Direct naar artikelinhoud
verslaggeverscolumnlonden

De eerste vrouwelijke Speaker van het Britse Lagerhuis is even terug in haar grotty office

De eerste vrouwelijke Speaker van het Britse Lagerhuis is even terug in haar grotty office

Verslaggeverscolumn - Patrick van IJzendoorn in Londen.

De klerk is kansloos. ‘Ik heb geen tijd voor onzin’, foetert Betty Boothroyd, ‘wat een bureaucratie.’ Zwaaiend met haar wandelstok, versierd met bloemetjes, beent de voormalige Speaker van het Britse Lagerhuis door de geopende deur naar het parlementsterras aan de Theems. Dat de fotograaf toestemming nodig heeft daar zijn werk te kunnen doen interesseert de 89 jaar oude barones matig. De dame die bekendstaat om haar kreet ‘Order! Order!’ wil graag op de foto met de statige appartementen waar ze als Madam Speaker heeft gewoond, pal onder Big Ben.

Grote teleurstelling.

De appartementen staan in de steigers. ‘Dat was ik vergeten’, zegt ze teleurgesteld, ‘dan maar met de London Eye.’ De fotograaf werkt snel, geschrokken van de uitbarsting enkele minuten eerder. Ondanks de teleurstelling en de gure wind poseert ze stralend, gekleed in een rood mantelpak, met daarop een broche in de vorm van een valhek, het symbool het Paleis van Westminster. Het haar piekfijn, precies zoals miljoenen Britten en mensen elders deze persoonlijkheid kennen. De klerk weet nu ook wie ze is en maakt een kleine buiging als ze terugkeert.

‘Op naar mijn grotty office,’ luidt het bevel. Met grotty heeft ze niets teveel gezegd. Haar huidige kantoor is een klein kamertje, met aan de muur een acrostichon die haar collega’s hadden geschreven bij haar afscheid in 2000. Een lange wandeling volgt, over de met tapijt belegde vloeren en langs de met panelen behangen muren. Acht jaar lang was ze hier de baas, als eerste ‘Commoner’ van het land, een functie die meer status heeft dan die van premier. De grap was dat het land in de jaren negentig twee vorstinnen had: eentje in Buckingham Palace en eentje in het Paleis van Westminster. De laatste was de enige dochter van twee textielwerkers uit Yorkshire, een graafschap met inwoners die over een bijna Nederlandse directheid beschikken.

Politieke legende

Reden voor mijn bezoek aan deze politieke legende, die als Barones Boothroyd in het Hogerhuis zit, is haar patronage van het First Women-project van Anita Corbin, die honderd portretten heeft gemaakt van vrouwen die in een bepaald vakgebied de eerste waren. De expositie reist door het land. ‘Er zitten grote avonturiers bij, zoals een vrouw die in een bootje de Amazone is afgevaren. Langs de krokodillen. Daarbij vergeleken had ik maar een eenvoudige betrekking, waarbij ik slechts het gevaar liep te worden opgevreten door politieke gebeurtenissen’, relativeert de sociaal-democrate.

Barones Betty Boothroyd

Ze was de eerste vrouwelijke Speaker, en de eerste Speaker die werd gekozen met hulp van de oppositie. Ze herinnert zich de onwennigheid. ‘Een parlementslid vroeg hoe hij me moest aanspreken. Met MADAM SPEAKER’, zei ik, ‘heel simpel!’ Ze was ook de eerste die geen pruik droeg, niet nodig omdat ze van nature een prachtige bos krullen heeft. Wel wilde ze het eeuwenoude kostuum, compleet met de gewaden. De huidige Speaker doet dat niet. ‘Op een receptie heb ik hem daarop aangesproken. Meer wil ik er niet over kwijt.’

Het was haar vader Archy die haar de liefde voor kleren had bijgebracht, terwijl ze de werklust van haar moeder Mary heeft. Zestien jaar lang heeft ze geprobeerd afgevaardigde namens de Labour Partij te worden, en na de vijfde verkiezing wist ze het glazen plafond binnen ‘lands progressieve partij te breken. ‘Daarom ben ik zo blij met het nieuwe standbeeld bij het parlement van de suffragette Emmeline Pankhurst, die vocht, ja, die ruiten ingooide bij haar strijd voor vrouwenkiesrecht. Ze was een revolutionair, een voorbeeld.’

Straatkatten

Dat dit het jaar van #MeToo was, zegt haar minder. ‘Ik ben te oud om dat te begrijpen. Ik ben geen feminist maar een meritocraat.’ Boothroyd, die nooit is getrouwd, bewaart goede herinneringen aan haar dagen als Speaker, werkdagen die minimaal tien uur duurden. ‘Aan gezinsvriendelijke kantooruren heb ik nooit behoefte gehad.’ Mooiste moment? ‘Het bezoek van Mandela, hoe we elkaars handen vasthielden toen we de duizend jaar oude treden van Westminster Hall op liepen, de eerste vrouwelijke Speaker en de eerste zwarte president van het vrije Zuid-Afrika.’

Van de Brexit begrijpt ze evenmin veel. ‘Ik heb in 1975 campagne gevoerd voor het lidmaatschap van de Europese Economische, hoe noem je dat ook alweer? Als Speaker heb ik van dichtbij gezien hoe eurosceptici John Major in de rug staken, en nu doen ze hetzelfde met Theresa May. Arme vrouw. Ik heb haar laatst sterkte gewenst na een mis in St Margarets, de kerk van het parlement. De brexiteers! Straatkatten zijn het. Schrijf je dat op? STRAATKATTEN. Ik schaam me voor wat ze met het land doen. We zullen ze in het Hogerhuis proberen tegen te houden.’

Op weg naar de uitgang komen we de bejaarde socialist Dennis Skinner tegen, een andere lieveling van Westminster. Dollend bespreken de twee oude kameraden hun hartkwalen. ‘Kijk maar uit voor haar’, waarschuwt Skinner, ‘ze heeft me een keer het Lagerhuis uit gezet.’ Dat lot, vertelt zij even later, trof ook dominee Ian Paisley. ‘Ian kwam toen om elf uur ’s avonds naar mijn vertrek om te bedanken voor de ‘waardige wijze’ waarop ik dat had gedaan. Hij gaf me bij mijn afscheid twee etsen van Westminster. Ik had meer mannen moeten wegsturen, besefte ik toen.’