Daders van Grindr-mishandeling wilden ‘pedo’s’ een lesje leren, maar of dat het hele verhaal is?

_{Wilt u dit artikel liever beluisteren? Hieronder staat de door Blendle voorgelezen versie.}

‘Je moet dat programma kijken van Alberto Stegeman over pedofielen.’ Het is eind maart als Owen (16) Joeri (14) appt. Het WhatsApp-gesprek tussen de twee vrienden is een brainstorm over hoe ze geld kunnen verdienen. Joeri heeft eerder een voetbalmaatje gesproken die beweert af te spreken met mannen voor seks, om ze vervolgens te beroven. Zouden zij zich ook op die manier kunnen verrijken? Owen stelt voor dat Joeri een aflevering van het SBS6-programma Undercover in Nederland kijkt over jongensprostitutie. Daar kan Joeri zien hoe presentator Stegeman dat doet, mannen lokken via datingapps als Grindr.

Ze kunnen in drugs handelen, of de mannen afpersen. De slachtoffers kunnen toch geen aangifte doen, verzekert Owen. Ze zijn immers zelf strafbaar omdat ze met minderjarigen afspreken voor seks. De jongens tonen zich in het WhatsApp-gesprek bewust van hun gebruik van Grindr, een homo-datingapp. ‘We moeten 30-plussers hebben – pedo’s’, typt Owen. ‘Anders komen we straks bekend te staan als homohaters.’

Joeri, ook wel bekend als ‘Kleine Joeri’, installeert de app op zijn telefoon. Hij gebruikt een profielfoto van een onwetende klasgenoot. De datingapp, waarop de profielen van alle gebruikers in een soort mozaïek van tegels zichtbaar zijn, is bedoeld voor meerderjarigen en staat geen leeftijdsweergave toe van onder de 18 jaar. Maar in privéchats zegt Joeri tegen gesprekspartners dat hij 15 is – een jaar ouder dan hij in werkelijkheid is. Dit doet hij mogelijk, paradoxaal genoeg, om zijn potentiële doelwitten niet af te schrikken.

‘Ben 15. Erg?’

‘Er komt een pedo aan, er komt een pedo aan.’ Het is vrijdagavond 30 maart en ‘Kleine Joeri’ komt aanrennen op de hangplek van zijn vrienden, bij basisschool de Keerkring. Joeri heeft een man op Grindr gesproken die hem wil ontmoeten. ‘Ben 15. Erg?’ had Joeri geappt.

Reacties van de groep op het nieuws van Joeri, verschillen. Sommigen zouden boos zijn dat de man ‘vieze handelingen’ met de jongen wil verrichten. Dat zou blijken uit het chatgesprek op Grindr dat later door zowel Joeri als de man is gewist. Kaydee J. (19) weet genoeg. Van kinderen blijf je af, vindt hij. Ze moeten deze pedo een lesje leren, is Leroy van der V. met hem eens (21).

Maar volgens anderen was de sfeer uitgelaten. De groep zou heel hard hebben moeten lachen om de aankondiging van Joeri dat er een pedo aankwam. Ze zullen de man opwachten en toetakelen: een spannend tijdverdrijf in een normaal gesproken saai weekend. De jongens, met leeftijden variërend tussen de 14 en 21, vertrekken met een man of tien in de auto naar Wieldrecht, een voetbalvereniging op nog geen 10 minuten rijden. De jongens hebben afgesproken daar in de bosjes te wachten, terwijl Joeri zijn ‘date’ ontvangt. Van drugshandel, beroving of afpersing wordt door Owen en Joeri niet gerept tegen de anderen.

‘Hoor je dat?’

Pssst. ‘Hoorde je dat?’ vraagt de man (28) waarmee Joeri heeft afgesproken. De twee ontmoeten elkaar op de parkeerplaats van de voetbalvereniging en lopen door een parkje in de richting van Joeri’s huis. ‘Ik hoor niks’, antwoordt Joeri geruststellend. Maar de man heeft het zich niet ingebeeld. Want kort daarna springen op het teken van Joeri – ‘Kankerhomo, jij wilde mij neuken!’ – zijn vrienden de bosjes uit. De jongens werken de man tegen de grond en slaan en schoppen hem. ‘Pedo, je wist dat ik 15 was!’, roept Joeri, die later trots benadrukt dat hij de eerste klap uitdeelde. ‘Homo’, ‘pedo’, ‘flikker’ klinkt het onder gejoel en geschreeuw. 

Het slachtoffer, bulten op het hoofd en schrammen in het gezicht, weet naar de kantine van de voetbalclub te vluchten, waar op dat moment een darttoernooi gaande is.

