Dit zijn de beste albums van 2018

Een jaarlijst dwingt tot nadenken. De muziekluisterende mens moet zich na zo’n keurig afgemeten periode van twaalf lange muziekmaanden weer die fundamentele vraag stellen: wat maakt een album nu precies zo goed? Ook omdat je die ene allermooiste plaat rond de feestdagen gewoon nog eens rustig wilt beluisteren.

Is een album goed omdat je dat het afgelopen jaar nu eenmaal het vaakst hebt gestreamd of gedraaid en je er gewoon graag wat bij meezong, de vuisten in de lucht stak of erbij wegdroomde? Of moet er meer aan de hand zijn?

Liefst wel, natuurlijk. De cd-besprekende muziekredactie van de Volkskrant, die bestaat uit zeven recensenten, laat bij de totstandkoming van deze voorkeurslijst ook andere zaken meespelen bij de beoordeling. Is een plaat vernieuwend? Durft een artiest een geheel nieuwe weg in te slaan en zicht te bieden op onbekende horizonten? Snijdt een kunstwerk als een muziekalbum relevante maatschappelijke onderwerpen aan? Grijpt een plaat bij de keel, al was het maar omdat hij hoorbaar met zó veel liefde in elkaar is gestoken?

Deze vragen zijn natuurlijk niet voorbehouden aan specifieke genres, zoals klassieke muziek, jazz of pop. En daarom laten we in de lijst van de vijftig allerbeste albums van 2018 de bloedgroepen door elkaar stromen. Geen aparte lijstjes voor jazz, pop, klassiek, roots, heavy, dance of wereldmuziek, want dan krijg je niet één, maar zeven beste albums van het jaar. En wat heeft een album nu aan zo’n opgesplitste eretitel?

Het maakt deze lijst mooi en idealistisch, maar ook best moeilijk samen te stellen. Er is flink gedebatteerd, we geven het maar eerlijk toe. Soms zelfs met stemverheffing. Maar uiteindelijk is de muziekredactie het toch eens geworden. Er kan er maar één de beste zijn, op basis van al die lastige vragen die we een album mogen – nee: moeten – stellen.

Kijk niet alleen naar nummer 1, maar werp vooral ook een blik op die andere 49 topstukken. Die mogen er namelijk wezen, ze brachten de muziekredactie dit jaar tot een zalige verzuchting. Wat wordt er toch ontzettend veel prachtige, ontroerende en belangrijke muziek gemaakt. Geniet ervan.     

1

Rosalía - El mal querer (Pop/Wereld)

Volslagen uit het niets kwam Rosalía Vila Tobella (25) natuurlijk niet. Maar de mensen die haar kenden, waren wat beter ingevoerd in de Andalusische volkskunst. In 2017 zong Rosalía, haar artiestennaam, op de Flamenco Biënnale Nederland. Leuk, maar een beetje aarzelend en eigenlijk nog vrij traditioneel.

Dit jaar verraste zij de wereld. In Spanje zagen ze de sensatie al aankomen, want daar scoorde de Catalaanse zangeres een zomerhit met het liedje Pienso en tu mirá. Maar toen in november haar album El mal querer verscheen, ging Rosalía globaal viraal.

Er zijn meer zangers en zangeressen die flamenco proberen te mengen met hiphop en r&b. Mala Rodríguez bijvoorbeeld doet het al jaren. Maar niemand kan het zo mooi als Rosalía. In het nummer Bagdad bijvoorbeeld, een van de beklemmendste liedjes van het album, schroeft Rosalía bij de eerste maten de autotune op. Daarover zingt zij vervolgens zacht en kwetsbaar, in vocale zanglijnen die eerst vrij dicht tegen de flamenco aan lijken te zitten, maar daarna door een kleine verandering in het arrangement ineens koers zetten naar zwoele r&b. Bij ieder nummer sta je opnieuw versteld: wat doen de zangeres en haar producer dit ontzettend knap. In Pienso en tu mirá hoor je de palmas van de flamenco naast straffe hiphopbeats. En in Malamente zoeft de flamenco opnieuw naar donkere en dreigende r&b.

