Direct naar artikelinhoud
PortretGlenn Close

Pakt Glenn Close met haar rol in The Wife dan eindelijk haar welverdiende Oscar?

Zes nominaties maar nooit kreeg Glenn Close een Academy Award voor een van haar opvallende rollen. Hopelijk komt daar met The Wife eindelijk verandering in. Want ze verdient er een. 

Glenn Close in The Wife (2017).

Glenn Close zal wel voor altijd de vrouw van dat nog levende huiskonijn in die pan met kokend water blijven. De veelbesproken scène komt uit Fatal Attraction (1987) en voor even groeide de actrice binnen de publieke opinie uit tot de meest gehate vrouw van Amerika. Curieus, toch wel. Het doet denken aan de vroegste dagen van het theater, waarin een meute de boef uit het stuk bij de achteruitgang stond op te wachten om eens even flink verhaal te halen. Het verschil tussen acteur en personage was moeilijk te maken.

Achteraf zeg je: wel moedig van Glenn Close om zo’n gedurfde rol te spelen. Je zou Fatal Attraction kunnen zien als een reactie op de vrije liefde uit de jaren zeventig. De film van Adrian Lyne propageert het gezinsleven, en op overspel staat een buitensporige sanctie. In het kort: de New Yorkse advocaat Dan Gallagher (Michael Douglas) valt, als zijn vrouw Beth met hun dochtertje Ellen een weekendje weg is, voor de charmes van literair redacteur Alex Forrest (Glenn Close). Ze vrijen wat, en nog een keer, en dan vertelt Michael Douglas dat hij kiest voor zijn gezin. Maar zij wil hem, en ontpopt zich als stalker – hinderlijke telefoontjes, dreigementen, ze ontvoert het meisje Ellen en stopt uiteindelijk haar konijn in die pan. Typisch ‘borderline’-gedrag, denkt de kijker. Net goed dat Beth haar tijdens een laatste worsteling doodschiet.

Glenn Close in Fatal Attraction (1987).

Maar zo zat het aanvankelijk niet. In de oorspronkelijke versie zou Alex met een keukenmes zelfmoord plegen, in de geest van de Puccini-opera Madame Butterfly. De vingerafdrukken van Dan Gallagher zaten op dat mes, een laatste vermetele poging om hem een hak te zetten: de politie zou hem zeker als dader arresteren. Maar zelfmoord vond het testpubliek niet genoeg. En dus werd in drie weken een heel nieuw einde geschoten, inclusief die schietpartij. Die bitch moest dood, meenden de op wraak beluste kijkers, en het werkte: Fatal Attraction werd dé kaskraker van 1987 (opbrengst wereldwijd: zo’n 320 miljoen dollar).

Spraakmakende film, Glenn Close kreeg er een Oscarnominatie voor, maar winnen deed ze niet – dat deed Cher met haar rol in Moonstruck (het kwaad mocht waarschijnlijk niet worden beloond). Glenn Close heeft meer gedurfde personages gespeeld die niet onopgemerkt bleven: denk aan de feministische verpleger en later schrijver Jenny Fields uit The World According to Garp (1982). Dit was het speelfilmdebuut voor de in Greenwich, Connecticut geboren theateractrice, ze was toen toch al 35 jaar.

Glenn Close in The World According to Garp (1982).

Ook voor deze rol kreeg ze een Oscarnominatie die niet werd verzilverd. Hetzelfde geldt voor haar aandeel in generatieportret The Big Chill (1983; genomineerd voor beste vrouwelijke bijrol), de honkbalfilm The Natural (1984, idem), het kostuumdrama Dangerous Liaisons (1988; genomineerd voor beste vrouwelijke hoofdrol), alsook voor Albert Nobbs (2011; idem) – in die laatste film speelt Glenn Close een vrouw die in het Dublin van de 19de eeuw als mannelijke butler door het leven gaat.

Opvallende rollen, zes nominaties, nooit iets gewonnen behalve theaterprijzen (zie kader), maar er is hoop. Nu het Oscarseizoen weer voorzichtig is begonnen duikt de inmiddels 71-jarige Glenn Close andermaal op in de lijstjes van favorieten, en wel voor haar hoofdrol in The Wife. In deze Brits-Zweeds-Amerikaanse coproductie van regisseur Björn Runge krijgen we weer een heel andere kant van haar te zien. Op het oog lijkt ze als Joan Castleman de volgzame echtgenote van schrijver Joe Castleman (voortreffelijk onuitstaanbaar gespeeld door Jonathan Pryce, onlangs nog te zien als Don Quixote in The Man Who Killed Don Quixote). Ze reizen in 1993 af naar Stockholm waar hij voor zijn complete oeuvre de Nobelprijs voor de Literatuur zal ontvangen, maar langzaamaan ontvouwt zich de waarheid over zijn romans.

