|
Als kabinetten vallen, blijkt uit de reconstructies na afloop altijd dat bij een of meer hoofdpersonen sprake was van onberekenbaar gedrag. Zolang partijen elkaar niet verrassen en niet vreemdgaan buiten de deur, kan een coalitie doorgaans veel hebben. Het vorige kabinet, Rutte II, was daarvan een sterk voorbeeld: profileren mocht, maar binnen zekere grenzen.
Of Rutte III dat spel ook beheerst, is inmiddels hoogst onzeker. Het kenmerk van de snel oplopende spanning van de afgelopen week is dat partijen elkaar wél verrassen. Nadat VVD-fractieleider Dijkhoff de anderen vorige week had doen opkijken met de politieke agressie in zijn uithaal over het klimaatbeleid, liet de ChristenUnie vanmorgen weten dat ze zaterdag werd verrast door CDA en D66 met hun oproep om het kinderpardon te verruimen. Het CDA op haar beurt toonde zich verrast door het vervolg dat de ChristenUnie daar vanochtend meteen aan gaf: een onmiddellijke uitzetstop voor kinderen die vergeefs een beroep op de pardonregeling hebben gedaan. D66 sloot zich vanmorgen in allerijl bij die eis aan.
Zeker zo markant is de manier waarop het CDA het zaterdag bracht. Ook vreemdgaan met de oppositie is kennelijk niet meer uitgesloten. Kamerlid Madeleine van Toorenburg, onder druk van haar eigen achterban in kerkelijk Nederland, hield nadrukkelijk de optie open dat zij desnoods buiten de VVD om een Kamermeerderheid gaat regelen als de liberalen niet meewerken. Die Kamermeerderheid is er, als het CDA hierin samenwerkt met partijen als GroenLinks, SP en PvdA. Maar met zoiets dreigen wordt binnen coalities al snel gevoeld als een motie van wantrouwen.
De VVD had vanmorgen dan ook weinig woorden nodig om duidelijk te maken dat die uitzetstop er niet komt. ‘Het regeerakkoord staat nog steeds', aldus Dijkhoff voor en na het wekelijkse coalitieberaad. Of dat betekent dat D66 en CU zich daar omwille van de lieve vrede dan toch maar bij neerleggen, is niet duidelijk. Omdat premier Rutte nu op dienstreis is in het Caribische deel van het koninkrijk, gaat het overleg later deze week verder in zijn aanwezigheid.
De oppositie in de Kamer wil zo snel mogelijk een debat over hoe het nu verder moet. D66 en CU zullen daarin waarschijnlijk worden uitgedaagd om moties voor een uitzetstop te steunen. Dat debat is nog niet ingepland. Het komt in elk geval te laat voor het Armeense gezin Grigoryan. Dat is maandagmiddag gewoon zoals gepland op het vliegtuig gezet. Het gezin was negen jaar in Nederland en deed vergeefs een beroep het kinderpardon.
| 