Maar het blijft niet bij muzikaal vernuft. Rosalía schrijft schitterende zinnen en speelt een fijnzinnig Spaans woordenspel. Tussen de regels door ontdek je steeds meer betekenis, en de teksten gaan dus echt ergens over – Bagdad bijvoorbeeld bezingt het sekswerk in de Barcelonese nachtclub met dezelfde naam. De zangeres zingt over het brute spel van de liefde. Over mannen die nog altijd graag domineren en soms zelfs overgaan tot bruut geweld – het is in Spanje een urgent maatschappelijk onderwerp. Ze liet zich inspireren door een anoniem Spaans boek uit de 14de eeuw, waarin onderdrukking van vrouwen door mannen wordt bezongen in ook al zulke grimmige poëtische teksten. En toch staan er ook gewoon hits op de plaat, nummers die je wilt meezingen als ze voorbijkomen op de autoradio.

In Spanje wordt al een tijdje flink over Rosalía geklaagd. Ze zou doen aan cultureel jatwerk en als niet-zigeunerin goede sier maken met de zigeunerkunst van de flamenco, die dus niet de hare mag zijn. Het maakt haar album eigenlijk alleen nog maar stoerder.

El mal querer is gewaagd, kunstzinnig, stijlvol, idealistisch en wijs. En Rosalía veroverde er in één klap de wereld mee. Dan zit er maar één ding op: haar album moet worden uitgeroepen tot de allermooiste plaat van het jaar. Met een strik erom.

2

Kacey Musgraves - Golden Hour (Pop/Roots)

Alle recensenten met pop en/of roots in het pakket waren het met elkaar eens. Kacey Musgraves, ooit deelnemer aan een van de vele Amerikaanse talentenjachten op tv, maakte een countrypopplaat die zelden nog uit de la van de cd-speler werd verwijderd. Vanaf het eerste nummer fonkelt Musgraves als een stralende ster boven Nashville, met tintelfrisse liedjes als Slow Burn en High Horse, waarop ze de country eigenhandig een nieuw tijdperk binnensleept. De arrangementen zijn luchtig, en Musgraves laat de banjo aanrukken naast synthesizers en disco. Gedurfd, maar het werkt. Traditioneel of futuristisch, het maakt haar niet uit. Haar lef wordt beloond met een eervolle tweede plaats in dit jaarlijstenspektakel.

3

Gothic Voices - The Dufay Spectacle (Klassiek)

Een dwingende leestip, voor bij het luisteren naar dit juweel van een klassieke plaat. U moet er het boek Herfsttij der Middeleeuwen maar eens bij pakken, van de Nederlandse historicus Johan Huizinga, uit 1919. En dan vliegt u met Gothic Voices en al ruim vijfhonderd jaar terug in de tijd. The Dufay Spectacle is een schitterend, veelzijdig en vooral loepzuiver muzikaal portret van de grootste componist van de 15de eeuw, Guillaume Dufay. Het eerbiedwaardige ensemble Gothic Voices zingt verfijnde, twee- en driestemmige polyfonie, en het ritmische vernuft en de melodische rijkdom maken van dit album een verbazingwekkende tijdreis.

4

Lucile Richardot - Perpetual Night (Klassiek)

Luister naar Lucile Richardot en raak ernstig in verwarring. Hoor je een man? Een vrouw? Waar komt dit wonderlijke stemgeluid vandaan? Hoe dan ook: Richardot doet de prachtigste dingen met die stem. Aan het overrompelende en verkwikkende 17e-eeuwse lied Care-charming Sleep raakten wij hopeloos verslaafd. Dag in, dag uit, maand in, maand uit ging de schijf in de cd-speler, en moest dat nummer weer door de oren stromen. Doe uzelf een lol en probeer Lucile Richardot ook een keer – en wie weet ook dag in, dag uit.

5

Shabaka Hutchings (samenstelling) - We Out Here (Jazz)

De Britse saxofonist en klarinettist Shabaka Hutchings is een van de belangrijkste mannen in de hedendaagse jazz geworden; we kwamen hem al een paar keer tegen in deze jaarlijst. Op We Out Here stelt hij als samensteller de florerende Londense jazzscene aan ons voor. Hutchings hokte met ze samen in een studio en liet daar in drie dagen wervelende en opzwepende jazz uit vloeien. Dat wordt nog wat, met die saxofonist en fluitist Nubya Garcia en de meesterlijke toetsenist Joe Armon-Jones.

