‘Op de ene kuit staat Dream, op de andere Chaser. Dat zegt genoeg over mijn dromen en ambities’
Feyenoord begon het seizoen slecht en Tonny Vilhena deelde in de malaise. De laatste weken is ‘de gifkikker’ weer dominant op het middenveld. Dat is hard nodig ook. Zondag komt het ongeslagen PSV naar de Kuip.
Ajax plaatste zich voor de achtste finales van de Champions League. PSV bracht Barcelona in verlegenheid, maar boog voor het fenomeen Messi. Juist in zo’n week voelen de spelers van Feyenoord de leegte van een seizoen zonder Europees voetbal. Het grote niemandsland dreigt, berusting is tastbaar bij de achterban.
PSV, Ajax en dan een tijd niets? ‘Wij zijn er ook nog, dat gaan we zondag laten zien tegen PSV’, zegt Tonny Vilhena, de motor op het middenveld van Feyenoord. ‘Die ploeg is zeker niet onoverwinnelijk.’
Energie, afjagen, passing; is dat de beste manier om de 23-jarige Vilhena te omschrijven? ‘Ja, ik ben een echte bijter’, zegt hij, in het perscentrum van de Kuip. Die Vilhena was dit seizoen maar zelden te zien. Ook hij doolde wekenlang anoniem rond bij een ploeg die over zijn top heen lijkt. Tot Vilhena zich manifesteerde tijdens zijn invalbeurt bij Oranje tegen Duitsland.
Daar was die gifkikker weer, met zijn knappe voorzet op Virgil van Dijk in blessuretijd: 2-2. Die wederopstanding moet hij nu in de Kuip verder gestalte geven. Een zege op PSV kan het chagrijn verdrijven, na een nederlaag zal de roep om veranderingen bij Feyenoord luider worden. ‘We zijn niet goed begonnen aan het seizoen’, zegt Vilhena. ‘Als het minder loopt met het team gaat het met mij ook wat stroever. Nu we weer beter spelen, zie je Feyenoord opbloeien.’
Al is het bij vlagen, erkent Vilhena. Hij beseft dat Feyenoord te grillig is. ‘Als je ziet hoever we terugvallen in de tweede helft tegen FC Groningen? Dat moet eruit. Tegen PEC Zwolle zakten we na rust ook ver weg. We lopen in zo’n fase te veel uit positie. Jordy Clasie had na die wedstrijd gelijk met zijn kritiek dat we in het veld eerder moeten ingrijpen. We trainen er ook op, toch overkomt het ons geregeld.’
Vilhena is momenteel de enige international van Feyenoord in Oranje. Bondscoach Ronald Koeman heeft zijn voormalige protégé in de Kuip nooit laten vallen. Feyenoord-coach Giovanni van Bronckhorst stelt Vilhena altijd als eerste op. ‘Zeker in topwedstrijden is de slag op het middenveld bepalend. In die zin is Tonny heel belangrijk voor onze speelwijze. Hij kwam sterk terug na de week met het Nederlands elftal. Tonny kan tegen PSV het verschil maken.’
Vilhena is geen prater, maar een doener. Hij kan lachen om het filmpje van Memphis Depay voor de Eiffeltoren in Parijs om te vieren dat hij vijf miljoen volgers op Instagram heeft. Je zal ‘To’ niet zien rappen op de Erasmusbrug. ‘Dat laat ik over aan Memphis, maar ik vond het wel cool. Het klopt dat we van een andere generatie zijn, we uiten ons anders. Ik ben niet zo bezig met de sociale media.’
Hij draagt wel een trainingspak van zijn eigen merk. ‘Ik hou van kleding. Iemand maakte een logo voor me en vroeg waarom ik geen kledinglijn begon. Het is mooi om Feyenoord-fans in Rotterdam in mijn kleding te zien lopen. Zelfs een teamgenoot bij Feyenoord draagt mijn pakken. Ik laat ook truien, petjes en T-shirts ontwerpen.’
