In 2010 volgde een nieuw grootschalig onderzoek. Rond de boerderij van haar pleeggezin werd gezocht met grondradar en speurhonden.
De dan 66-jarige pleegmoeder en een 38-jarige pleegbroer werden alsnog opgepakt als verdachte. Zij zaten veertien dagen vast. De zaak-Dost staat op de cold case-kalender, die de politie dit jaar verspreidde.
Esther van Neerbos, coördinator van stichting SIGNI Zoekhonden, bevestigt de lezing van Bruintjes. Zij hebben gezocht en een rapportage aan de politie gestuurd. ‘De aanwijzingen zijn serieus. Maar we kregen na drie maanden te horen dat de zaak niet heropend zou worden. Het zoeken naar Willeke is nooit gestopt, maar mensen willen niet tot in de eeuwigheid blijven wachten. De politie kan nu niet meer niks doen. Dan krijg je een volksopstand.’
Vrijwilligers
De samenwerking tussen burgers en politie wordt steeds belangrijker, zei korpschef Erik Akerboom van de Nationale Politie in zijn nieuwjaarstoespraak. Als voorbeeld noemde hij de zaak-Anne Faber, waarbij familie, vrijwilligers, politie en militairen gezamenlijk naar de vermiste vrouw zochten.
Het is moeilijk een algemeen oordeel over de burgerbemoeienis uit te spreken, vindt Peter van Koppen, rechtspsycholoog aan de Vrije Universiteit. ‘De zaken zijn heel divers’, aldus Van Koppen. Hij gelooft niet dat er sprake is van een grote toename in burgeropsporing. ‘Wel kun je zeggen dat er van de politie meer transparantie wordt verwacht. Daardoor zie je vanzelf meer groepjes van dorpsgenoten of andere mensen die zich actief met een zaak bemoeien.
‘Wat er vervolgens gebeurt, hangt vooral van de politie af. Als burgers niet kunnen aansluiten bij een actief lopend onderzoek, valt hun bemoeienis vaak in dood zand.’
Een rij auto’s in de berm, een cameraploeg, agenten – in Koekange kijken omwonenden er niet meer van op. ‘Dit is al de zesde keer in al die jaren’, zegt een overbuurman. Robert ten Brink was hier al eens met een paragnost, voor het tv-programma Het Zesde Zintuig. ‘Toen de politie in 2010 beslag legde op de boerderij, had ik zelfs een pasje nodig om bij mijn eigen huis te komen.’
De boerderij staat te koop, de gordijnen zijn gesloten. Maar, zo zeggen ze in het dorp: een huis met zo’n geschiedenis raak je niet kwijt. Volgens Ab Bruintjes is er een crowdfundingsactie gestart om het pand met kavel veilig te stellen.
Hun publiciteitsoffensief heeft wel iets teweeggebracht, merkt Huzen. ‘Een rechercheur van het coldcaseteam smeekte me vanmorgen bijna om naar Groningen te komen voor een gesprek onder vier ogen. Maar dat gaan we niet doen. Laat ze hier maar komen om te graven.’
Dat lijkt de politie voorlopig niet van plan. De informatie van de particuliere zoekactie is bekend en onderzocht. Maar daarin heeft het coldcaseteam samen met het OM geen aanleiding gezien om in de grond te gaan zoeken.
Verklaring
‘Als er sprake is van nieuwe informatie, dan zullen politie en OM altijd een nieuwe afweging maken. Of in dit geval sprake is van nieuwe informatie of gewijzigde omstandigheden, wordt nu onderzocht’, aldus de politie in een verklaring. ‘Zorgvuldig onderzoek kost tijd en het team heeft zich te houden aan wettelijke voorschriften.’
Bruintjes en Huzen hebben bij een specialist informatie ingewonnen hoe ze te werk moeten gaan. ‘Laag voor laag. En als we op menselijke resten stuiten, stoppen we uiteraard meteen.’ Maar deskundigen zijn ze niet, van dna weten ze niks en ze willen geen sporen uitwissen. Daarom hopen ze dat hun ultimatum effect heeft en ze niet zelf de schop ter hand hoeven nemen. ‘Maar als we niks doen, zullen we altijd blijven zitten met de vraag: stel dat ze daar wel ligt?’
