Prorail voegt daad bij dreigement en sluit onbewaakte spoorwegovergang met betonblokken
Prorail heeft donderdag in Lunteren een onbewaakte spoorwegovergang met betonblokken voor het publiek afgesloten. Dat gebeurde terwijl de gesprekken met omwonenden nog lopen over het afsluiten van de kruising. De beheerder van het spoornetwerk wil met zijn staaltje burgerlijke ongehoorzaamheid vaart zetten in de discussie over gevaarlijke overwegen.
De keuze van Prorail voor een actie bij Lunteren komt omdat de spoorbeheerder bij het Gelderse dorp al een poosje probeert omwonenden van twee overgangen over te halen het recht op overpad op te geven. Sommigen willen daar niet aan. Ook duizend euro compensatie kan de omwonenden niet vermurwen.
Dat bleek nog eens een keer woensdag, toen een rechter een stokje stak voor het voornemen van Prorail om ook de tweede onbewaakte overweg in Lunteren af te sluiten. Die tijdelijke beslissing viel in een kort geding dat door een 75-jarige omwonende was aangespannen. In de krant De Gelderlander zei de advocaat van de man dat die al dertig jaar gebruik maakt van de overgang. Die ligt op de spoorlijn tussen Ede en Barneveld.
Onverantwoord om langer af te wachten
De actie van vandaag was vorige maand al min of meer aangekondigd door de topman van Prorail. Pier Eringa zei in De Telegraaf op korte termijn onbewaakte overwegen te zullen gaan afsluiten, ook als er nog inspraakprocedures lopen. ‘Ik vind het onverantwoord om nog langer af te wachten tot iedereen is uitgepraat. Volgende week beginnen we zelf met het afzetten van wegen. Dat doen we met betonblokken.’
Eringa deed zijn uitspraken twee weken na het ongeluk in Oss, waar een elektrische bolderkar door een nog onbekende oorzaak op een overweg met spoorbomen werd gegrepen door een trein. Vier kinderen vonden de dood. Die overweg was wel voorzien van slagbomen en een belsignaal.
Het spierballenvertoon van Prorail viel niet goed in politiek Den Haag. ‘Het is inmiddels een traditie dat de heer Eringa in de aanloop naar een Kamerdebat met allemaal plannetjes in de media verschijnt’, reageerde staatssecretaris Stientje van Veldhoven (Infrastructuur en Waterstaat). Zij trok afgelopen zomer 50 miljoen euro uit voor de aanpak van de gevaarlijkste kruisingen op het spoornet.
Roekeloos gedrag
In Nederland zijn nog 113 onbewaakte spoorwegovergangen waar het publiek toegang tot heeft. Soms zijn het kruisingen die lange tijd alleen werden gebruikt door boeren of de eigenaren van een landgoed, maar een deel daarvan is in de loop der jaren opengesteld voor fietsers, voetgangers en automobilisten. Dat leidt tot gevaarlijke situaties, vindt Prorail. In augustus kwam een 78-jarige man om het leven toen zijn auto werd aangereden door een trein op een onbeveiligde overweg in Scheemda (Groningen).
Aandacht voor overwegveiligheid verslapt
De Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) publiceerde in juli een rapport waarin het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat werd opgeroepen meer te doen aan de veiligheid op spoorwegovergangen – bewaakt en onbewaakt. ‘De aandacht en ambitie voor overwegveiligheid is verslapt’, vond de raad. Maar ook Prorail werd op de vingers getikt. De spoorbeheerder ging er volgens de OVV iets te gemakkelijk vanuit dat de meeste ongelukken worden veroorzaakt door roekeloos gedrag.
Het Nederlandse spoorwegnet telt op dit moment ruim 2350 overwegen, waarvan ruim 1900 openbaar toegankelijk zijn voor alle weggebruikers. Het overgrote deel daarvan is beveiligd met bellen, lichtsignalen en spoorbomen.
ProRail lijkt nu het heft in eigen hand te willen nemen, al weet Eringa waarom bepaalde overgangen nog steeds open zijn en wellicht ook zullen blijven. ‘We zien vaak dat actiegroepen uit de buurt, boeren of wandel- en fietsverenigingen sluiting van een overweg op het platteland tegenhouden.’
In 2017 was het raak in Harlingen op een onbewaakte spoorwegovergang. Twee inzittenden van een auto kwamen om het leven. Waarom het zo moeilijk is om een overgang dicht te krijgen. Alles draait om tegenstrijdige belangen.
Het debat over de onbewaakte spoorwegovergangen loopt al jaren en Prorail heeft wel eens eerder op eigen houtje kruisingen afgesloten zonder de uitkomst af te wachten.