6

Low - Double Negative (Pop)

We waarschuwen nog maar even. Double Negative van het Amerikaanse trio Low is beslist geen makkelijk album, en erg vrolijk word je er ook niet van. Maar lieve help, wat een intense, verontrustende en zelfs angstaanjagende muziek maken deze meesters van de slowcore. De samenzang is hemels, de elektronische vervormingen en oversturing grijpt je bij de strot. En ja, dan schiet zo’n ‘moeilijke’ plaat toch gewoon naar de hoogste noteringen van deze jaarlijst. Die natuurlijk ook helemaal niet ‘makkelijk’ hoeft te zijn.

7

Mudhoney - Digital Garbage (Pop)

Mudhoney, doen die het nog? Ja nou en of die het nog doen. De minst boze grungeband uit de jaren negentig windt zich toch nog op – het zal iets met de staat van de wereld en uiteraard thuisland de Verenigde Staten te maken hebben – en maakt dus de mooiste boze plaat van het jaar. De band trekt van leer tegen hedendaagse wantoestanden als livezelfmoord op Facebook en uiteraard ‘Neanderfuck’ Donald Trump. Balans tussen boosheid en lol: dik in orde.

8

Tribulation - Down Below (Heavy)

Een heavy album dat de metal een compleet nieuwe richting op jaagt? Nee, dat is Down Below van de Zweedse band Tribulation niet. Maar bloedmooi zijn de tracks wel, en dit album is welbeschouwd een esthetische renaissance van pure hardrock. Wat een ongelooflijke gitaarpracht: melodieus en episch, en met uiterste precisie gearrangeerd. En dan hebben we hier ook nog een echt album te pakken, met een zoekend begin, een steeds bedwelmender middendeel en een paar klappers op het eind. Beheerste en zinnenprikkelende toprock.

9

Erik Bosgraaf & Theo Loevendie - Nachklang (Klassiek)

Het perfecte duo? Dat zou je haast denken. De oude held Theo Loevendie heeft zich nooit iets aangetrokken van grenzen. Jazz of klassiek? Westers of oosters? Bij Loevendie loopt het dwars door elkaar heen. En die vrijgevochten houding past natuurlijk uitstekend bij de eigenzinnige blokfluitvirtuoos Erik Bosgraaf. Die gaat lekker los op de muziek die Loevendie voor hem schreef, vrij improviserend en raak interpreterend.

10

Barbara Hannigan - Vienna: Fin de Siècle (Klassiek)

Een vaste gast in onze jaarlijkse lijst, en vaak ook in de toptien. We kunnen er ook niets aan doen, maar daar hebben we Barbara Hannigan weer. De Canadese sopraan en dirigent scoort dit keer in samenwerking met onze eigen klassieke reus Reinbert de Leeuw. Samen maken ze het lastige, broeierige repertoire uit het fin de siècle prachtig doorschijnend. En om vast in de sfeer van deze toptien te komen: Alma Mahler, de vrouw dus, verslaat op dit album de heren.

11

Arctic Monkeys - Tranquility Base Hotel & Casino (Pop)

De nieuwe Arctic Monkeys schoot niet bij iedereen direct naar de persoonlijke favorietenlijst. Het was gewoon even wennen. De driftige en zelfs opruiende gitaren van de vorige platen bleven in de koffer en de piano werd de studio binnengereden. Daaruit wist Alex Turner toch weer ontroerend mooie liedjes te toveren, al moet je er dus wat langer op kauwen. De sfeer op het album doet denken aan het werk van David Bowie in de vroege jaren zeventig. En dat is een aanbeveling.

12

Makaya McCraven - Universal Beings (Jazz)

Een drummer die de leiding neemt: dat klinkt logischer dan het is. Makaya McCraven, een drummer dus, nam sessies op met toonaangevende nieuwe namen uit belangrijke jazzsteden van het moment, van Londen tot New York, Los Angeles en Chicago. De stijl van McCraven is soepel en groovend, en daarmee mept hij de live opgenomen muziekstukken steeds richting dansvloer. Een buitengewoon feestelijk jazzplaatje.