Vilhena is pas 23 en toch behoort hij al tot de ervaren kern bij Feyenoord. Het kind van de club staat al vijf seizoenen in de basis. Tegen FC Groningen speelde hij zijn honderdste thuiswedstrijd voor Feyenoord. Vilhena, glimlachend: ‘Sommige mensen denken dat ik al 26, 27 jaar ben.’
Vilhena hoeft niet dominant aanwezig te zijn om tot de leiders van de ploeg te behoren, zegt keeper Justin Bijlow. ‘Tonny zat al op zijn 16de bij de selectie van Feyenoord, dat dwingt respect af. Ik sta pas op zeven thuiswedstrijden en ik ben slechts drie jaar jonger dan Tonny. Hij laat het altijd zien, op de training en tijdens de wedstrijd. En hij geeft zijn mening als het nodig is.’
Toch had het niet veel gescheeld of Vilhena was al drie jaar geleden vertrokken, toen Sampdoria zich meldde. In 2016 weigerde Vilhena zijn contract te verlengen, op de site kondigde Feyenoord zijn afscheid al aan. Trainer Van Bronckhorst behield het vertrouwen in zijn aanjager en bleef hem opstellen.
Moeder
Vilhena: ‘Gio en ik hebben een band. Hij geloofde in mij, ik heb laten zien dat zijn vertrouwen terecht was. Het was een van de redenen om bij Feyenoord te blijven. Het telt mee dat de trainer er altijd voor me was, ook toen het slecht ging met mijn moeder.’
Vilhena weigerde uiteindelijk een transfer om zijn ernstig zieke moeder bij te kunnen staan. ‘Iedereen kent mijn situatie. Feyenoord is een familieclub, iedereen bij deze club voelt als familie. Als kleine jongen wilde ik maar één ding: bij Feyenoord spelen. Toen stond ik daar plotseling in de Kuip. Een jongensdroom kwam uit. Als ik zondag in de spelerstunnel sta, krijg ik kippevel. Nog steeds.’
Oud-profs als Wim Kieft en Ruud Gullit adviseerden Vilhena om nu eindelijk naar het buitenland te vertrekken. Hij zou stilstaan in zijn ontwikkeling. Vader Toy zal altijd zijn mentor blijven, Rob Jansen is tegenwoordig zijn zaakwaarnemer. Bereidt hij een transfer voor? Vilhena: ‘Daar denk ik nog niet aan, ik focus me eerst op Feyenoord. Het gevoel moet goed zijn, ik moet me happy voelen.
‘In sommige periodes was ik dat niet, nu wel. Ik voetbal elke week en ik ben blij, wat wil je nog meer? Iedereen gaat zijn eigen weg, bij de een duurt het langer dan de ander. Ik praat veel met mijn vader, hij heeft het beste met me voor. Het is belangrijk dat mijn familie en de club één geheel vormen. Daar haal ik mijn energie uit.’
In het eeuwig draaiende rad van het profvoetbal is het moeilijk om zijn verdriet een plek te geven. Trainen, rusten, voetballen, presteren. Het gaat maar door, aldus Vilhena. ‘Het is zwaar om op jonge leeftijd je moeder te verliezen. Ik heb altijd tegen haar gezegd: mam, ik doe het ook voor jou. Het is pijnlijk en sneu dat ze nu geen deel meer uitmaakt van mijn leven, dat ze niet meer kan zien hoe ik presteer bij Feyenoord.’
Nu vertaalt hij de levenslessen van moeder Jeannette, een fanatiek Feyenoord-supporter, op het veld. ‘Ik denk aan de dingen die ze vroeger tegen me heeft gezegd. Dan begint er iets te trommelen in mijn hoofd en wil ik dat op het veld laten zien. Vandaar de agressiviteit in mijn spel, de verbetenheid in de duels die ik aanga. Het zit diep in mij. Als ik denk aan mijn moeder, aan wat ze vertelde, geef ik extra gas. Ik wil mijn familie trots maken.
