Direct naar artikelinhoud
ColumnDe Wetenschapper

De menselijke invloed onder water: alsof er elke paar tellen een autoband tegen je vliegtuigraampje botst

De menselijke invloed onder water:  alsof er elke paar tellen een autoband tegen je vliegtuigraampje botst

De robotarm raast met volle vaart tegen de bolruit. Tik! Ik houd m’n adem in. Op 200 meter diepte zitten we met z’n vijven gepropt in de Curasub, een onderzeeër voor diepzeeonderzoek. Het doel van onze duik is om de diepere riffen van Curaçao en Bonaire in kaart te brengen voor een natuurbeleidsplan. We zoeken uit wat er leeft en wat de gezondheid van de riffen is. Voor het boarden van de sub hebben we alle protocollen feilloos gevolgd. Het voelt als een kruising tussen een maanlanding en de film The Life Aquatic with Steve Zissou: eindeloze checklists, gewichtige walkietalkie-gesprekken, en verplichte speciale sokjes met het logo van de Curasub. Eindigen we dan toch als de Kursk? ‘Oh sorry, ik heb de joystick verkeerd om vast’, lacht de robotarmbestuurder.

Tweehonderd meter onder de waterspiegel, het klinkt misschien niet zo diep. Boven water zijn we gewend aan veel grotere hoogteverschillen. Op 11 kilometer hoogte een film bekijken terwijl je eten geserveerd krijgt van de steward, het is de normaalste zaak van de wereld geworden. Enig idee hoeveel mensen er wel eens op 11 kilometer diepte in zee zijn geweest? Drie, tot nu toe. Meer dan 80 procent van de oceanen en zeeën is nog niet verkend. Er is dus nog een schat aan informatie verborgen in zee. In slechts vier duiken met de Curasub hebben we dertien nieuwe sponzensoorten en twee garnalensoorten ontdekt. Die sponzen blijken antibacteriële en antivirale stoffen te bevatten, die mogelijk heel waardevol kunnen zijn als medicijn.

Lisa Becking bestudeert als marien bioloog het leven in zee, van sponzen tot zeeschildpadden. Hier is ze aan boord van de duikboot.Beeld Barry Brown

Onwaarschijnlijk eigenlijk hoe weinig we weten over de zee, terwijl we er elke dag van afhankelijk zijn. Meer dan de helft van de zuurstof in de atmosfeer wordt geproduceerd door zee-organismen - oftewel, elke tweede ademhaling die je doet is te danken aan zeeleven! Het bizarre is dat wetenschappers pas eind jaren tachtig een bacterie in de oceaan hebben ontdekt die een groot aandeel van die zuurstof levert. Welke levensreddende diensten biedt de zee ons nog meer, zonder dat we daar enige weet van hebben?

Terwijl we naar de diepte glijden wordt de omgeving steeds donkerder en verschijnt in de oplichtende koplampen een prachtige onderwaterwereld gevuld met allerlei vormen en kleuren van sponzen, zeewaaiers en blinde vissen. Hoewel weinig mensen op deze dieptes zijn geweest, zien we duidelijk de invloed van de mens. Plastic flessen, genoeg autobanden voor honderd auto’s, maar ook vuilnis uit een ander tijdperk: jeneverflessen van 19de-eeuwse zeelieden. Onze sporen reiken ver in zee. Plasticsoep, overboord geslagen containers, diepzeemijnen. Onbekend maakt onbemind en vooral onvoorzichtig.

Vanuit de patrijspoort van onze onderzeeër noteer ik met verwondering zowel de diversiteit aan soorten als ook het menselijk afval. Alsof je in een vliegtuig zit en er elke paar tellen een autoband tegen je raampje botst.

Nieuwe column: De Wetenschapper

Waarom hebben jullie eigenlijk geen columnist die over het leven in de zee schrijft? De oceanen beslaan immers zo’n 70 procent van de wereldbol. Een e-mail met die strekking landde onlangs in de mailbox van de wetenschapsredactie. De vraag kwam van marien bioloog Lisa Becking, die ook nog eens goed bleek te kunnen schrijven.

De Volkskrant heeft tientallen columnisten die over tal van onderwerpen hun licht laten schijnen, van politiek tot sport tot economie, maar inderdaad: dat zijn toch veelal landrotten die oog hebben voor de ontwikkelingen op het vaste land. Naast Becking zijn er natuurlijk meer wetenschappers die vanuit hun expertise een unieke kijk op de wereld en de actualiteit hebben. Vanaf vandaag geven we wetenschappers daarom omstebeurt het podium op de wetenschapspagina van de Volkskrant. De komende maanden gaan statisticus Casper Albers, chemicus Marleen Kamperman en hersenwetenschapper Sarah Durston ons vertellen hoe zij naar de wereld en hun vak kijken. We trappen af met marien bioloog Lisa Becking, vanuit een perspectief dat maar weinig columnisten hebben: het raam van een duikboot.

Tonie Mudde, Chef Wetenschap