13

Jon Hopkins - Singularity (Dance)

Jon Hopkins praat graag over zijn muziek en dat deed hij dit jaar ook in de Volkskrant. Hij heeft fraaie theorieën over muziek en geluid en weet daar haast wetenschappelijke verhandelingen over te geven. Maar als je Singularity draait, en je hoort de bedwelmende piano’s optrekken naast bubbelende synthesizers en schurende ritmen, dan vliegen de theorieën linea recta het hoofd weer uit en gaat het hart open. Wat een overweldigend mooie, mysterieuze en sfeervolle elektronische muziek maakt deze man.

14

Stradivari Quartett - String Quartets, Robert Schumann (Klassiek)

Recensenten die aan het eind van het jaar de balans moeten opmaken, staan vaak voor onmogelijke dilemma’s. Vaak kan het antwoord op een simpele vraag de doorslag geven: hoe vaak heb je deze cd nu zelf, voor je plezier, in de cd-speler gestopt, gewoon omdat je hem steeds weer wilde horen? Welnu, deze Schumann-kwartetten zijn grijsgedraaid. Meer hoeven we hier eigenlijk niet uit te leggen.

15

Neko Case - Hell-On (Roots)

Wat is de Amerikaanse Neko Case toch een ongrijpbare zangeres. Ze is lid van de band The New Pornographers, maar blinkt vooral solo uit met messcherpe liedjes die langs de indiepop, folk en country zoeven. En die vooral met een fonkelend pennetje zijn geschreven: ieder nummer is raak op Hell-On. Het hoogtepunt is het duet Curse of the I-5 Corridor, dat Case zingt met de gezellige brombeer Mark Lanegan. Ze zingen over kalverliefde en ‘missen de geur van mysterie’. Schitterend.

16

Kali Uchis - Isolation (Pop)

Kali Uchis is de vierde grote popvrouw in de toptwintig van deze jaarlijst – u komt er verderop nog een aantal tegen. De Colombiaans-Amerikaanse gaf de r&b én de reggaeton een mooie slinger, en bracht er veel hiphop in, maar ook rock-’n-roll en sixtiessferen. En dan liet ze ook nog vreselijk hippe indiebands als Tame Impala meespelen, op bijvoorbeeld het heerlijk zwoele en zelfs psychedelische nummer Tomorrow. Een tombola van popstijlen, maar ook gewoon een weergaloos album.

17

The Ex - 27 Passports (Pop)

We kunnen na pakweg veertig jaar nog altijd niet om de Amsterdamse punkband The Ex heen. Of nu ja, punkband... zo mag je het gezelschap eigenlijk allang niet meer noemen. The Ex speelt met jazz, geïmproviseerde en Afrikaanse muziek. Maar op het zalige album 27 Passports keert de band toch weer enigszins terug naar de basis. Want de liedjes zijn hard, compact en ja, dus eigenlijk best wel weer punk.

18

Dudok Kwartet - Solitude (Klassiek)

Het jonge Amsterdamse Dudok Kwartet confronteert ons met het keiharde noodlot. In het Derde Strijkkwartet van Mieczyslaw Weinberg gaat het van rijk en gelaagd naar steeds kaler, tot je oog in oog staat met het gebeente van de compositie. Hoera voor het Dudok Kwartet, we moedigen ze hier van harte aan ook de andere zestien strijkkwartetten van Weinberg onder handen te nemen.

19

Emil Gilels - The Unreleased Recitals at the Concertgebouw (Klassiek)

Ze dreigden aan het muziekgeheugen te ontsnappen, de opnamen die de Russische meesterpianist Emil Gilels midden jaren zeventig maakte in het Amsterdamse concertgebouw der concertgebouwen: het Concertgebouw. Zijn spel is intelligent, enthousiasmerend en meeslepend, en deze prachtplaat dreunt erin als een donderslag bij heldere hemel.

