Toch eens overstappen van zorgverzekeraar? Zes vragen om u te helpen bij uw keuze

1 Wat ben ik per zorgverzekeraar kwijt en wat krijg ik daarvoor vergoed?

We beginnen toch even met de harde pecunia. Want of een zorgverzekeraar groen is, of een beetje klantvriendelijk, dat maakt u volgens onderzoek (vooralsnog) allemaal niks uit. Als-ie maar goedkoop is.

Welnu, goedkoop is de zorgverzekering allang niet meer. Sinds de invoering van het huidige stelsel in 2006 is de premie met bijna 75 procent gestegen, van gemiddeld 68 naar gemiddeld 118 euro per maand. Ook de goedkoopste basisverzekeringspremie (budgetpolis Zekur, onderdeel van VGZ) nadert met 98,50 euro rap de grens van 100 euro per maand. De hoogste premies lopen tot boven tot de 130 euro.

U kunt deze bedragen iets omlaag brengen. Zo is er een Grote kans dat u zich – bijvoorbeeld via de werkgever of de sportclub – kunt aansluiten bij een collectiviteit. Wanneer u het onwaarschijnlijk acht dat u gebruik zult maken van dure ziekenhuiszorg (en u heeft een spaarpotje achter de hand), kunt u uw eigen risico met 500 euro verhogen; dat scheelt al snel 20 euro premie per maand. Ook de internet­labels van de grote verzekeraars (Anderzorg van Menzis, Just van CZ, Zekur van VGZ, ZieZo van Zilveren Kruis) zijn – tegen dezelfde dekking – goedkoper dan hun officiële grote broers.

Trendje bij de aanvullende verzekeringen dit jaar: minipakketjes. Zo heeft Anderzorg het pakket Buitenland & Tandongeval, waarbij de naam de volledige dekking verklaart: 0,95 euro per maand. Aan de andere zijde van het spectrum zit, voor 132 euro per maand, PNO Zorg excellent: kinderopvang als u in het ziekenhuis wordt opgenomen, advies van de overgangsconsulente, vervangende mantelzorg, het wordt allemaal vergoed.

2 Kan ik wel overal terecht?

Nu moet u even goed opletten, want er volgt een belangrijk stukje. Er zijn genoeg verhalen van mensen die met een ingewikkelde beenbreuk naar het ziekenhuis in de buurt gingen en twee maanden later een rekening van duizenden euro’s in de bus kregen. Dat wilt u niet.

U kunt (net als 2,3 miljoen andere Nederlanders) kiezen voor een budgetverzekering, maar dat betekent dat u niet in alle ziekenhuizen van de zorg voor 100 procent vergoed krijgt. Het gaat dan vooral om polissen van Zilveren Kruis en VGZ en alle gerelateerde merken als ZieZo, Pro Life en Zekur. Menzis en CZ hebben laten weten dat u in 2019 in elk ziekenhuis terechtkunt.

Het is soms een hele zoektocht om erachter te komen of het ziekenhuis van uw voorkeur wel voor deze polissen door de zorgverzekeraar is gecontracteerd. Want ook belangrijke ziekenhuizen kunnen ontbreken: Zilveren Kruis heeft bijvoorbeeld de ziekenhuizen in ­Assen en Terneuzen uit de goedkope polissen gehaald, in Den Haag is er (nog) geen contract met de vestigingen van de Haga-groep. Extra lastig is dat nog niet alle onderhandelingen tussen zorgverzekeraars en ziekenhuizen zijn afgerond. U weet dus bij het overstappen nog altijd niet zeker of u wel in het ziekenhuis van uw voorkeur terechtkunt. Overigens worden spoedeisende hulp en acute verloskunde wel altijd volledig vergoed.

U kunt ook kiezen voor een – veel duurdere – restitutiepolis. Dan krijgt u de rekening van elke zorgverlener altijd vergoed. De zuiverste restitutieverzekeringen zijn die van Ohra, Nationale Nederlanden en ONVZ. Daar geldt de volledige teruggave ook bij niet-gecontracteerde zorgverleners die uit de aanvullende verzekering worden betaald.

3 Heeft mijn verzekeraar een visie waar het naartoe moet met de zorgkosten?

Welzeker, de zorgverzekeraars hebben de taak om de kosten in de hand te houden en moeten dus manieren verzinnen om goede zorg te bekostigen met zo min mogelijk geld. Een lastige spagaat. Knijpen zij te hard, dan komen artsen en zorgverleners in opstand tegen de onwenselijke bemoeienis van de zorgverzekeraar. Stijgen de premies te veel, dan mopperen de klanten en dreigt het gevaar dat zij overstappen.

