Voor niet-cabaret heeft Arjen Lubach toch een behoorlijk cabareteske voorstelling gemaakt (drie sterren)
Zijn voorstelling is precies wat de meesten zullen verwachten van een liveshow met Lubach.
Arjen Lubach leest een brief voor die hij al dan niet zogenaamd heeft gekregen van een oudere Zondag met Lubach-kijker. De strenggelovige dame in kwestie moet ‘in het algemeen niet zelden glimlachen’ om zijn programma, maar wil hem laten weten dat ze tegelijkertijd medelijden met hem heeft sinds ze weet dat hij van zijn geloof is gevallen. Wat zegt dat over de invulling van zijn bestaan en over zijn morele kompas? Wat is er zonder God of hiernamaals nog om voor te leven?
Nou, met zulke vragen weet Arjen Lubach (39) in Arjen Lubach LIVE! wel raad. Het is zijn eerste soloshow, maar theatermaker was Lubach al voor hij in 2014 begon met het satirische actualiteitenprogramma Zondag met Lubach (VPRO). Hij speelde twaalf jaar bij het improvisatiecollectief Op Sterk Water en vormde in 2009 met Tim Kamps het Monica Da Silva Trio. ‘Persoonlijker, directer en met grappen die de televisiekijkers nooit zullen horen’, is nu de wervende belofte.
Zondag met Lubach heeft een grote fanschare en veel van die fans komen graag voor Lubach naar het theater, zo lijkt het deze Sinterklaasavond in het Haagse theater Diligentia. Hij hoeft zijn publiek niet te veroveren, het geeft zich gewillig aan hem over en praat vanaf moment één gretig terug. Oók de 11-jarige op het balkon, of juist de 11-jarige op het balkon – als Lubach checkt hoe oud de jongste bezoeker in de zaal is, blijken er meerdere kinderen aanwezig te zijn. ‘Ik ben een soort gezinsuitje geworden’, constateert hij, ‘de Dierenpark Amersfoort onder de cabaretiers.’
Leuk dat-ie het zegt, want doorgaans kijkt Lubach wel uit zichzelf ‘cabaretier’ te noemen. Zoals hij het begin dit jaar nog in de Volkskrant verwoordde, gevraagd iets prijs te geven over zijn voorstelling-in-de-maak: ‘Ik vind cabaret een verkeerd woord, want dan verwacht je sketches, afgewisseld met een serieus liedje met wat mineurakkoorden en een paar keer een statige stilte na een boos maatschappijkritisch zinnetje.’ In Pauw repte hij vrijdag liever van ‘stand-up plus’.
En toch: voor niet-cabaret is wat Lubach doet behoorlijk cabaretesk, als je je tenminste niet zo vastklampt aan een hyperbolische omschrijving van wat cabaret al tijden niet meer (louter) is. Hij bouwt zijn voorstelling op rondom die brief en verhalen over zijn gereformeerde jeugd in het Groningse dorp Lutjegast, maakt geëngageerde grappen over maatschappelijke kwesties en wisselt verhalen af met goeie raps – hoera voor het autotunepedaaltje waarvan ook zijn Amerikaanse comedycollega Bo Burnham geinig gebruikmaakte.
Op het podium staat ook een zelfbedieningspaneel, waarmee hij licht- en geluidseffecten genereert en zoals in Zondag met Lubach muziek en filmpjes kan instarten en fileren. Een paar anekdotes hebben zijn volgers waarschijnlijk al meegekregen, zoals de Twitter-viral over de dure snijplank van zijn ‘bitch’ die hij in de vaatwasser verpestte. En wat hem overkwam toen een jongen hem in de kroeg herkende, deelde hij vorige maand ook al in het breed uitgemeten gesprek met Seth Meyers.
Is Lubach directer en persoonlijker dan op tv? Deels wel. Behalve dat er veel interactie is met het publiek (daar komt zijn improvisatietalent van pas) begeeft hij zich op privéterrein met jeugdherinneringen. Hij stipt bijvoorbeeld ook de dood van zijn moeder aan, maar wel met de vertrouwde Lubach-maniertjes en -stemmetjes, waardoor hij op zo’n moment toch op afstand blijft. Het is natuurlijk geen vereiste, maar stel je eens voor dat Arjen Lubach zou... ontroeren?
Er zal na deze premièreweek vast nog een en ander aan de voorstelling veranderen; actuele stukjes laten zich eenvoudig vervangen voor actuelere stukjes. Maar voor nu, vrij naar die briefschrijver: in algemene zin valt er niet zelden hard te lachen. Reken maar dat een heleboel mensen de ochtend na de show wakker worden met in hun hoofd het refrein van de meezinger over een zekere fysieke kwaliteit waarmee Lubach Thierry Baudet aftroeft.
Zijn voorstelling is precies wat de meesten zullen verwachten van een programma met de titel Arjen Lubach LIVE!. Dat leidt niet tot teleurstelling, maar evenmin tot een verrassing.
Arjen Lubach LIVE!, cabaret door Arjen Lubach. 5/12, Diligentia, Den Haag. Tournee t/m 26/6.
Toch een interview met Arjen Lubach
Interviews geven aan de geschreven pers doet Arjen Lubach niet meer. Behalve dan als een goede vriend van hem de vragen stelt, zoals begin dit jaar in de Volkskrant. ‘Ik heb twaalf jaar in kleine theaters gestaan met deels geïmproviseerde shows. De kick die dat oplevert, is een andere dan die van een geschreven grap waarover lang is nagedacht’, vertelde hij Alexander Klöpping. ‘Dat Zondag met Lubach zo goed doordacht is, is geweldig, maar soms mis ik dat eerste. Bovendien: het heeft ook iets uitdagends om te gast te zijn in andere theaters en steden in plaats van publiek te ontvangen in een veilige omgeving als onze tv-studio.’