20

Daughters - You Won’t Get What You Want (Heavy)

In een niet eens al te ver verleden was Daughters een misantropische hardcore-herrieband. De wedergeboorte is spectaculair. Op You Won’t Get What You Want scheren de Amerikanen langs postpunk en Nick Cave, langs Depeche Mode en Nine Inch Nails. Maar ook zonder die associaties gaat het hoofd tollen. De jankende gitaar, rammende piano en gekwelde spreekzang van Alexis Marshall knijpen de keel dicht, in bijvoorbeeld het nummer Satan in the Wait. Een obscure prachtplaat.

21

Helga Váradi - Bartók & Baroque (Klassiek)

Bartók had waarschijnlijk zelf nooit kunnen bedenken dat zijn Mikrokosmos, een veelomvattende collectie pianostukjes, zo goed zou klinken op het klavecimbel. De jonge Hongaarse klavecinist en organist Helga Váradi geeft de composities een stroomstoot mee en voert Bach, Couperin en Scarlatti op voor het contrast – en natuurlijk de afwisseling.

22

Elvis Costello & The Imposters - Look Now (Pop)

Toch wel een verrassing hoor, dit nieuwe album van oudgediende Elvis Costello. Op Look Now haalt hij ineens het niveau van de prachtplaten uit het verleden, zoals Imperial Bedroom (1982). Iedereen die na de jaren tachtig is afgehaakt omdat Costello soms gewoon erg irritant zong, met dat geforceerde vibrato in zijn uithalen, zou deze plaat toch eens moeten proberen.

23

Sons of Kemet - Your Queen Is a Reptile (Jazz)

De Britse tenorsaxofonist Shabaka Hutchings is goed bezig. Verderop in deze lijst komen we hem nog een keer tegen, maar we verklappen nog niets. In de band Sons of Kemet maakt hij samen met tubaspeler Theon Cross en maar liefst twee drummers stuwende tribal jazz. Het is opzwepend en politiek beladen, muziek waarop je moet blijven dansen tot je neervalt.

24

Andris Nelsons - Shostakovich (Klassiek)

Dirigent Andris Nelsons is druk doende de belangrijkste Sjostakovitsj-serie van het moment neer te zetten. Met zijn Boston Symphony Orchestra laat hij de componist opstijgen. Detail, kleur, spanningsboog, verhaalkracht: alles valt samen, en de progressieve trekjes van de esoterische Vierde Symfonie worden dwingend uitgelicht.

25

Benjamin Alard - Johann Sebastian Bach I (Klassiek)

Organist en klavecinist Benjamin Alard is begonnen aan een monsterklus, waarmee hij nog jaren vooruit kan. Hij volgt de loopbaan van Johann Sebastian Bach in keurige chronologie, en in de eerste editie van zijn project zet hij Bachs composities voor toetsinstrumenten naast die van andere componisten die de meester in zijn jeugd kan hebben gehoord. Een spannend inkijkje in het zich ontwikkelende componistenbrein van Bach.

26

Cardi B - Invasion of Privacy (Pop)

Vooral in de eerste helft van 2018 was Cardi B een van de meest besproken popvrouwen ter wereld. Dat kwam natuurlijk ook door dat in april gedropte debuutalbum Invasion of Privacy, waar in de Amerikaanse entertainment- en socialemediabranche best naar werd uitgekeken. Het viel niet tegen. De hiphopsound van Cardi B is sensueel, haar teksten zijn goudeerlijk en grappig. En dan tettert er soms ook nog een stoot salsa door haar nummers heen. Dat vinden wij mooi.

27

Rolling Blackouts C.F. - Hope Downs (Pop)

Het album met de wat sombere titel Hope Downs verscheen in juni – een prima timing, want de Australische band Rolling Blackouts C.F. maakte een fijn zomers gitaarplaatje. De melodieuze pop is soms dromerig en best lief, maar af en toe komt er ook een gitaarstorm opzetten die de gedachten doen uitgaan naar de dampende noise van Dinosaur Jr. Een uitmuntend debuut.

28

Kamasi Washington - Heaven and Earth (Jazz)

Ja, daar hebben we ook Kamasi Washington weer, de man die de jazz naar de pop en de hiphop speelde, en andersom. Niet in de toptien dit keer – het kan natuurlijk niet altijd feest zijn. De orkestrale jazz, die soms door een man of veertig – inclusief koor – wordt voortgebracht, weigert bombastisch te worden. De verrassing is er misschien wat af, na het geweldige The Epic van drie jaar geleden, maar genieten blijft het.

