Blijft de SP nu voor een ruimhartig asielbeleid of niet?
De SP hees zaterdag de nieuwe fractievoorzitter Lilian Marijnissen op het schild. Gaat de partij nu de PVV meer weerwerk bieden, met een strengere koers op het gebied van integratie en immigratie?
'Hier is toch wel iets aan de hand', zegt Theo Coskun, voorzitter van de SP in Rotterdam. Zijn afdeling heeft net een motie ingediend om nog eens te onderstrepen dat de SP staat voor 'een ruimhartig asielbeleid' en zich verzet 'tegen foute deals zoals met Turkije'. Een nagenoeg identiek voorstel is twee jaar geleden probleemloos aangenomen op het SP-congres, nu sputtert de partijtop tegen.
Er worden formalistische redenen gegeven om de motie niet te hoeven omarmen. De bijeenkomst zaterdag in Hilversum is volgens SP-bestuurslid en Kamerlid Ronald van Raak een 'organisatorisch congres', daar horen geen ideologische discussies bij. 'En we hebben al een heel hoofdstuk over dit onderwerp in ons verkiezingsprogramma.'
Strijden tegen 'vreemdelingenfobie'
De voorstanders van de motie willen juist dat de SP-top duidelijk maakt dat de partij blijft strijden tegen de 'vreemdelingenfobie' en het rechtse asielbeleid. 'We moeten laten horen dat we niet zijn veranderd, dat we staan vóór barmhartigheid', zegt de Rotterdamse SP'er Piet Koole.
Het SP-congres volgt uiteindelijk de partijtop en stemt tegen. Coskun, partijveteraan van het eerste uur, blijft in verwarring achter. De partijtop was tegen de motie, maar heeft geen inhoudelijk bezwaar laat horen. Blijft de SP nu voor een ruimhartig asielbeleid of niet? 'Ze hebben koudwatervrees', oordeelt Coskun over de ontwijkende houding van de partijtop. 'We moeten hier nog eens heel goed over praten.'
De discussie over de koers van de partij is losgebarsten door een recent interview met de nieuwe fractievoorzitter Lilian Marijnissen in de Volkskrant. Anders dan haar voorganger Emile Roemer maakte de nieuwe partijleider duidelijk dat de SP geen principiële bezwaren heeft tegen immigratiedeals die er toe leiden dat Afrikaanse vluchtelingen alleen nog buiten de EU asielaanvragen mogen doen. Eerder noemde de SP het vluchtelingenakkoord met Turkije nog 'een smerige deal'.
We moeten laten horen dat we niet zijn veranderd, dat we staan vóór barmhartigheid
Nieuwe koers
Ex-SP-Kamerlid Sharon Gesthuizen sprak meteen van 'een forse koerswijziging rond vluchtelingen'. Ook andere partijen spitsten hun oren. CDA-leider Sybrand Buma zei zaterdag in het AD dat hij de woorden van Marijnissen 'verwelkomt'. 'Roemer wilde nooit zeggen of hij openstaat voor vluchtelingendeals', aldus de CDA-leider, die eraan toevoegde dat hij met de 'volkslinkse' SP van Marijnissen liever in zee gaat dan met het 'elitair linkse' GroenLinks.
Buma is zeker niet de enige Haagse politicus die hoopt op een nieuwe koers onder Marijnissen. Een invloedrijke D66'er slaakte na het Volkskrant-interview met de SP-voorvrouw spontaan een zucht van verlichting: 'Hè, hè; eindelijk hebben ze het daar begrepen.'
Bij menig partij op het Binnenhof leeft de overtuiging dat de SP de afgelopen jaren de PVV te weinig weerwerk heeft geboden. Geert Wilders zou vrij baan hebben gekregen doordat Roemer, met zijn ruimhartige asielkoers, geen alternatief bood aan sociaal-economisch linkse kiezers die ook bezorgd zijn over integratie en immigratie. Politieke rivalen hopen dat Marijnissen effectiever te werk gaat - ze zien liever een grote SP dan een grote PVV.
De nieuwe SP-leider heeft de ambitie uitgesproken om de naar Wilders overgelopen kiezers terug te winnen. Dat is op zich al opmerkelijk, want onder Roemer werd zelfs ontkend dat er op grote schaal SP-kiezers zouden overstappen naar de PVV.
De vraag blijft wat Marijnissen potentiële PVV-kiezers te bieden heeft. Een strenger asielbeleid is onder de leden allerminst een uitgemaakte zaak, blijkt zaterdag ook weer uit de ternauwernood afgewezen motie van de afdeling Rotterdam. De discussie over normen en waarden kan evenmin iedereen bekoren. 'We moeten niet het jargon van rechts overnemen', meent SP-afdelingsvoorzitter Coskun bijvoorbeeld.
We moeten niet het jargon van rechts overnemen
Marijnissen gaat vooralsnog omzichtig te werk. Haar eerste congresspeech biedt zaterdag voor ieder wat wils. Ze krijgt applaus als ze verkondigt dat 'in ons land jongens en meisjes samen in een collegezaal zitten'. 'En je mag geloven wat je wilt, maar meisjes die uitgaan, zijn geen hoer.' Tegelijkertijd hekelt ze de 'smerige uitsluitingspolitiek' van Wilders en opent ze weer de aanval op 'Rutte en zijn roofkapitalisten'. Heel anders dan onder Roemer klinkt het nog niet.
De partij heeft een nieuwe, jonge leider. Of er ook een andere wind gaat waaien, blijft zelfs voor veel SP'ers giswerk.
Welke koers gaat Lilian Marijnissen met de SP varen?
In de kamer van de nieuwe fractievoorzitter van de SP hangen nog de posters van haar voorgangers. Hoe wil Lilian Marijnissen haar leiderschap gestalte geven? Welke koers gaat ze varen? Lees hier het interview.
Fractievoorzitter Lilian Marijnissen is in alles een kind van de partij. Nu moet de 'geboren leider' de SP naar nieuwe hoogten opstuwen. En haar vader doen vergeten, schrijft politiek redacteur Frank Hendrickx in deze analyse.
Ook vorig jaar interviewden we Lilian Marijnissen, toen net Kamerkandidaat voor de SP. 'Ik hoop dat ik authentiek kan blijven, dat mensen denken: verrek, die zegt waar het op staat.'
