Vier oudejaarsconferences vol tegeltjeswijsheden voor het nieuwe jaar

Marc-Marie Huijbregts – Oudejaars 2018: Onderweg naar Morgen

(gebaseerd op een try-out, bezocht op 10/12 in Alkmaar)

Rode draad
Wat laten we achter in 2018 en wat nemen we mee naar 2019? Dat is de hoofdvraag van Marc-Marie Huijbregts in zijn eerste oudejaarsconference, die op Oudejaarsavond live wordt uitgezonden vanuit Tilburg. Van Huijbregts verwacht je iets anders dan anders, en inderdaad: bij hem geen klassiek jaaroverzicht. Voor een groot videoscherm richt hij zich in driedelig rood pak meer op de menselijke verhoudingen dan op de politiek en het wereldnieuws. Het gaat over de dingen die een jaar op het persoonlijke vlak mooi of lelijk kunnen maken: ziekte en gezondheid, leven en dood, relaties, reizen, geluk en verdriet. En passant laat Huijbregts ook een aantal nieuwsgebeurtenissen voorbijkomen, waaronder de Noord-Zuidlijn, Lili en Howick en het bezoek van Willem-Alexander en Máxima aan de Britse koningin Elizabeth II.

Lachfactor
Er valt veel te lachen met Huijbregts, omdat hij altijd stilstaat bij de meest absurde details uit een nieuwsbericht. Wanneer hij in De Telegraaf leest over de omstreden uitspraken van Stef ‘Ik ken geen vreedzame multiculturele samenleving’ Blok, schiet zijn aandacht automatisch naar het ludieke dierennieuwtje elders op de pagina. Vooral zijn improvisaties met mensen uit de zaal zijn onovertroffen, ook nu weer creëert hij daarmee hilariteit. Onder meer door de vraag ‘Waar heeft u spijt van in 2018?’ op te gooien.

Muzikaliteit
Huijbregts heeft een mooie zangstem met een groot bereik en die wordt ingezet in twee liedjes en een flard die het hele land inmiddels kent. De andere twee zijn minder bekende, mooie nummers uit de jazz- en musicalhoek.

Prominent doelwit
Huijbregts heeft nog een appeltje te schillen met Youp van ’t Hek, zijn voorganger op oudejaarsavond, die dit jaar koppig vasthield aan zijn liefde voor ‘typisch Amsterdamse’ scheldwoorden als ‘pisnicht’.

Goed voornemen
Een beetje meer inlevingsvermogen aan de dag leggen, een beetje aardiger zijn voor elkaar. Huijbregts is van de levenslessen, en ook nu strooit hij met wijsheden, vaak geleerd van zijn Brabantse familieleden.

Minirecensie:
Op charmante en komische wijze zet Marc-Marie Huijbregts ook het genre van de oudejaarsconference naar zijn hand. Hij heeft er verstandig aan gedaan het echt op zijn eigen manier aan te pakken – ook al zullen er vast mensen zijn die daardoor vinden dat er te weinig nieuws uit 2018 wordt behandeld en o-ja-momenten missen.

Tot en met 31/12 in de Tilburgse schouwburg (uitverkocht). 31/12 om 22.30 uur live op NPO 1.

Guido Weijers – De Oudejaarsconference

(gebaseerd op een try-out, bezocht op 17/12 in Utrecht)

Rode draad
Een mooi, steeds veranderend videodecor versiert het zinnetje dat Guido Weijers een paar keer herhaalt: ‘Dit is het leven. Betreden op eigen risico.’ Het thema van zijn negende Oudejaarsavond (de derde op RTL4) hangt hij op aan een wetenschappelijk experiment met hongerige apen, dat uitmondt in een pleidooi tegen betutteling en overbescherming. Hij plaatst vraagtekens bij ‘de menselijke natuur’ als gewoontedieren vast te houden aan dingen die we nu eenmaal altijd al zo doen, analyseert de privacywet en het idee de natuur zijn gang te laten gaan (Oostvaardersplassen!) en zet de hang naar vrijheid af tegen het feit dat ‘we’ alles maar willen controleren.

