Koning Willem-Alexander treurt in Londen om Brexit

Nederlanders staan erom bekend dat ze zeggen wat ze denken en de koning is geen uitzondering. ‘Het doet ons oprecht verdriet een nabije partner uit de Europese Unie te zien vertrekken’, zo hield koning Willem-Alexander de Britse parlementsleden dinsdagmiddag voor, ‘maar vanzelfsprekend respecteren wij volledig uw soevereine keuze.’ Brexit is geen afscheid, sprak de koninklijke gast zichzelf en zijn gehoor moed in, doch slechts een nieuw begin in ‘een hechte, historische relatie’. Op de voorste rij luisterde premier Theresa May onbewogen toe.

De toespraak in de Royal Gallery van het Paleis van Westminster was het hoogtepunt op de eerste dag van het tweedaagse staatsbezoek van de Oranjes. De dag was begonnen op de residentie van de Nederlandse ambassadeur, waar Nederlandse onderdanen in het Verenigd Koninkrijk hun Brexit-zorgen deelden met het koninklijke echtpaar. Daarna werden ze door kroonprins Charles en zijn vrouw Camilla opgehaald om via The Mall, de brede laan die was behangen met Nederlandse en Britse vlaggen, naar de Horse Guards Parade te gaan waar de kleine koningin Elizabeth klaarstond om de lange Willem-Alexander te begroeten.

De 92-jarige vorstin, voor wie dit het enige staatsbezoek van het jaar is, trakteerde de Oranjes op een lunch om hen vervolgens rond te leiden langs de Hollandse schilderijen in de kunstcollectie van Buckingham Palace. Willem-Alexander en Maxima zagen de scheepsbouwer van Rembrandt, een spinnende vrouw van Pieter de Hooch en Vermeers meisje bij het virginaal. De volgende halte van de toeristische route was Westminster Abbey, waar een krans werd gelegd bij het Graf van de Onbekende Soldaat en werd stilgestaan bij het graf van Willem de derde, een van de weinige Oranjes die niet is bijgezet in de Nieuwe Kerk te Delft.

Een klein uur later stond de koning ‘naast’ die andere Willem in de Royal Gallery, waar de Britten hun tientallen koningen eren en op enorme schilderijen hun grootste overwinningen hebben vereeuwigd: Waterloo en Trafalgar. De ene helft van de zaal was bevolkt door Nederlandse genodigden, de andere door leden van het Lager- en Hogerhuis. De koningsgezinde opper-Brexiteer Jacob Rees-Mogg zat gebroederlijke naast zijn uiterst eurogezinde partijgenoot Dominic Grieve. Tijdens het welkomswoord werden de Britse aanwezigen getrakteerd op een spoedcursus Nederlands die bestond uit vier woorden. Leve. De. Koning. Hoera.

Dennis Bergkamp

De Lagerhuisvoorzitter John Bercow, een liefhebber van tennis en voetbal, legde bij zijn inleidende woorden de nadruk op de sportieve interesses van de Koninklijke gast en memoreerde grote Nederlandse sporters, van Betty Stöve tot Richard Krajicek, van Johan Cruijff tot Dennis Bergkamp. Tevens gaf hij een nieuwe betekenis aan de afkorting KLM; King Landed Me, een verwijzing naar de vliegtuigen die Willem-Alexander in zijn geheime bestaan als piloot veilig op Britse bodem heeft gezet. Tijdens de twintig minuten durende toespraak zou de eurogezinde Bercow glunderen als een kind op pakjesavond.

Willem-Alexander hield in vlekkeloos Engels een gewaagde toespraak en zei, refererend aan Willem de derde, dat het een Oranje was die 330 jaar geleden verantwoordelijk was voor de laatste invasie op Britse bodem. In het officiële programmaboekje stond de officiële Britse lezing, namelijk dat de stadhouder was uitgenodigd door zeven vooraanstaande protestanten die zich zorgen maakten over de katholieke heerschappij van koning James de tweede. Later zou Hogerhuisvoorzitter Lord Fowler, met een knipoog, zeggen dat het Lagerhuis, in de geest van Willem de derde, ‘een betekenisvolle stem’ moet krijgen over Brexit.

Niet ter sprake kwam King Billy’s erfenis in Noord-Ierland, de grootste Brexit-hobbel.

Willem-Alexander, die tijdens zijn studie twee jaar in Wales heeft gewoond, benadrukte de sterke band tussen de twee landen en citeerde de filosoof John Locke, die tijdens de Gouden Eeuw vijf jaar lang in Holland woonde en het beschouwde als zijn ‘andere vaderland’. Deze boodschap was gericht aan de Britten in Nederland en de Nederlanders op het eiland, mensen die zich zorgen maken over het leven na Brexit. Hij betreurde dat de tegenstellingen in de wereld, ook op het eiland, verharden en ‘het extreme het nieuwe normaal is geworden’.

Humor

‘Een prachtige toespraak,’ zo zei Lord Sterling na afloop. His Lordship vertelt dat hij als voorzitter van het Nationale Zeevaartmuseum Willem-Alexander heeft ontmoet toen deze in 2012, als kroonprins, het achtersteven van de Royal Charles – veroverd door admiraal De Ruijter tijdens de Slag om de Medway in 1667 – voor een tentoonstelling naar Londen had gebracht. ‘Jullie moeten hem koesteren, het is een geweldige kerel met een groot gevoel voor humor.’

Maar die humor was even afwezig bij een toespraak die de geest van zangeres Céline Dion in zich had. Goodbye’s the saddest word I'll ever hear.