VGZ heeft zich daarom de term ­‘zinnige zorg’ toegeëigend. Het zijn meer dan tweehonderd projecten die de zorg simpeler, beter en goedkoper moeten maken. Met ‘alliantie’-ziekenhuizen zijn afspraken gemaakt dat de omzet niet verder omhooggaat, maar dat juist veel productie het ziekenhuis verlaat.

Zilveren Kruis noemt het inkoopbeleid ‘Zorg veilig thuis’ en dat moet ‘gezondheid dichterbij’ brengen. De bedoeling is dat mensen met behulp van technologie meer zelf, in hun eigen omgeving, hun gezondheid in de gaten kunnen houden. Als dat lukt, zal dat uiteindelijk zorgkosten schelen en de overvraagde zorgverleners rust brengen, denkt de grootste zorgverzekeraar van het land.

Menzis zet met de Samen Gezond-app juist meer in op preventie, en zoekt onder de noemer ‘waardegerichte zorg’ naar manieren om niet te betalen voor het aantal behandelingen, maar voor de (goede) uitkomsten van die behandelingen. En CZ zoekt maatschappelijke bredere oplossingen zoals bijvoorbeeld de schuldsanering: want schulden hebben betekent stress betekent meer gezondheidsklachten.

DSW uit Schiedam zet zich graag af tegen de andere verzekeraars: het bedrijf ‘voelt zich meer belangenbehartiger dan zorgverzekeraar’. U kunt zelfs kiezen voor een christelijke verzekeraar: Pro Life belooft abortussen en zorg rondom euthanasie niet te vergoeden. Dat kan de verzekeraar overigens alleen waarmaken als het gaat om zorg die niet in de basisverzekering is geregeld.

4 Gaat mijn zorgverzekeraar een beetje verstandig om met mijn geld?

Om op die ingewikkelde vraag antwoord te geven, gaan we een aantal factoren bekijken, aan de hand van cijfers die Zorgkiezer.nl op verzoek van de Volkskrant heeft verzameld.

Allereerst: welk deel van mijn premie heeft de zorgverzekeraar nodig om de eigen organisatie te betalen? Dan gaat het om de gebouwen, het personeel, de ict, maar ook de reclame- en acquisitiekosten. Voor het gemak richten we ons op de vier grote verzekeraars (Zilveren Kruis, VGZ, CZ en Menzis, samen goed voor 86,5 procent van de verzekerden).

Daarbij valt op dat Zilveren Kruis, VGZ en Menzis hun bedrijfskosten de afgelopen vijf jaar (fors) hebben teruggebracht, maar dat die kosten bij CZ juist zijn gestegen. VGZ gebruikt 66 euro van uw jaarpremie om de boel draaiende te houden, Zilveren Kruis 67 euro (dat was vijf jaar geleden nog 106 euro). In 2019 gebruikt CZ 75 van uw euro’s voor de bedrijfsvoering, tegenover 65 euro in 2015.

Ook interessant: hoe gaat de zorgverzekeraar om met de reserves op de bank? Elke verzekeraar is verplicht buffers aan te houden om bij onvoorziene omstandigheden de zorg te kunnen blijven financieren. Daar­bovenop heeft elke verzekeraar extra spaargeld. Dat zetten zorgverzekeraars in om de premies niet te veel te laten stijgen. Dat kan niet eeuwig duren: het duurt niet lang meer voordat de extra reserves zijn opgesoupeerd. Dan zal de premie alleen maar sneller stijgen.

De jaarpremie is in 2019 bij Menzis 42 euro lager dan deze zonder inzet van reserves was geweest. Bij CZ zou de premie 33 euro duurder zijn geweest. Zilveren Kruis voegt juist 1 euro per verzekerde aan de spaarpot toe. Ook over de afgelopen vijf jaar graaiden CZ (586 euro per verzekerde in totaal) en Menzis (508 euro) het gretigst in de buffers. VGZ (377 euro) en Zilveren Kruis (362 euro) bleven daar ver bij achter.

In hoeverre die inzet van reserves nodig is, hangt nauw samen met hoe succesvol verzekeraars zijn in het goedkoop inkopen van zorg. Om dat te kunnen beoordelen kijken we naar de post ‘zorginkoop en verevening’.

De verevening houdt in dat zorgverzekeraars extra geld krijgen voor klanten die hoge zorgkosten hebben. Dat is nodig, want verzekeraars hebben een acceptatieplicht: zij moeten iedereen aannemen die zich meldt, hoe ziek die persoon ook is. Sommige verzekeraars hebben meer chronisch zieken dan een ander en zij krijgen dus meer geld binnen (maar zijn ook meer kwijt voor die patiënten).

