Direct naar artikelinhoud
kabinet: Iran achter liquidaties

Minister Blok: liquidaties door Iran onder de pet gehouden? Een krankzinnige redenering

In 2015 werd een eerste tegenstander van Iran doodgeschoten in Almere. In 2017 volgde een tweede koelbloedige liquidatie in Den Haag. Pas nu maakt minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok bekend dat het regime in Teheran waarschijnlijk achter de moordpartijen zat. Veegde het kabinet de Iraanse betrokkenheid eerder onder het tapijt? 

Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken).Beeld ANP

Minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok etaleert volop tevredenheid over de resultaten die Nederland in Brussel heeft geboekt. Volgens hem komen er mede dankzij het kabinet ‘ongekend harde’ EU-sancties tegen Teheran, dat betrokken zou zijn geweest bij aanslagen en liquidaties in onder andere Nederland, Frankrijk en Denemarken.

De straf: Europese banktegoeden van het Iraanse ministerie van Veiligheid en Inlichtingen worden bevroren en twee hoge functionarissen mogen niet meer naar de EU reizen. Blok: ‘De boodschap is luid en duidelijk: Iran moeten stoppen met dit soort volstrekt onacceptabele acties.’

Er zijn twee mensen vermoord op straat in Nederland. Zijn deze sancties dan hard genoeg?

‘Ze zijn hard genoeg. Iran is op heel wat terreinen onverkwikkelijk; ze steunen bijvoorbeeld terroristische organisaties en ontwikkelen middellangeafstandsraketten. Maar Iran is ook een land waar we mee in gesprek willen blijven. Om ze ten goede te laten keren. Op het gebied van kernwapens en de verrijking van uranium hebben ze zich aan de afspraak gehouden. Dat is ook in het belang van de Nederlandse veiligheid. Als Iran zich aan de internationale regels houdt, willen we ook zaken doen.’

Frankrijk en Denemarken pleitten vorig jaar al voor deze sancties, nadat daar aanslagen waren verijdeld. Toen hield Nederland zich op de vlakte. Waarom zweeg Nederland al die tijd, terwijl hier al in 2015 en 2017 daadwerkelijk liquidaties plaatsvonden?

‘Frankrijk heeft vorig jaar zelfstandig acties aangekondigd. Nederland staat van oudsher op het standpunt dat sancties alleen in internationaal verband zinvol zijn. We hebben onze stem ín Europa luid en duidelijk laten horen. Dat resulteert in de sancties van vandaag. Nederland zwijgt niet. Nederland boekt resultaten.’

Hoe lang weet u al dat Iran achter de moorden in Nederland zit?

‘Ik kan niet zeggen wanneer de AIVD die informatie had. Wel dat de informatie het afgelopen jaar zo hard was dat Nederland als eerste zelfstandig acties heeft ondernomen. We hebben toen twee Iraanse diplomaten uitgezet. Dat hebben we ook bekendgemaakt. Ook weer een voorbeeld van niet zwijgen.’

U heeft de uitzetting aanvankelijk toch wel verzwegen? Pas toen Reuters er over berichtte, werd dat bevestigd. De reden van de uitzetting is toen ook nooit bekend gemaakt.

‘Ik heb niks geheim gehouden. De precieze tijdlijn weet ik niet, maar de interpretatie dat wij onder druk van iemand informatie naar buiten brengen, is niet juist.’

Wist het kabinet al in 2015 dat Teheran toen achter de liquidatie in Almere zat?

‘Over het werk inlichtingendiensten wordt niks gezegd, totdat het in het belang is van de Nederlandse veiligheid om wel dingen bekend te maken. Vorig jaar was de eerste stap de uitzetting van diplomaten. De tijd daarna hebben we gebruikt om met andere landen deze maatregelen voor te bereiden. Die maken we nu bekend.’

Zou u het vreemd vinden als de conclusie wordt getrokken dat Nederland deze Iraanse liquidaties uit 2015 en 2017 eerder onder de pet heeft gehouden?

‘Dat is echt een krankzinnige redenering. Inlichtingendiensten verstrekken nooit informatie.’

De Denen en de Fransen hebben wel al snel bekend gemaakt dat Iran achter de daar verijdelde aanslagen zat?

‘Ze hebben daar mensen gearresteerd. Dat is iets heel anders dan in Nederland. We hadden hier alleen de aanwijzingen van de inlichtingendiensten. Die hebben onderzoek gedaan. Normaal hoor je daar nooit iets van. Alleen als er een dringende reden is, maken we dat bekend.’

De Kamer heeft vragen gesteld over deze liquidaties. Toen zei u: we kunnen niks zeggen want er loopt een strafrechtelijk onderzoek.

‘Zeker.’

Nu blijkt u wél iets te kunnen zeggen, terwijl die onderzoeken nog steeds lopen.

‘We laten zien dat het initiatief dat Nederland mede heeft genomen voor Europese sancties tot succes leidt. Daarom komen we er mee naar buiten.’

De liquidaties in Den Haag en Almere

Iran was betrokken bij twee liquidaties in Nederland. Dat heeft minister Blok van Buitenlandse Zaken dinsdag bekendgemaakt.

Het is even voor vijf uur als er in de rustige Jan van Riebeekstraat in Den Haag meerdere schoten klinken. Een man valt neer op het trottoir. Een donkere BMW scheurt met gierende banden weg. De buurtbewoners kunnen vanuit hun flatje zien hoe reddingswerkers tevergeefs proberen het slachtoffer te reanimeren. De man overlijdt ter plekke aan meerdere schotwonden in zijn hoofd. Lees hier de reconstructie van de moord op een Iraanse staatsvijand.

De Iraanse geheime diensten hebben een grimmige reputatie wat betreft moordaanslagen op Iraanse dissidenten in het buitenland. De hoogtijdagen van deze praktijk lagen in de jaren negentig.