Glenn Close in Albert Nobbs (2011).

Zonder het thrillerachtige plot te willen weggeven: door Close’ subtiele spel, zwijgend bijna, voelt de kijker dat het gesnoef van de narcistische Joe Castleman nogal ongepast is. Soms werpt ze hem een fronsende blik toe, of verschijnt er een vraagteken op haar gezicht, dikwijls in close-up, waarmee ze het publiek weet te verleiden haar kant van de zaak te kiezen. Ze is helemaal niet zo volgzaam en bovendien veel slimmer dan Joe, begrijp je als vanzelf.

Met haar acteerwerk van de hoogste plank is Close spannend om naar te kijken, in dit wel wat Ingmar Bergman-achtige relatiedrama. ‘Zonder woorden, zo acteer ik het liefst’, liet ze in interviews weten. Inspiratie voor haar rol vond ze bij haar moeder Bettine, die thuis ook werd overschaduwd door haar man, de arts William Close. ‘Toen ze al ver in de 80 was’, vertelde Glenn Close aan Vanity Fair, ‘sprak ze bedremmeld: ‘Ik heb het gevoel helemaal niets bereikt te hebben in mijn leven.’ Als ik daaraan terugdenk voel ik de tragiek, want in werkelijkheid was mijn moeder een heel getalenteerde vrouw.’

Maar ja: het waren andere tijden, hè? En in The Wife is er aanvankelijk ook sprake van dat traditionele rollenpatroon – totdat Joan Castleman er genoeg van heeft. Mooi statement, dat weleens in de smaak kan vallen bij de Academy als die op 24 februari 2019 de Oscars toekent.

Glenn Close in The Wife (2017).

Dat ze bij het filmen van The Wife dikwijls moest terugdenken aan haar moeder, verklapt ook iets over de werkwijze van Glenn Close. Naast de technieken die ze kreeg aangereikt tijdens haar klassieke toneelopleiding, mag ze ook graag karaktertrekken van haar personages uit de ongezouten werkelijkheid plukken. Zo consulteerde ze voor haar rol van Alex in Fatal Attraction psychologen om vat te kunnen krijgen op haar ‘borderline’-gedrag. Zelf vond ze de scène met het konijn in de pan ver over de top, maar de psychologen wisten haar ervan te overtuigen dat ze zulke incidenten wel vaker hadden gezien – en dus deed ze het.

Een andere bron was haar jongere zus Jessie, die al haar hele leven worstelt met bipolaire stoornissen. Om het probleem bespreekbaar te maken publiceerden ze in 2015 samen het boek Resilience: Two Sisters and a Story of Mental Illness – en ook lobbyden ze in 2015 met succes bij president Obama om meer geld vrij te maken voor de behandeling van psychiatrische patiënten.

Dat soort zaken spelen allemaal mee op de achtergrond bij de keuze van haar rollen, de zo gemene Cruella de Vil uit 101 Dalmatians (1996) wellicht uitgezonderd – maar dat is een (familie)sprookje. Aan de andere kant: het is met zichtbaar genoegen dat ze als markiezin Isabelle de Merteuil de zaken manipuleert in Dangerous Liaisons, dus die vileine kant ligt haar misschien ook wel.

Never a dull moment met Glenn Close – als je de trailers van die 80+ titels van haar nog eens doorspit blijkt ze een veelzijdiger actrice dan ze bij de Academy lijken te beseffen. Maar goed: wie weet, nu met The Wife?

Glenn Close met haar hond Pip bij de première van Mother of the Maid, 18 oktober 2018, Public Theatre, New York.Beeld WireImage

Theaterdier

Wij kennen Glenn Close van films en tv-series, maar in de Verenigde Staten geldt ze sinds haar debuut op Broadway in 1974 ook als een theaterdier: van musicals als Barnum en Sunset Boulevard tot aan drama als Death and the Maiden en Tom Stoppards The Real Thing. Wat met die Oscars maar niet lijkt te lukken – ondanks zes (!) nominaties – schijnt binnen de theaterwereld geen enkel probleem: voor de genoemde producties ontving ze drie Tony Awards, de tegenhanger van de Oscar. Slechts haar aandeel in Barnum bleef steken op een nominatie. Glenn Close is viermaal getrouwd geweest, en heeft een dochter: actrice Annie Starke. Zij speelt in The Wife middels flashbacks de jongere versie van hoofdrol Joan Castleman.

Lees ook de filmrecensie van The Wife: ‘Het uitmuntende spel van Glenn Close neemt veel potentiële ergernis weg uit The Wife (drie sterren)