29

Yob - Our Raw Heart (Heavy)

Zanger en liedschrijver Mike Scheidt van de Amerikaanse doomband Yob was ziek. Doodziek. Maar hij herstelde en schreef een set aangrijpende liedjes waarin hij de dood soms diep in de ogen staart. In het topnummer Beauty in Falling Leaves vliegen de loodzware riffs en natuurlijk die hartverscheurende stem van Scheidt recht het metalhart binnen. Wat is Yob toch een zegen voor de harde muziek.

30

Protoje - A Matter of Time (Pop)

Hoera, er staat een reggaeplaatje in de Lijst van 50. De Jamaicaanse hoogcultuur is eindelijk aan een kleine opleving begonnen, en daarvan getuigt vooral de begeesterde zanger Protoje. Zijn woordenspel is flitsend, zijn band speelt diep groovend en in het geëngageerde en heerlijke rootsnummer Blood Money laat Protoje nog maar eens horen dat reggae écht niet (alleen) voor aan het strand is.

31

Helena Hauff - Qualm (Dance)

Echt veel overweldigende dancealbums kwamen er in 2018 niet voorbij – het albumformaat ligt de dance natuurlijk ook niet echt. Maar de Duitse dj en producer Helena Hauff maakte er toch iets moois van, op het verkillende maar soms toch ook behoorlijk hartverwarmende Qualm. Hauff kent haar klassieken en brengt bliepende acid en techno naar de mixtafel. Ze tovert er spookachtige dansvloertracks uit, die niet voor niets ‘neo-gothic’ worden genoemd.

32

Lewsberg - Lewsberg (Pop)

Je valt misschien niet meteen van je stoel bij het horen van het debuut van de Rotterdamse band Lewsberg. Maar de meanderende gitaarriffjes en de lichtvoetige indiepop dringt langzaam maar zeker toch door tot het gevoelsleven, vooral ook dankzij de poëtische teksten, die vaak verwijzen naar Rotterdamse hoogtepuntjes uit de Nederlandse literatuur. En dan spreekzingt zanger Arie van Vliet ook nog een beetje als wijlen Lou Reed.

33

Calefax - Hidden Gems (Klassiek)

Alle muziek die de rietblazers van gezelschap Calefax aanraken, krijgt een gouden randje, dankzij de fantastische kleurmengingen en het bevlogen spel. Dat de titel rept van verborgen parels, is niet overdreven, want Calefax plaatst Nina Simone naast Corelli, en Satie naast Chinese muziek. Een schatkist waar iedereen even in zou moeten loeren.

34

Teodor Currentzis - Mahler: Zesde Symfonie (Klassiek)

Hij is inmiddels een oude bekende in onze jaarlijst. En in vele andere jaarlijsten. Teodor Currentzis maakt zijn Mahler-debuut met zijn onvolprezen orkest MusicAeterna uit het Russische Perm. En de Griek laat Mahler jeugdig, viriel en zelfs schoongewassen klinken. Niet alledaags, maar bedwelmend als een lsd-trip door de Alpen. Natuurlijk vooral door die tinkelende celestastaafjes.

35

Igor Levit - Life (Klassiek)

De Russisch-Duitse pianist Igor Levit is geen oude en wijze muzikant die alles al heeft gezien, maar als je zijn album Life hoort zou je dat wel zeggen. ‘Wat een overzicht, en wat een intelligentie’, riepen wij uit bij het verschijnen van dit meesterwerk op twee cd’s. En dan klinkt Levit ook nog Wagner-bewerkingen vast aan stukken van jazzpianist Bill Evans. Intrigerend en beklemmend.

36

Idles - Joy as an Act of Resistance (Pop)

De hele wereld lijkt bezig met hiphop en reggaeton, maar gelukkig worden we af en toe ook nog omvergeblazen door gewoon stevig doorraggende bandjes, die ook nog eens heel goede en compacte liedjes kunnen schrijven. Joy as an Act of Resistance – de titel zegt het al – stuitert van de jeugdige energie; de combinatie van venijnig krassende gitaren en de afgemeten zang van Joe Talbot schiet dit album uw favoriete jaarlijst binnen.

