Hoeveel oliebollen moet je eten om 1 kilo aan te komen?

Honderden jaren na de culinaire uitvinding van de oliebol is het vette frituurgebak opeens een internationale hit. Volgens de Amerikaanse nieuwszender CNN zijn oliebollen een van de vijftig lekkerste toetjes ter wereld. In Nederland eten we ze niet als dessert, maar uitsluitend rondom de jaarwisseling – anders zouden we misschien wel net zo rond worden als de oliebol zelf. Of valt dat wel mee? Hoeveel oliebollen moet je nu eigenlijk eten om één kilo aan te komen?

Eerst maar even de kale cijfers uit het Nederlandse Voedingsstoffenbestand (NEVO) van het RIVM: per 100 gram bevat een oliebol gevuld met krenten en rozijnen 275 kilocalorieën, 7,1 gram eiwit, 39,8 gram koolhydraten, 9,1 gram vet en 2,6 gram voedingsvezels. Een ongevuld exemplaar - zonder rozijnen enzovoorts – bevat 27 kilocalorieën minder en een pietsje minder suiker en wat meer vet, maar veel scheelt het niet. Een enkele oliebol weegt volgens het Voedingscentrum zo’n 65 gram. De luxe variant met krenten en rozijnen bevat dan dus pak ’m beet 178 kilocalorieën. Daar komt de poedersuiker nog wel bij, maar toch: 178 kilocalorieën is ongeveer gelijk aan 2 volkoren boterhammen met niks, 3,5 blokjes Goudse kaas, 120 gram gekookte pasta zonder saus, gehakt of groenten, 35 gram aardappelchips of twee bifiworstjes.

Peter Weijs, hoogleraar Voeding en Beweging aan Amsterdam UMC locatie VUMC en lector Gewichtsmanagement aan de Hogeschool van Amsterdam, maakt zich dan ook weinig zorgen over de consumptie van de met poedersuiker bestoven bollen. Natuurlijk, oliebollen zijn niet de gezondste versnapering. Om met internist Frank van Berkum van Ziekenhuis Groep Twente (ZGT) in Hengelo te spreken: koolhydraten zijn een prima energiebron om de Tour de France mee te winnen, maar niet om af te vallen. Maar, zegt Weijs: ‘Het aardige ervan is dat je oliebollen niet het hele jaar eet. Bovendien zit je er vrij snel vol van. Ik ken weinig mensen die tien oliebollen achter elkaar eten.’

3500 extra calorieën

Maar stel dat je dat nu wel wil – het is tenslotte maar eens per jaar Oud & Nieuw – ben je dan de volgende dag direct aangekomen? Oftewel: hoeveel oliebollen moet je eigenlijk eten om één kilo aan te komen? Dat blijkt nog niet zo eenvoudig. De Amerikaanse diëtist Samantha Cassety rekende eens uit dat het eigenlijk onmogelijk is om ’s nachts van het eten van die dag aan te komen, ook al heb je de hele dag zitten schransen: om een halve kilo aan te komen, moet je gemiddeld minimaal 3500 kilocalorieën extra eten bovenop de gemiddelde calorie-intake van 2000. Dat zijn al bijna 20 oliebollen met rozijnen en krenten – zonder poedersuiker, dat wel. Om een kilo aan te komen, moet je dus naast je dagelijkse 2000 kilocalorieën ook nog eens 39 oliebollen naar binnen werken.

Dat zullen maar weinig mensen doen. Tikt de weegschaal een dag later toch een kilo extra aan? Dat is vocht, geen vet. Weijs vindt dan ook dat Nederlanders met Oud & Nieuw met een gerust hart aan de oliebollen kunnen. ‘Vier het nieuwe jaar en heb vooral plezier! Zolang je daarna een paar balansdagen invoert en er flink bij beweegt, kunnen die paar oliebollen tijdens de feestdagen weinig kwaad.’ Een onderzoek in New England Journal of Medicine (NEJM) laat zien dat de meeste mensen denken dat ze tijdens de feestdagen minstens 2,3 kilo aankomen, maar dat ze in werkelijkheid meestal maar een enkele kilo zwaarder worden. 

Daar schuilt toch wel een gevaar in, concluderen zowel Weijs als het NEJM, want zonder maatregelen als balansdagen gaat dat gewicht er tijdens de rest van het jaar meestal niet af. ‘Zo kan iemand door alleen tijdens de feestdagen te veel oliebollen en ander lekkers te eten uiteindelijk toch overgewicht ontwikkelen.’