Qatar wil een rol in de wereld en zet vol in op sport

In de Arabische woestijn staat een stad die zich met veel tamtam als de ‘Sportstad van het Midden-Oosten’ verkoopt: Doha, de hoofdstad van Qatar, een gas- en oliestaat met achtmaal zoveel gastarbeiders als eigen inwoners (300 duizend). Het steenrijke land beroept zich al jaren op zijn enorme interesse in sport. Het lijkt een valse bewering voor wie dezer dagen de WK turnen volgt.

Voor de liefhebber maar ook de spektakelzoeker is dit een evenement van allure, maar de belangstelling voor de wereldtitelstrijd gymnastiek is belachelijk laag. De tribunes van de enorme Aspire Dome, de grootste overdekte sporthal van de wereld, zijn slechts gevuld met atleten, coaches, bestuurders, juryleden zonder dienst, familieleden en hier en daar een plukje neutraal klapvolk.

De omroeper, die in opdracht van de organisatie de zaal in moet voor één-op-één interviewtjes met gewone fans, zit als verloren naast zo’n eenling, met tal van lege, gele zitjes om zich heen. De FIG, de wereldgymnastiekfederatie, heeft de Qatari opgedragen het stadion (een van de dertien onder dit immense, blauwe dak vol zonnepanelen) te vergroten van 7.200 naar 8.000 plaatsen.

Akelig leeg toneel

Er zijn eventjes drie noodtribunes bijgebouwd, moeiteloos. Bouwen, dat kunnen ze hier in de woestijn vol betonmixers, steigers en staalconstructies. Het akelig lege toneel voor ’s werelds beste turners oogt beschamend. De FIG zal het ook niet verwacht hebben, maar de Qatari hebben een verklaring.

Dinsdag zegt Saud Al-Dolaimi namens het ministerie van Sport dat zijn land ‘deze sport’ niet kent. ‘Ze kennen de bijzonderheden van het turnen niet’, zo verklaart de hooggeplaatste bestuurder de afwezigheid van publiek. Dat is echt niet altijd zo in Qatar. ‘De WK-finale handbal in 2015 trok 17 duizend toeschouwers in de Lusail Arena.’ Hij vergeet erbij te zeggen dat de nationale handbalploeg van Qatar, een verzameling genaturaliseerden, die finale speelde (en verloor).

‘Dat gymnastiekding gaat in de toekomst groeien’, meldt Saud nog ten overvloede. Hij komt uit een land waar volbloeds, kamelen en valken veelal het sportbeeld bepalen, maar waar het aanhaken bij de grote competities uit het westen – van ATP-tennis tot MotoGP races – officieel regeringsbeleid is. Het kleine emiraat wil een rol in de wereld en sport werkt, zo hebben ze inmiddels gemerkt, statusverhogend.

‘Wonder dat we hier een WK kunnen houden’

Dat gym groter wordt, hebben ze bij de nationale federatie niet gemerkt. ‘We hebben 350 leden’, zegt Shaden Wahdan. Zij turnde internationaal, maar een kapotte kruisband nekte haar loopbaan. Haar opvolger, Jana El-Keky, is de zwakste van het vrouwenveld. Haar handstand overslag op sprong is een element van begin vorige eeuw.

Ze gaat gekleed in een broekje met pijpen en een shirt met driekwart mouwen. Dat is al heel wat in een land dat op een sportpark als Aspire zelfs een moskee heeft laten bouwen. Woensdagmiddag is er bij inspectie slechts een bewaker die met zijn telefoon zit te spelen. De speciale gebedsruimte in de hal, met rood doek afgescheiden voor de vrouwen in hun nikabs, is ook leeg.

‘Het is een wonder dat we hier een WK kunnen houden’, zegt de voorzitter van de FIG, de Japanner Watanabe, bij de opening van het turnfeest. Zijn betaalde secretaris, de Zwitser André Gueisbuhler, is duidelijker: ‘Ze wilden hier na al die wereldbekers iets groters doen. Omdat wij weten dat zij de capaciteiten hebben en omdat ze dit state-of-the-art gebouw bezitten, was het voor ons duidelijk dat Doha deze wereldkampioenschappen ging krijgen. We kunnen niet alles in Europa, Azië of Noord-Amerika houden. Het heeft een betekenis voor deze regio. Niet alleen Qatar maar ook de andere landen in het Midden-Oosten.’

Blij met Qatar

Gueisbuhler zegt blij te zijn met landen als Qatar. ‘Je moet tegenwoordig gelukkig zijn met zo’n land dat de benodigde sponsorgelden weet te vinden, dat zulke stadions heeft en dat de mindere belangstelling van de traditionele sportlanden opvangt. Dat is toch een fenomeen van deze tijd.’

In die wegvallende belangstelling van de westerse landen heeft Qatar snel opgang gemaakt. Volgend jaar wordt de wereldtitelstrijd atletiek in Doha gehouden. Het Al Khalifa Stadion, 200 meter van de turnhal, wordt verbouwd en is van airconditioning voorzien. Anders overleven atleten de septembertemperaturen in de woestijn niet. Airco’s zullen ook het beeld van het WK voetbal van 2022 bepalen.

De beslissing van de wereldvoetbalbond Fifa, in 2010, dat toernooi aan Qatar te gunnen leidde tot onderzoeken naar corruptie. Ook lastercampagnes met fake-news worden nog onderzocht. Qatar is evenwel aan het bouwen geslagen, zeven extra stadions, naar verluidt voor een investering van 45 miljard dollar. Bij het WK, in de koelere maanden november en december, worden wel toeschouwers verwacht. Sporthoofd Saud: ‘Voetbal kennen wij. Dan gaan de mensen wel komen.’