Lachfactor
Vooral in de eerste helft zitten een paar goeie vondsten. De kansloze missie die Brexit volgens Weijers inmiddels is, wordt vergeleken met het RTL Late Night met Twan Huys-debacle. In de discussie over zomer- en wintertijd vindt hij een gelegenheid om Emile Ratelband op de hak te nemen – die zal blij zijn als-ie ten minste een uurtje jonger wordt. Wanneer Weijers het jaar met een vroeger-was-alles-betertirade wat uit het oog verliest, wordt hij gemakzuchtiger en platter.

Muzikaliteit
Er is een eerbetoon aan de in april overleden dj Avicii – Weijers is een dancemuziekliefhebber. Ook Hardwell komt voorbij, de mede-Bredanaar die een paar maanden geleden bekendmaakte voor onbepaalde tijd te stoppen als dj vanwege de hoge werkdruk.

Prominent doelwit
Volgens Weijers heeft Mark Rutte (qua zijn verdwenen, oh nee, toch niet verdwenen herinneringen aan memo’s over het afschaffen van de dividendbelasting) een hoop gemeen met Stefano, vreemdganger uit het realityprogramma Temptation Island VIPS. Allebei hebben ze veel vage taal nodig om de lelijke waarheid te verbloemen.

Goed voornemen
Heb het lef om buiten de lijntjes te kleuren, is Weijers’ devies. Gegoten in een tegeltjeswijsheid: ‘Als je nooit het risico wilt nemen om te vallen, dan kun je beter vooraf al gaan liggen.’

Minirecensie:
In een persbericht stelde RTL een ‘totaal andere Guido’ in het vooruitzicht. ‘Ik ben gestopt met concessies doen. Ik maak niet wat er van me verwacht wordt, maar wat ik wil maken’, voegde de cabaretier daar zelf aan toe. Zó ver van zijn vertrouwde bed is deze Guido Weijers nu ook weer niet, maar 2018 heeft hem mooi wel geïnspireerd tot een van zijn betere oudejaarsconferences.

Tot en met 29/12 in het Oude Luxor Theater (uitverkocht), Rotterdam. 31/12 om 20.30 uur op RTL4.

Dolf Jansen – Oudejaars 2018: Beeldenstorm

(bezocht op 13/12 in Nieuwegein)

Rode draad
‘Is er iemand die dit jaar een teleurstelling had?’, wil Dolf Jansen weten van zijn publiek. ‘Trump!’, roept iemand. En: ‘Matthijs van Nieuwkerk!’ – refererend aan de felle discussie tussen de presentator en de cabaretier/ambassadeur van Oxfam Novib, die aanschoof bij De Wereld Draait Door om de in opspraak geraakte goededoelenorganisatie te verdedigen. Wat gebeurt er als je écht voor je principes gaat staan? In zijn zoveelste oudejaarsconference (het aantal loopt tegen de dertig) focust Jansen op de grote en kleinere teleurstellingen van het afgelopen jaar, waaronder ook de kwestie-Oxfam Novib, maar hij belooft zijn hogesnelheidsterugblik positief af te sluiten.

Lachfactor
Er wordt volop gelachen tijdens de voorstelling in Nieuwegein, om ‘bijvoedertokkies’ die grote grazers willen redden bij de Oostvaardersplassen, het kippenlied waarmee Israël het Songfestival won en Twan Huys en Dolf Jansen die tegenwoordig elke avond evenveel kijkers hebben, maar de grappen zijn soms zo voorspelbaar dat mensen in de zaal ze hardop voorkauwen. Trump heeft een ‘dode fret’ op zijn hoofd en Stormy Daniels is een actrice in ‘realistische natuurfilms’ – het is bij Jansen vaak zo voor de hand liggend.