Blijft over: de zorginkoop. Daar blijkt eenzelfde tweedeling te zijn tussen de vier grote verzekeraars. Elke Prinsjesdag geeft het ministerie een schatting van hoeveel de zorgverzekeraars per premie kwijt zullen zijn aan zorginkoop. Zilveren Kruis denkt ­komend jaar 83 euro per verzekerde minder nodig te hebben dan die schatting, VGZ 82 euro. Menzis houdt het op 50 euro en CZ op 33 euro. De afgelopen vijf jaar geven hetzelfde beeld: VGZ en Zilveren Kruis bespaarden rond de 65 euro op die rekenpremie, CZ 12 euro en Menzis 60 cent.

Daar staat tegenover: Menzis en CZ beloven dat u volgend jaar in elk ziekenhuis terechtkunt, ook al zijn de onderhandelingen nog niet afgerond. Zilveren Kruis en VGZ beloven dat bewust niet. En onderhandelen zo met het mes op tafel. 

5 Hoe gaat mijn zorgverzekeraar om met mijn zorgverleners?

De meest gehoorde uiting van onvrede onder zorgverleners is: we moeten tekenen bij het kruisje. En dat klopt: huisartsen, fysiotherapeuten en wijkverpleegkundigen, zij hebben helemaal niets te zeggen over de inhoud van het contract dat zij tekenen met de zorgverzekeraar. Vervolgens mogen zij zich volgens datzelfde contract niet negatief uitlaten over de verzekeraar, want dat is opgenomen in artikel 7, subparagraaf 3.a.

Ook is het zorgverleners verboden klanten om zorgverzekeraars aan te raden. Zij mogen alleen feitelijke informatie geven over bijvoorbeeld het aantal vergoedingen. Er is dus sprake van ongelijke verhoudingen.

Misschien komt het daardoor dat er geen betrouwbare cijfers zijn over welke verzekeraars volgens zorgverleners het meest aangenaam zijn. Alleen hoogoplopende ruzies halen de publiciteit.

Zo reikten de fysiotherapeuten in oktober de ‘strakke strop’ uit aan VGZ, voor de zorgverzekeraar die ‘de strop bij de zorgverleners het strakst aantrekt’. Overigens zijn actievoerende fysio’s niet enthousiaster over CZ of Zilveren Kruis.

De huisartsen liggen overhoop met Zilveren Kruis over het niet nakomen van afspraken over extra geld. Zilveren Kruis was afgelopen jaar ook verwikkeld in (in hoger beroep gewonnen) rechtszaken met de wijkverpleegkundigen zonder contract, omdat de zorgverzekeraar vergaande eisen voor vergoedingen op tafel legde.

En veel ‘alternatieve genezers’ zijn dan weer woedend op CZ, vanwege het besluit hen niet meer te vergoeden vanuit de aanvullende verzekering. 

6 Worden mijn declaraties snel uitgekeerd? 

Klanten zijn over het algemeen buitengewoon tevreden met de dienstverlening van hun zorgverzekeraar. Onderzoeksbureau Samr doet elk jaar een klant­tevredenheidsonderzoek onder cliënten van alle zorgverzekeraars, en het gemiddelde kwam dit jaar uit op een 8. Bovenaan stond DSW uit Schiedam met een 8,4, gevolgd door PNO Zorg en de VVAA met een 8,3. Onderaan, maar nog altijd met een 7,7, stond Avéro Achmea. VGZ en IZZ scoorden een 7,8.

De waardering voor apps, waarmee makkelijk nota’s kunnen worden ingediend, ligt verder uiteen. Menzis heeft de slechtste: in de appstores komt de app niet verder dan ongeveer twee van de vijf sterren. Zilveren Kruis doet het niet veel beter. DSW en VGZ scoren ruim vier sterren. CZ scoort het best, met ruim 4,5 ster in de appstores van zowel ­Apple als Google.

Alle verzekeraars moeten binnen tien dagen een ingediende nota hebben verwerkt en uitbetaald. Dat halen zij allemaal ruimschoots, blijkt uit onderzoek van de Consumentenbond. Bij digitaal ingediende declaraties gaat het vaak zelfs nog sneller. Mocht u nog ergens een oude nota tegenkomen: u kunt deze tot drie jaar na dagtekening indienen. Nu niet te vroeg juichen: verzekeraars mogen facturen waar u zelf een deel van moet betalen nog zelfs vijf jaar na dato bij u komen verhalen.

Aanvullingen en verbeteringen

In een eerdere versie van dit artikel stond dat de duurste polis de restitutiepolis van VGZ is. Dit klopt niet.