37

Sleep - The Sciences (Heavy)

Een comeback met de slagkracht van een voorhamer op een aambeeld. De Californische stonerband Sleep, bekend van het stonede meesterwerk Dopesmoker uit 1998, slaat mokerhard toe met opvolger The Sciences. Sleep speelt dreunende riffs in eindeloze herhaling en als de monotoon gebromde teksten als mantra’s de songs komen binnenvliegen, steken we toch maar weer een ouderwetse jonko op. De triptip van het jaar.

38

Broeder Dieleman - Komma (Pop)

Het vertellend spreekzingen is in opkomst, en Nederland wil zo nodig weer kampioen worden. Of nu ja, Nederland... laten we er Zeeland van maken. Want Broeder Dieleman bezingt (of bespreekt) de landschappen van de streek waar hij opgroeide, Zeeuws-Vlaanderen. In Zeeuws dialect. De banjo tokkelt, de piano komt af en toe van verre aanwaaien en de teksten van Dieleman zijn even wonderlijk als wonderschoon.

39

Francesca Aspromonte - Prologue (Klassiek)

Uit Italië – hoe kan het ook anders – bereikt ons het heuglijke nieuws over een grote sopraanbelofte. Francesca Aspromonte is pas 27, maar op haar album Prologue laat zij horen dat ze klaar is voor de eerste volwassen hoofdstukken van haar carrièreoverzicht. Met een puntgave techniek verkent ze de vroege operajaren, en dus vooral het repertoire uit haar thuisland. Aspromonte – onthoud die naam.

40

Fatoumata Diawara - Fenfo (Wereld)

De Malinese muziek heeft het niet makkelijk, vanwege conflicten en religieuze verwarring, en komt tegenwoordig vooral tot ons via Frankrijk. In Parijs zetelt ook Fatoumata Diawara, en op afstand houdt zij het Afrikaanse popvlammetje brandende. In topliedjes als Nterini mengt zij antiek en diep traditioneel Afrika met vlotte pop en dus ook bubbelende synthesizers. Inderdaad: net als haar grote voorganger Oumou Sangaré.

41

Ghost - Prequelle (Heavy)

Toch weer Ghost in deze lijst-van-50? Ja, het moet gebeuren. De occulte Zweedse rockers maken het de echte metalheads onder de fans nog een stukje moeilijker, met de erg hitgevoelige plaat Prequelle. De sfeer schiet van classic rock naar Abba en disco, maar richting het einde beneemt Ghost ons toch weer de adem bij de razend knap gecomponeerde ballades Pro Memoria en Life Eternal. Wat is dit toch een bijzondere band.

42

Choeur de Chambre de Namur - Arcadelt: Motetti, Madrigali, Chansons (Klassiek)

Recensenten – ja, ook die van de Volkskrant – hebben weleens spijt bij nadere beluistering. Van te veel uitgereikte sterren, maar ook van een te schamele beloning. Eerherstel dus in deze lijst der topplaten, voor een cd waar een sterretje bij had gemogen. Het werk van de renaissancecomponist Jacques Arcadelt komt tot leven bij de uitvoeringen van het Namense kamerkoor, het ensemble Doulce Mémoire en Cappella Mediterranea. Een ontroerend componistenportret.

43

Graindelavoix - The Liberation of the Gothic (Klassiek)

Het ensemble Graindelavoix zong de Middeleeuwen naar de sterrenhemel, op het Utrechtse popfestival Le Guess Who. Het zegt veel over de stemmenmacht van het gezelschap. Op The Liberation of the Gothic zingt de groep het zelden gehoorde werk van John Browne en Thomas Ashwell naar imposante climaxen. Nu eens vol en sonoor, dan weer dun en breekbaar. Wat een glorieuze meerstemmigheid.

44

DJ Koze - Knock Knock (Dance)

De enigmatische Duitse DJ Koze gaat in zijn spannende en een tikje raadselachtige dance niet zomaar met een paar gastvocalisten in zee. Op Knock Knock komen Róisín Murphy, Bon Iver en José González voorbij, en het leuke is: je herkent ze bijna niet. Want de ster van zijn muziek is toch echt Koze zelf. Hij mixt triphop en house met soulsampeltjes en funkende gitaren, en trekt iedereen die zich ervoor openstelt in een zoete trip de dansvloer op.

