Materieelgebrek brengt buitenlandse missies in gevaar

Langdurige deelname aan serieuze buitenlandse missies wordt steeds moeilijker, waarschuwen defensiedeskundigen en insiders in Den Haag. Minister Hennis van Defensie trok eerder deze week aan de bel in een brief aan de Tweede Kamer: 'Het voortzettingsvermogen bij inzet is beperkt, onder meer vanwege de lage materiële gereedheid.'

De Algemene Rekenkamer stelde onlangs vast dat Defensie piept en kraakt onder de bezuinigingen van de afgelopen decennia. Directeur Ko Colijn van buitenlandinstituut Clingendael: we wisten al dat elk proces bij Defensie hapert omdat mensen en materieel koste wat kost naar het buitenland moeten: de missies hebben voorrang. Maar nu gaat het een stap verder: de missies zelf komen in gevaar. De negatieve cirkel is rond.'

Het zichtbaarste gevolg is dat de grootste Nederlandse missie van dit moment, 450 militairen in Mali, onder grote druk staat. De kans is groot dat de uitzending na dit jaar niet of slechts gedeeltelijk wordt verlengd. Dat komt niet alleen door onenigheid tussen coalitiepartners VVD en PvdA (de VVD neigt naar stoppen, de PvdA wil door), maar vooral vanwege materieelproblemen. 'Het is een waardevolle missie en ik sta er welwillend tegenover om deze te verlengen. Maar we moeten wel goed kijken wat Defensie nog kan', aldus het PvdA-Kamerlid Michiel Servaes.

Onderhoud

De drie Chinook-transporthelikopters en vier Apache-gevechtshelikopters moeten hoognodig voor onderhoud terug naar Nederland, melden Kamerleden die net terug zijn uit Mali. Hetzelfde geldt voor de daar aanwezige Bushmasters (pantservoertuigen). Zonder deze spullen kunnen militairen hun werk niet goed doen. Er zijn geen vervangende voertuigen beschikbaar en door bezuinigingen is er een chronisch gebrek aan onderhoudsmonteurs die uitgezonden kunnen worden.

Bronnen rond het kabinet gaan inmiddels uit van een compromis waarin de Mali-missie wordt verkleind en uiteindelijk wordt afgebouwd. De Duitsers zouden al klaarstaan om de inlichtingentaak van de Nederlanders over te nemen. De eerste voortekenen zijn er al. Vorige week namen zij al het werk over van de Nederlandse eenheid (80 man) die in Mali met drones inlichtingen verzamelt.

De missie in Irak en Oost-Syrië wordt per 1 juli sowieso flink verkleind. De zes gevechtsvliegtuigen en de tweehonderd man ondersteunend personeel die daarbij horen, stoppen volgende maand met hun bombardementen op strijders van Islamitische Staat, omdat de vliegers moeten trainen en het materieel nodig onderhouden moet worden. De Belgen nemen de taken over. De circa 150 Nederlanders die lesgeven aan Iraakse en Koerdische strijdkrachten blijven vermoedelijk wel na 2016.

Tekst gaat verder onder grafiek.

Druk

De derde missie, in Afghanistan, werd in de afgelopen zes jaar al afgebouwd van tweeduizend tot ongeveer honderd man. Die veteranen zijn veelal terug te vinden in Mali en Irak.

Tot slot wordt er ook op zee gesleept met schepen en militairen om missies vol te houden. Zo heeft Defensie slechts één marineschip beschikbaar om namens de EU mensensmokkel te bestrijden op de Middellandse Zee. Maar dat schip moest daarvoor wel onttrokken worden aan de NAVO-grensmissie voor de kust van Griekenland en dáárvoor aan de antipiraterijmissie nabij Somalië. Daar vaart nu nog maar één Nederlands marineschip in plaats van twee.

Ondertussen neemt de druk op Nederland om deel te nemen aan nieuwe missies niet af. Zo stuurt de NAVO 'binnenkort' troepen naar Polen en de Baltische Staten ter afschrikking van Rusland. Het bondgenootschap kijkt daarvoor ook naar Nederland. Hennis overweegt de missie te 'ondersteunen', zei ze woensdag in de Kamer. Ze pleit voor het uitvoeren van de nieuwe missie 'binnen de beschikbare middelen'. Materieel en personeel moeten dus van andere missies komen.