Owen (16) en Marco K. (19) vernielen de buitenspiegels van de auto, terwijl ‘Kleine Joeri’ zijn autobanden lek steekt. Patrick W. (19) heeft uit kunnen halen. ‘Ik heb last van mijn klauw door die pedo’, lacht hij.

Een lolletje

De volgende dag, op zaterdag 31 maart, staan nog twee afspraken op het programma, met dezelfde opzet. Dit keer voegen zich nog meer jongens bij de groep. ‘We gaan weer pedo’s klappen’, klinkt het in de groepsapp van de jongens. ‘We hebben er sowieso twee vanavond, drie als we er zin in hebben’, zegt Bert B. (18), in verwijzing naar de doelwitten. Patrick W. (19) stelt voor om een van de slachtoffers een Thunder (vuurwerk) in de kont te stoppen.

Frank M. (21)  heeft met Marco afgesproken om te gaan gamen die avond. Maar Marco heeft andere plannen. Frank moet de jongens in zijn auto naar voetbalvereniging EBOH rijden, waar de tweede afspraak plaatsvindt. ‘Spreek ik een keer af met mijn vrienden, doen jullie dit?’, zegt Frank geërgerd als hij hoort waar ze naartoe gaan. Maar hij maakt de vergissing om zijn auto niet om te keren, iets dat hem medeplichtig zal maken aan de mishandeling.

De man is onderweg met de auto als hij zich bedenkt. Joeri heeft net geappt dat hij niet 18, maar 15 is. Dat vindt hij te jong. Meerdere jongens, waaronder Joeri en Tom, willen de afspraak niet door laten gaan nu de man geen pedo blijkt. Maar zoals de jongens later tegenover de politie zouden verklaren: deze groep was niet meer te stoppen. De ontmoeting moet doorgaan. Joeri liegt tegen de man dat hij thuisgebracht wil worden. Hij kan de jongen ’s nachts toch niet alleen op die parkeerplek laten staan?

De man stemt in. Als hij aankomt ziet hij de groep opgefokte jongens op zijn auto afkomen. Ze gooien met takken, bierflesjes, stenen en een kettingslot naar de auto, terwijl ze joelen en schreeuwen. De man weet ternauwernood uit zijn auto te vluchten, die in zijn afwezigheid door de jongens wordt vernield.

In de media duiken die zondag de eerste berichten op over de mishandeling, die door de burgemeester van Dordrecht wordt veroordeeld als een laffe, homofobe daad. Op maandagavond 2 april, wordt ‘Kleine Joeri’ gearresteerd. Ook de rest van de vriendengroep wordt door de politie ingerekend en verhoord. Sommigen geven zichzelf aan, anderen wachten thuis, wetend dat de politie ze vroeg of laat zal ophalen.

Dom

‘Dom’, ‘nooit moeten doen’, ‘je mag niet voor eigen rechter spelen’, zeggen de jongens tijdens één van de vier zittingsdagen in het proces tegen liefst dertien verdachten. Maar de verdenking van pedofilie rechtvaardigde hun handelen, vonden de verdachten toen. Zo zegt Kaydee J. over die eerste avond: ‘Het was voor mij genoeg om te horen dat deze man seksuele handelingen met ‘Kleine Joeri’ wilde verrichten.’

Dat het tweede slachtoffer nadrukkelijk niet met een 15-jarige jongen wilde afspreken en dus homo en niet pedo was, zeggen de meeste jongens niet te hebben geweten. Maar dat de incidenten plaatsvinden in de nasleep van een reeks geruchtmakende incidenten met Grindr, rekent het OM de jongens zwaar aan. Zo verdween in februari de Rotterdamse tiener Orlando Boldewijn na een date via de Grindr-app. Later werd zijn lichaam gevonden. De jongens hebben met hun acties de homogemeenschap angst aangejaagd, vindt justitie. ‘Ik heb niets tegen homo’s’, zeggen de jongens in oktober bijna in koor tegen de rechters, alsof er een bezwerende werking van uitgaat. ‘Maar’, reageert de Officier van Justitie, ‘jullie maken het mij moeilijk dat te geloven’.

De rechters maakten tijdens het proces in niet mis te verstane bewoordingen duidelijk dat de verdachten fout zaten. Maar naast straf hebben de jongens vooral ook hulp nodig, schat de rechtbank. De achtergronden van de verdachten lopen uiteen. Frank M., die de jongens met tegenzin in zijn auto naar de tweede afspraak reed, heeft met een vaste baan en relatie ‘zijn leven op de rit’, in de woorden van de rechters. Marco K., daarentegen, heeft een dossier ‘dat leest als een verzameling van ellende’, van heling tot winkeldiefstal en een wietverslaving. De rechters richtten zich bij vlagen als ouders tot een kind: ‘Hoe gaan we nou voorkomen dat dit in de toekomst nog een keer gebeurt?’