Muzikaliteit
Jansen brengt een spoken-wordachtig nummer over de ‘beeldenstorm’ die elke avond ‘je hoofd en je scherm vult’ en later doet hij een bladblaasrap, verwijzend naar de zware storm in januari 2018.

Prominent doelwit
Hij komt op voor vrouwen die #MeToo-ervaringen deelden, hekelt het Europese vluchtelingenbeleid en politici die de klimaatverandering niet willen aanpakken en noemt Trump aanvoerder van een fascistisch systeem. De klappen vallen bij Jansen nooit in onverwachte hoek. De VVD krijgt de volle laag, minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok voorop. En dan is er nog Sybrand Buma, met zijn ‘Ik probeer weg te blijven van wat ik allemaal wist’. Jansen: ‘Dat lijkt me een goede samenvatting van het christelijke geloof.’

Goed voornemen
Vergelijkbaar met Marc-Marie Huijbregts: iedere dag iets aardigs doen voor een ander. En in gesprek blijven, de mogelijkheid openhouden van mening te veranderen.

Minirecensie:
Na zijn verfrissende experiment met Louise Korthals vorig jaar is Dolf Jansen weer terug bij de methode-Dolf Jansen, met een vintage linkse preek. Daarin komt hij helaas tot weinig originele of gedenkwaardige inzichten die het jaar écht typeren.

Tot en met 31/12 in De Kleine Komedie, Amsterdam.

Sjaak Bral – Vaarwel 2018

(bezocht op 18/12 in Leiden)

Rode draad
Sjaak Bral maakte de meest traditionele oudejaarsconference van 2018: al vanaf zijn openingsmonoloog, waarin hij zich afvraagt of de mensheid de schaamte voorbij is, knoopt hij ontelbaar veel nieuwsfeitjes aan elkaar. Hij vraagt zich af wie in Nederland de ideale ‘designated survivor’ zou zijn en komt uit bij zwemmer Maarten van der Weijden. Bral doet dit in een decor vol deuren: een verwijzing naar de in augustus overleden kluchtkoning John Lanting, maar ook naar zijn goede vriend Bert, die terminaal ziek was en dit jaar koos voor euthanasie in een Zwitserse kliniek. Van de anarchistische Bert, een groot liefhebber van geestverruimende middelen, leerde Sjaak de deuren in zijn hoofd open te zetten.

Lachfactor
Zoals we van Bral gewend zijn heel veel grappen in alle soorten en maten. Er is satirisch commentaar wanneer hij betutteling hekelt en opsomt wat je allemaal met de miljarden zou kunnen doen bij de legalisering van drugs. Daarnaast woordspelerige grappen als ‘De wespen in de hittegolf van afgelopen zomer waren de eerste gele hesjes’ en af en toe een echte Haagse mop. In de tweede helft komt Bral op als een Haagse kerstboomverkoper die nog aan heel wat bekende politici een boompje heeft weten te slijten.

Muzikaliteit
Bral brengt diverse liedjes op synthesizer en elektrische gitaar. De meeste liedjes zijn aardig, maar één steekt er bovenuit: zijn Brexit-lied, waarin Bral zichzelf begeleidt op de banjo en de ooit zo geliefde Britten vaarwel zingt: ‘Tief lekker op met je oliedomme Brexit.’

Prominent doelwit
Het aanpakken van de Britten doet Bral met pijn in het hart, want hij vindt ze eigenlijk juist het leukste volk van Europa.

Goed voornemen
Laat je niet betuttelen, zoek de vrijheid, en zoals Sjaak Bral het dus leerde van zijn goede vriend Bert: heb een open geest.

Minirecensie:
Het politieke commentaar van de geroutineerde jaaruitzwaaier Sjaak Bral is niet altijd even scherp, maar hij weet zijn conference fris te houden door veel grappen de zaal in te schieten en te vernieuwen met zijn decor en muziek. Ook de rode draad is dit jaar sterk.

Tournee t/m 31/12, tv-registratie op 31/12, 19.00 uur op TV West.