‘Ik denk vaak aan die gesprekken met mijn moeder. Zolang we als familie over haar spreken en aan haar denken is ze bij ons, dan wordt ze niet vergeten. Als ik niet over haar praat, komt het ook met mij niet goed. Mijn moeder is elke dag bij ons, ze kijkt voor mijn gevoel met me mee.’
En na een korte denkpauze: ‘Ze is er nu ook bij. Ja, echt. Zo sterk is die band. Het blijft lastig, ik wil met haar praten, maar dat kan alleen in mijn gedachten. Zolang ik maar weet dat mijn moeder naast me staat. Dat geeft me kracht.’
Vorig jaar vertelde Vilhena aan Helden Magazine dat hij twee kleine tattoos had laten zetten. Op zijn linkermiddenvinger ‘31-10-2016’, de sterfdag van zijn moeder. Na het bezoek aan haar graf volgde een tweede tattoo op zijn linkerwijsvinger. ‘OTF’, Only the Family.’
Hij droeg de landstitel van Feyenoord in 2017 op aan zijn moeder. ‘Ze zei altijd: ik hoop dat je nog eens kampioen wordt met Feyenoord. Toen die dag kwam, droeg ik een speciaal shirt als eerbetoon aan haar.’
Heeft je moeder nog meer dromen met je gedeeld?
Vilhena, met een verlegen lachje om zijn mond: ‘Ja, maar dat ga ik u niet vertellen. Natuurlijk ben ik nog niet klaar. Maar die dromen hou ik liever voor mezelf.’
Je hebt je dromen wel een plek gegeven in verschillende tattoos op je lichaam.
‘Op de ene kuit staat Dream, op de andere Chaser. Dat zegt voldoende over mijn dromen en ambities. Ik ben niet zo van de tattoos, ik heb er nu vier. Het is wel goed zo.’
Waar eindigt die droom?
‘Ik zou het niet weten, ik heb geen glazen bol. Nu telt alleen Feyenoord. Ik word nu al Mister Feyenoord genoemd. Het maakt me trots, maar ik hou alle opties open.’
Kijk je zondag tegen PSV ook eerst naar je vingers als je het veld opstapt?
Vilhena, met een verbaasde blik in zijn ogen: ‘Wilt u dat echt weten? Nee, ik kijk niet naar mijn vingers. Mijn moeder zit in mijn hoofd en in mijn hart.’
In de eerste seconden van de onderstaande video ziet u nog een keer het eerbetoon van de Feyenoord-fans aan de overleden moeder van Tonny Vilhena.
Stunt in de Kuip?
Of een overwinning voor Feyenoord zondag tegen PSV een stunt zou zijn? Trainer Giovanni van Bronckhorst kijkt bedenkelijk. ‘RKC dat PSV in Eindhoven in het bekertoernooi verslaat, noem ik een stunt. Een zege van Feyenoord in de Kuip is geen stunt, dan geef je ons te weinig krediet. Maar het is duidelijk dat PSV favoriet is.’ De kloof met de ongeslagen koploper is 13 punten, al moet Feyenoord het duel met VVV nog inhalen. Ajax heeft vijf punten meer dan de nummer drie in de eredivisie. Volgens Van Bronckhorst kan Feyenoord zich nog mengen in de titelrace als het PSV de eerste nederlaag van dit seizoen toebrengt. ‘Ik zeg niet dat we dan terug zijn, maar dan hebben we de achterstand verkleind. We moeten winnen om nog een rol te kunnen spelen in de titelstrijd.’ Feyenoord zoekt al weken naar stabiliteit, aldus Van Bronckhorst. ‘De eerste twintig minuten tegen FCGroningen waren we dominant. Maar zoals we de tweede helft speelden, zijn we kansloos tegen PSV.’ Met enige jaloezie kijkt Van Bronckhorst naar zijn collega Mark van Bommel, die bij PSV ‘bijna wekelijks dezelfde elf spelers kan opstellen’. Aanvoerder Robin van Persie zal na een spierblessure geen hele wedstrijd kunnen spelen. Verdediger Eric Botteghin is eveneens een vraagteken voor het cruciale duel met PSV.