Het spoorboekje van 2019 is niet meer NS-geel – dat tijdperk is echt voorbij

In 2015 turfde het Centraal Bureau voor de Statistiek nog 1,2 miljoen volwassen Nederlanders die nooit internet gebruiken. Dat verklaart iets: aangezien ook internetmijders weleens met de trein reizen, heeft de gedrukte reisplanner het nog niet compleet afgelegd tegen de digitale variant.

Klappen vielen er wel. Het klassieke spoorboekje, dat veertig jaar lang de knalgele huisstijl van de Nederlandse Spoorwegen bepaalde, zag de verkoopcijfers zo hard kelderen dat de uitgever er in 2010 een punt achter zette.

Drie jaar later was het spoorboekloze intermezzo al ten einde, met dank aan reizigersvereniging Rover en het onlineplatform treinreizigers.nl, die kansen zagen voor een bescheiden papieren alternatief. De zesde editie van hun gezamenlijke uitgave verschijnt op 9 december, de dag waarop de nieuwe NS-dienstregeling voor 2019 ingaat.

Dat het fris roodwitte ontwerp van Le Concepteur voor Spoorboekje 2019 niet aanknoopt bij de NS-huisstijl van toen is terecht, want dat tijdperk is echt voorbij. Om een idee te geven: het huidige spoorboekje verschijnt in een oplage van 4.250 exemplaren, de NS liet in het topjaar 1985 fluitend vijfhonderdduizend exemplaren drukken.

En zoals Ootje Oxenaar in de jaren tachtig spectaculair afwijkend papiergeld voor de Nederlandsche Bank kon ontwerpen (Snip, Vuurtoren en Zonnebloem), zo ging de NS het avontuur aan met Jeroen Henneman, Willem van Malsen, Theo van den Boogaard en andere vrijgevochten geesten. Kijk maar naar Pat Andrea’s briljante omslag voor 1979, waarin Rembrandt van Rijn het rijdend NS-materieel een kwastje geeft.