Brengt de verdeelde VVD-fractie in de Eerste Kamer dan toch de Grondwetswijziging in gevaar die D66 zo graag wil forceren? 

Hier zijn uw politieke Dagkoersen.

Er zijn D66'ers die er 's nachts soms nog van wakker schrikken: die avond in maart 2005 dat Ed van Thijn de kont tegen de krib gooide en het schrappen van de kroonbenoeming van de burgemeester uit de Grondwet blokkeerde. Dat was tegen alle coalitie-afspraken in. Het leidde tot een unieke, collectieve woedeaanval onder de doorgaans zo redelijke Democraten over ‘dat tuig’ van de PvdA.  ‘Schoften, dat zijn het', klonk het in de wandelgangen. ‘Eens een rat, altijd een rat', liet Laurens Jan Brinkhorst zich ontvallen over Van Thijn: ‘Dit was moord met voorbedachten rade.’ En Lousewies van der Laan, destijds nog de kroonprinses: ‘Nou zien we weer wat de PvdA eigenlijk is: een oude regentenpartij die erop uit is gevestigde belangen te verdedigen.’

Zij voorvoelden misschien al wat er stond te gebeuren. Na een kortstondige breuk regeerde het tweede kabinet-Balkenende weliswaar nog even door, maar met D66 kwam het jarenlang niet meer goed. En het duurde tot vorig jaar voordat de partij weer genoeg kleur op de wangen had om weer eens vol zelfvertrouwen in een kabinet te stappen én vanuit die positie de tweede poging mee te maken om de eigen initiatiefwet aan de vereiste tweederde meerderheid te helpen in de Eerste Kamer. De nieuwbakken fractieleider Jetten doet vandaag zelf de verdediging - het is voor hem een uitgelezen kans om het gehavende blazoen van de bestuurlijke vernieuwing weer een beetje op te poetsen. 

Aan de PvdA zal het dit keer niet liggen, al is dat wel een van de fracties met twijfels. Maar dankzij de steun van partijen als SP, GroenLinks, PVV en 50Plus moet het voldoende zijn als alle regeringspartijen zich houden aan de afspraak uit de formatie dat deze stap nu wordt gezet. Dat vergt van met name het CDA wel een interne worsteling, want een belangrijk deel van de achterban is tegen. D66 kan zich vastklampen aan het feit dat partijleider Buma tot nu toe steeds heeft bezworen dat het CDA zal leveren. En dan maar hopen dat ook de VVD dat doet: woordvoerder Helmi Huijbregts liet vanmiddag fijntjes weten dat de fractie op dit moment nog verdeeld is. Zij houdt de spanning hoog. 

Het debat is aan het begin van de middag begonnen en duurt tot diep in de avond. De afloop kennen we waarschijnlijk pas volgende week, na de stemming. Als het Jetten lukt, staat niets een volgend kabinet nog in de weg om via een regeerakkoord een nieuwe vorm van burgemeestersverkiezingen vast te leggen.  Al bestaat over die nadere invulling op het Binnenhof nog niet het begin van overeenstemming. 

Het is de panacee in elk eigentijds immigratiedebat: als de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) nou eens zorgt voor snellere afhandeling, doet dat uitzetten niet zo'n pijn en krijgen mensen ook niet de tijd om hier volledig te aarden voordat ze alsnog te horen krijgen dat ze weg moeten.

 Op papier ziet alles er strak uit, na een reeks kabinetten die niets liever wilden. De praktijk is weerbarstig, zoals vandaag gesignaleerd door verslaggever Irene de Zwaan: de achterstand in het afhandelen van asielaanvragen brengt de dienst in grote problemen. Inmiddels is al meer dan een miljoen euro aan dwangsommen uitbetaald aan asielzoekers die te lang moesten wachten. En nog veel meer is op komst. De wettelijke beslistermijn is zes maanden, in de praktijk duurt het bijna een jaar. 

Ondoordacht personeelsbeleid is een belangrijke oorzaak en nu dat wordt onderkend maakt de krapte op de arbeidsmarkt het lastig om snel nieuwe mensen te werven. Daarom durft verantwoordelijk bewindsman Mark Harbers geen toezegging te doen dat het snel beter wordt, liet hij vandaag weten aan De Telegraaf: het zoeken naar en inwerken van nieuw personeel kan nog maanden duren. 

Het signaal is niet mis te verstaan: de Tweede Kamer is het kat- en muisspel tussen justitie en de motorclubs in Nederland zat. Want hoewel het inmiddels daadwerkelijk hier en daar tot een verbod is gekomen, blijkt het telkens weer ingewikkeld om kordaat op te treden tegen verenigingen die blijven volhouden dat zij niets anders willen dan samen lekker motorrijden.

 Een uitzonderlijk politiek monsterverbond van PvdA, CDA, VVD, ChristenUnie en SGP diende vandaag een initiatiefwet in die een verbod, direct opgelegd door de minister, eenvoudiger maakt. De fracties willen dat een verbod van kracht kan worden als leden hun wangedrag in de ogen van de minister structureel in het kader van de vereniging plegen en als de vereniging daar niets tegen doet. Een verbod gaat dan onmiddellijk in. De club kan daarna nog naar de rechter om het aan te vechten. 

In de woorden van PvdA-Kamerlid Attje Kuiken (foto): ‘Sommige motorclubs voelen zich onaantastbaar en lappen alle regels aan hun laars. De dekmantel dat ze een gezamenlijke hobby uitvoeren gelooft niemand meer. Hun voornaamste activiteiten zijn criminele afrekeningen, mishandelingen, drugshandel en het intimideren van burgemeesters. Zij mogen niet de baas zijn op straat. Je wilt gewoon zeker van een veilige en prettige buurt.’

De partijen hopen hun wetsvoorstel nog voor de zomer door de Kamer te loodsen. 

Dagkoersen is de politieke nieuwsbrief van de Volkskrant. Tips of opmerkingen? Mail naar haag@volkskrant.nl.