45

John Prine - The Tree of Forgiveness (Roots)

Hij was een voorbeeld van de grote generatie songwriters, van Johnny Cash tot Bob Dylan. En op zijn nieuwe album, dat hij op 72-jarige leeftijd nog maar eens laat ontsnappen, laat Prine horen dat hij nog altijd een inspiratie kan zijn voor de betere liedschrijvers. Zijn songs zijn puur en ogenschijnlijk eenvoudig, maar in zijn menselijke en empathische teksten weet Prine nog altijd recht in je ziel te treffen. Een troostrijke liedjesplaat.

46

Ben Harper & Charlie Musselwhite - No Mercy in This Land (Roots)

Ze halen het beste in elkaar naar boven: de Amerikaanse zanger en bluesgitarist Ben Harper en de oude mondharmonicaheld Charlie Musselwhite. Op hun nieuwe album spelen ze soms het kippenvel op de armen, vooral als Harper zich laat gaan en zijn mooiste soulstem opzet. Een min of meer verborgen pareltje in het royale rootsaanbod van dit jaar, uitgebracht op het punklabel Anti. Hebt u dit album gemist, geef het dan nog een kans, rond de kerstboom.

47

Brad Mehldau Trio - Seymour Reads the Constitution! (Jazz)

De concerten van de Amerikaanse pianist Brad Mehldau in het Amsterdamse Bimhuis hakten erin dit jaar. En daarna kwam ook nog dit album, met een merkwaardige titel die is ontleend aan een droom van de pianist. Vooral de popcovers trekken de luisteraar de diepte in, van Friends van The Beach Boys tot Great Day van Paul McCartney. Mehldau speelt glashelder en meeslepend, en is melodisch onnavolgbaar.

48

Mary Gauthier - Rifles & Rosary Beads (Roots)

De Amerikaanse folkzangeres Mary Gauthier heeft geen gemakkelijk leven gehad. Ze lag in de goot, maar krabbelde omhoog en begon een mooie songwriterscarrière. De liedjes op het album Rifles & Rosary Beads schreef ze met oorlogsveteranen en hun familie. De songs zijn dus therapeutisch bedoeld – en niet alleen voor veteranen. Wat een prachtige, ingetogen en belangrijke plaat.

49

San Holo - album1 (Dance)

Een van de leukste verrassingen in de wat laagdrempeligere dance. Sander van Dijck uit Zoetermeer, oftewel San Holo, mengt stampende EDM met mooi gearrangeerde gitaartjes en charmante vocalen, en dus eigenlijk best fijnzinnige indieliedjes. Ga je zo’n mixavontuur aan, dan moet je lef hebben én beschikken over een uitgekiend muzikaal talent. Duimen omhoog voor San Holo.

50

Dead Can Dance - Dionysus (Pop)

Volgens Brendan Perry was de mens beter af in de Oudheid, dus in de tijd van vóór de grote religies. Op Dionysus horen we hoe mens en natuur hand in hand gaan, bij soms verpletterend mooie muziek. Als Perry en zangeres Lisa Gerrard de godheid Dionysus de Atheense heuvelen opdragen, bij antieke wereldmuziek én dreigende elektronica, gaan de haren bij de luisteraar rechtovereind staan.

De mooiste albumhoes van 2018

De trend: ingewikkelde poses en diepere betekenissen.

De albumhoes staat onder druk. Logisch: als muziek digitaal wordt geconsumeerd, waarom zou je er als artiest dan nog een mooie verpakking bij bedenken?

Applaus dus voor Nicki Minaj en ­Sophie, die hun best deden er iets moois van te maken en zelfs een trendje zetten: het eigen lichaam in ingewikkelde pose in een fotostudio, in­clusief kunstzinnige beeldverwijzingen.

De mooiste hoes kwam van Janelle Monáe. De met juwelen volgehangen gezichtsbedekking, vol diepere betekenissen, werd gemaakt voor de clip bij Make Me Feel en doet het ook als coverart bijzonder goed. Vooral tegen de achtergrond van een zon, met subtiel geplaatste zonnevlammen.