Brits parlement komt in opstand en eist plan B van May

May zelf was van plan om daar nog eens drie weken voor uit te trekken, hopend dat het parlement vanzelf tot inkeer komt als de Brexit-deadline van 29 maart maar dichterbij kruipt.

De coup kwam tot stand met dank aan de EU-gezinde kamervoorzitter John Bercow die tegen de gewoonte én de wil van zijn adviseurs in toestond dat een gewoon kamerlid de agenda van de regering kon aanpassen. Door de ingreep is de kans op een No Deal, een hard vertrek uit de EU, afgenomen.

^{Wilt u dit verhaal liever beluisteren? Hieronder staat de door Blendle voorgelezen versie}

Het politieke spektakel vond plaats op de eerste van vijf Brexit-debatdagen. Voordat de kamerleden aan het woord komen, presenteert de regering normaal gesproken de zittingsagenda. Tijdens het kerstreces bleek het Conservatieve parlementslid Dominic Grieve een gewaagd plan te hebben bedacht om te voorkomen dat May weer gaat tijdrekken en de kamer voor een voldongen feit gaat stellen. Wat de premier betreft is het namelijk haar Brexit-akkoord of helemaal geen akkoord. Maar haar gezag is verdampt.

Green Bench Guerrilla

De deftige Grieve ontpopt zich als de Che Guevara van de Green Bench Guerrilla, een opstand van de ‘groene bankjes’ waar het parlement aan te herkennen is. In december had de jurist het al voor elkaar gekregen dat het parlement na het verwerpen van Mays deal kan meepraten over alternatieven, zoals een zachte Brexit of een nieuw referendum. Volgens geruchten zou zelfs in 10 Downing Street nu worden gedacht over dat laatste, terwijl Britse diplomaten in Brussel fluisterend pleiten voor verlenging van artikel 50, waarmee lidstaten een vertrek uit de EU in gang kunnen zetten.

Dat voorzitter Bercow de aanvulling van Grieve had toegelaten, wekte de woede van de regering, en ook van de geharde brexiteers die een No Deal geen probleem vinden en nu bang zijn dat de Brexit in gevaar komt. Ze beschuldigen Bercow van partijdigheid. Brexiteer Adam Holloway zei dat de tekst ‘Bollocks to Brexit’ op de achterruit van Bercows auto hangt, maar het ging om de auto van Bercows ex-vrouw. Met een besmuikte lach op zijn gezicht riep Bercow dat hij ‘geen cheerleader van de uitvoerende macht is’.

May had dinsdag ook al een nederlaag geleden, toen er dankzij rebelse Conservatieven een motie van de oppositie werd aangenomen waarin staat dat de regering in het geval van een No Deal geen wijzigingen in het belastingstelsel kan aanbrengen. Dit is belangrijk, omdat brexiteers, onder wie enkele bewindslieden, na een No Deal van het Verenigd Koninkrijk een belastingparadijs willen maken. De oppositie heeft toegezegd de regering ook op andere beleidsterreinen te willen dwarsbomen, dit als actie tegen No Deal.

Voornaamste pijnpunt

May hoopt nog steeds dat Europese leiders haar voor de stemming van dinsdag tegemoet zullen komen door een datum te bepalen waarop de Britten kunnen ontsnappen uit een douane-unie. Daar moeten ze eigenlijk lid van blijven zolang het Noord-Ierse grensprobleem niet is opgelost. Dat is het voornaamste pijnpunt. Daar komt bij dat Mays houding wrevel wekt bij kamerleden, omdat ze vooral aan haar eigen lot zou denken. Ook oppositieleider Jeremy Corbyn krijgt kritiek omdat hij slechts interesse zou hebben in het veroveren van de macht.

Gematigde kamerleden, die beweren op te komen voor het vergeten landsbelang, prezen Bercow. ‘God zij dank dat we op dit cruciale moment van ’s lands geschiedenis een Speaker hebben die opkomt voor de rechten van het soevereine parlement tegen een arrogante regering die ons met minachting behandelt’, jubelde Labours Ben Bradshaw. Wat het parlement met de macht gaat doen is een raadsel, want er bestaat voor geen enkele Brexit-variant een meerderheid, noch voor het stoppen van de Brexit.