Direct naar artikelinhoud
BoekrecensieVerruim je geest

In zijn boek beschrijft Michael Pollan zijn emotionele LSD-trip voor de nieuwsgierige lezer (vier sterren)

cover besproken boekBeeld rv

‘Het was zeker niet de plek waarvan ik had gedacht dat ik er op LSD naartoe zou reizen. Ik had gedacht dat ik boze geesten, engelen en diverse andere entiteiten tegen zou komen, maar in plaats daarvan waren het gezins- en familieleden. En steeds werd ik emotioneel, uit bewondering of dankbaarheid, of erbarmen. Vooral met mijn vader. (…) De vloedgolven van erbarmen stroomden over de oevers heen en zochten hun weg naar onverwachte oorden, zoals de muziekles in de vierde klas. (…) En over al deze ontmoetingen werd een dijkdoorbraak van liefde uitgestort. Liefde is alles.’

Met die wijsheid keerde Michael Pollan terug uit zijn LSD-trip. Hij geeft het grif toe. Psychedelische ervaringen zijn indrukwekkend en oppervlakkig tegelijk. ‘Platitudes’, schrijft hij, ‘krijgen de kracht van een overdonderende waarheid.’ Maar hij móést het ervaren. Pollan werd te laat geboren. Hij was 12 jaar tijdens de Summer of Love van 1967, die explosie van LSD-gebruik in de Verenigde Staten. Turn on, tune in and drop out, verkondigde LSD-goeroe Timothy Leary. De mensheid zou kennismaken met het Hogere en daarna nóóit meer oorlog voeren. Twee jaar later was alles voorbij. Onderzoek en gebruik van LSD werden verboden. Michael Pollan werd journalist en een wereldberoemd pleitbezorger voor eerlijk voedsel. 

Maar de nieuwsgierigheid bleef. Tien jaar geleden ontdekte hij dat het onderzoek naar psychedelica (‘paddestoeltjes’, LSD, XTC) stiekem was voortgezet en dat er spectaculaire resultaten waren bereikt. LSD werkte tegen depressies, verslavingen, dwangstoornissen en ga zo maar door. Pollan moest er meer van weten.

Verruim je geest is een schitterend boek. Pollan beschrijft de eerste psychedelische golf, van de ontdekking van LSD tot Timothy Leary, de morele paniek daarna, en de recente wetenschappelijke doorbraken. Zoals we van Pollan mogen verwachten sprak hij met iedereen: gebruikers, onderzoekers, voor- en tegenstanders. Hij kent de recente wetenschappelijke literatuur. En hij schrijft als geen ander. Maar hij zoekt iets ongrijpbaars. De huidige onderzoekers willen het niet hebben over een ‘andere’ werkelijkheid of ‘geestverruimende’ ervaringen. Ze zijn alleen geïnteresseerd in het therapeutisch effect van psychedelica. Maar Pollan wil geloven. Hij blijft maar vragen: wat als er méér bestaat? Verruim je geest besluit met de beschrijving van een congres waarop een ouwe rot de nieuwe garde waarschuwt: verpest het nu niet! Maak niet dezelfde fouten als wij in ’67! Die oproep lijkt dus effect te hebben. Michael Pollan blijft te laat geboren.

Michael Pollan: Verruim je geest 

De Arbeiderspers; 474 pagina’s; € 24,99.

Op allerlei manieren over boeken schrijven, daar is de boekenredactie van de Volkskrant de hele dag mee bezig. Maar hoe kiezen zij welke boeken uit het enorme aanbod worden behandeld, en hoe bepaal je wat goed en slecht is? Boekenchef Wilma de Rek: ‘Een roman is goed als je erin wilt blijven wonen.’