Nieuwe president Congo wil armoede bestrijden, maar ontmoet argwaan

Felix Tshisekedi lukt tot veler verrassing wat zijn vermaarde vader Étienne niet lukte in de meer dan dertig jaar dat hij oppositieleider was in Congo. In de nacht van woensdag op donderdag riep de kiescommissie Tshisekedi junior uit tot voorlopige winnaar van de wanordelijk verlopen en herhaaldelijk uitgestelde presidentsverkiezingen. Tshisekedi, 55 jaar, noemt armoedebestrijding als een van zijn prioriteiten in het immense, slecht bestuurde Congo, een land met zo’n 80 miljoen inwoners.

De nummer twee in de verkiezingsuitslag, Martin Fayulu, spreekt van een ‘electorale coup’ die niet ‘de waarheid van de stemmen weergeeft’. Fayulu werd door waarnemers en in peilingen gezien als de te verwachten winnaar. Tshisekedi’s opzienbarende zege betekent dat Congo op papier de eerste democratische machtswisseling tegemoet gaat sinds de onafhankelijkheid in 1960, maar veel Congolezen denken dat Tshisekedi aan zijn winst is geholpen door uitgaand president Joseph Kabila, die zelf niet meer meedeed en een ‘kroonprins’ nodig had. Kabila steunde publiekelijk zijn ex-minister Emmanuel Shadary maar deze bleek buitengewoon impopulair, waarna Tshisekedi in beeld zou zijn gekomen.

Als dit is hoe het is gegaan, dan zou Felix Tshisekedi in zekere zin verraad plegen tegenover zijn in 2017 overleden vader, die zich jarenlang verzette tegen de Kabila-clan. Felix Tshisekedi leidt de Unie voor Democratie en Sociale Vooruitgang (UDPS), die begin jaren tachtig is opgericht door zijn vader als partij tegen dictator Mobutu, de voorganger van de Kabila’s. Tshisekedi nam na het overlijden van zijn vader het partijleiderschap over. Hoewel hij door de jaren heen al actief is geweest voor de partij, leunt Tshisekedi’s positie vooral op de populariteit en naamsbekendheid van vader Étienne, uit de regio Kasaï.

‘Verrader’

Felix Antoine Tshilombo – samengevat ‘Fatshi’ voor bekenden – werd zelf geboren in Congo’s hoofdstad Kinshasa, op 13 juni 1963. Zijn vader werkte aanvankelijk samen met Mobutu na diens staatsgreep in 1965, maar keerde zich later tegen hem. Na de oprichting van de UDPS in 1982 werden de Tshisekedi’s gedwongen tot een soort interne ballingschap in de Kasaï-regio, maar enkele jaren later mochten de vrouw en kinderen van vader Étienne vertrekken. Zoon Felix vertrok naar Brussel, waar hij werkte voor vervoersfirma’s en het postbedrijf. In 1991 behaalde hij naar eigen zeggen een diploma aan het Brusselse Institut des Carrières Commerciales, maar de krant La Libre Belgique meldde deze week dat dit volgens het instituut niet klopt.

Tshisekedi heeft vijf kinderen en gaat in Kinshasa naar dezelfde pinksterkerk als Martin Fayulu, de man die hij nu verslagen zou hebben bij de verkiezingen. In november vorig jaar schaarde Tshisekedi zich achter een verenigd oppositiefront tegen president Kabila, met als aanvoerder Fayulu. Meteen daarna zonderde Tshisekedi zich weer af. Aanhangers van Fayulu noemden hem een ‘verrader’. Hun verdenking dat Tshisekedi het op een akkoord gooide met president Kabila, zal alleen maar in kracht toenemen nu Tshisekedi onverwachts de opvolger moet gaan worden van Kabila.