‘Willekeurige’ terdoodveroordeling Canadees zet relatie China en Canada nog verder onder druk
Een Chinese rechtbank heeft maandag een Canadees tot de doodstraf veroordeeld wegens drugssmokkel. De zaak zou een vergelding zijn voor de arrestatie van de financieel directeur van de Chinese techgigant Huawei in Canada vorige maand. Eerder dreigde China dat die arrestatie ‘ernstige’ gevolgen zou hebben. De Canadese premier Justin Trudeau tekende bezwaar aan tegen het ‘willekeurige’ vonnis.
De Canadees Robert LLoyd Schellenberg werd in 2016 al tot 15 jaar gevangenis veroordeeld wegens betrokkenheid bij drugssmokkel. De zaak nam plotseling een wending toen een rechtbank in de provincie Liaoning bij de behandeling van zijn beroep tegen het vonnis bepaalde dat de straf veel te licht was, gezien de ernst van het misdrijf. Dat mondde maandag uit in de doodstraf voor de Canadees.
De zaak trok aanvankelijk weinig aandacht, totdat de Chinese autoriteiten westerse media deze maand uitnodigden om de rechtszaak in de stad Dalian bij te wonen. Daaruit leiden waarnemers af dat het de Chinese autoriteiten erom gaat de druk op Canada op te voeren. Beijing reageerde woedend op de arrestatie van Meng Wanzhou, de financieel directeur van Huawei en dochter van de oprichter van het bedrijf.
Meng werd begin december op verzoek van de Amerikaanse justitie aangehouden op de luchthaven van Vancouver. De Amerikaanse autoriteiten beschuldigen haar ervan dat zij Amerikaanse banken heeft misleid over de zaken die Huawei doet met Iran. Daarmee ontduikt het de sancties die de VS weer tegen Iran hebben ingesteld, nadat president Trump het nucleaire verdrag met Teheran had opgezegd. Meng zit voorlopig onder huisarrest in Canada in afwachting van de uitleveringsprocedure, die volgende maand begint.
Bezorgdheid
Amnesty International sprak haar twijfels uit over het proces tegen Schellenberg. William Nee, China-expert van de mensenrechtenorganisatie, wees erop dat rechtbanken in China niet onafhankelijk zijn en door de regerende communistische partij onder druk kunnen worden gezet. Het komt volgens kenners maar weinig voor dat een proces nog eens wordt overgedaan.
De Canadese autoriteiten zijn uiterst bezorgd over het lot van de 36-jarige Schellenberg. Vier jaar geleden werd nog een Japanner die in Dalian wegens drugssmokkel was veroordeeld ter dood gebracht. Het jaar daarvoor werd een Filipijnse geëxecuteerd wegens een drugsdelict.
De Canadese autoriteiten zitten ook nog in hun maag met drie andere Canadezen die de afgelopen tijd in China werden opgepakt, onder wie een voormalige diplomaat, Michael Kovrig, en de zakenman Michael Spavor. Beiden worden ervan beschuldigd dat zij de staatsveiligheid van China in gevaar hebben gebracht.
De Canadese regering betoogde dat de aanhouding van Kovrig in strijd is met zijn diplomatieke status, maar volgens Beijing kan hij geen aanspraak meer maken op diplomatieke immuniteit omdat hij op een gewoon paspoort en met een zakenvisum China is binnengekomen.