Arrestatie Huawei-topvrouw voedt vrees voor nieuwe ronde handelsoorlog VS-China
De verrassende aanhouding van de financiële topvrouw van het Chinese telecombedrijf Huawei heeft donderdag de vrees gevoed voor een nieuwe ronde in de handelsoorlog tussen Amerika en China.
De beurzen van Amsterdam tot New York boekten grote verliezen nadat bekend was geworden dat de 46-jarige Meng Wanzhou zaterdag op verzoek van de Amerikaanse justitie is gearresteerd in Canada. China eiste donderdag haar vrijlating. Een Canadese rechter buigt zich vrijdag over mogelijke uitlevering aan de VS.
De VS hebben om Mengs aanhouding gevraagd, omdat ze in 2008 een jaar directeur is geweest bij het aan Huawei gelieerde bedrijf Skycom Tech. De firma zou vanuit Hongkong Amerikaanse sancties tegen Iran hebben geschonden met computerleveranties aan Teheran.
De aanhouding ‘vreet’ volgens de Chinese staatsmedia het ‘politieke vertrouwen weg’ dat de presidenten Xi Jinping en Donald Trump juist zaterdag tijdens een diner in Argentinië na de G20 probeerden te herstellen. De leiders besloten toen een pauze in te lassen om hun al maanden durende tarievenoorlog te beteugelen. Beurshandelaren zagen het perspectief daarop donderdag somber in: in Amsterdam eindigde de AEX-index onder de 500 punten, het laagste niveau in bijna twee jaar; in New York koersten de beurzen af op de slechtste week sinds maart.
Het is onduidelijk of de aanhouding een geval van ongelukkige timing is geweest of opzettelijke bedoeld was om de druk op Beijing op te voeren. Huawei is de prominentste vertegenwoordiger van de industrialisatiepolitiek China 2025, waarmee Beijing zijn economie naar een hoger plan tilt.
‘Aanval op China’
Beijing noemt de arrestatie een regelrechte ‘mensenrechtenschending’. De VS doen ‘alles wat ze kunnen om Huawei’s wereldwijde expansie te beperken, simpelweg omdat Huawei de frontman van Chinese technologiebedrijven is’, luidde een hoofdartikel in de Engelstalige staatskrant China Daily.
De arrestatie van Meng mag dan verrassend zijn, het doelwit Huawei is dat niet. In 2014 had Ren Zhengfei, topman van China’s grootste telecombedrijf, het in een interview al met zoveel woorden voorspeld. ‘De Verenigde Staten stribbelen tegen als China sterker wordt. De aanval op Huawei richt zich niet op het bedrijf, maar op China.’
De ontwikkeling van Huawei is exemplarisch voor de Chinese economie: Ren Zhengfei, van oorsprong ingenieur in het Volksbevrijdingsleger, begon in 1987 met nog geen 3.000 euro een fabriek voor schakelborden voor telefooncentrales. Huawei groeide uit tot de een na grootste maker van smartphones ter wereld en levert complete infrastructuur voor telecommunicatie in 170 landen. Dochter Meng, die zich door internationaal gezelschap Sabrina of Cathy laat noemen, begon haar opmars naar de bestuurskamer in 1993 en is inmiddels corporate royalty. Onaantastbaar, afgeschermd en via haar vader onderdeel van de politieke elite.
Achterdeurtje Chinese spionage
Washington waarschuwt dat apparatuur van Huawei een achterdeurtje is voor Chinese spionage. Niet alleen Amerikaanse bedrijven en overheden weren Huawei, de VS zet ook bondgenoten onder druk hetzelfde te doen. Deze week besloot Groot-Brittannië een andere leverancier te zoeken voor zijn 5G-netwerk. British Telecom schrapt bovendien alle Huawei-technologie uit het zenuwcentrum dat het huidige 4G-netwerk bestuurt.
Huawei pareert beschuldigingen altijd met oppervlakkige ontkenningen. Als buitenlandse journalisten toegang krijgen tot de uitgestrekte campus in de Zuid-Chinese industriestad Shenzhen, worden ‘internationale gezichten’ naar voren geschoven om het imago van multinational te versterken.
Huawei is echter een zeer Chinees bedrijf. Topman Ren maakte in zijn eerste en enige interview in 27 jaar met Chinese journalisten glashelder waar de loyaliteit ligt. ‘Regel nummer een: we zijn een Chinees bedrijf en we ondersteunen de Chinese Communistische Partij en houden van ons land. Regel nummer twee: ons personeel moet de wetten en regels van de landen waar we opereren gehoorzamen.’ Wat te doen als regel een en regel twee met elkaar in tegenspraak zijn, legde de tech-tycoon niet uit.
Nederland
In Nederland bouwt Huawei mee aan het nieuwe 5G-mobiele netwerk dat in 2020 in werking moet zijn. Hoewel de vraag naar de veiligheid geregeld is opgekomen, zag de regering in Den Haag nog geen aanleiding tot stappen.
Telefoonconcern Huawei is de grootste Chinese investeerder in Europa. Ook in Nederland zit het bedrijf in de hele telecomketen. Maar er is altijd de argwaan. Zijn er banden met het Chinese leger? Weet Peking nu wat wij zeggen? Bestuursvoorzitter Wonder Wang van Huawei Nederland vertelde in een interview met de Volkskrant in 2015: ‘Voor vertrouwen winnen bestaat geen shortcut.’
Samenwerken met Chinese bedrijven is interessant omdat ze bereid zijn veel geld te investeren, onder meer in de technologiesector. Ondertussen waarschuwen experts voor het risico op bedrijfsspionage door Chinese bedrijven. Een reële dreiging. Staat Nederland niet té open voor Chinese samenwerking?