Het boerenleven van de 21ste eeuw
Wie zelf van de boerderij komt, wint makkelijker het vertrouwen van mensen in de agrarische sector, merkte Annie van Gemert. Ze bracht het boeren in Limburg in de breedst mogelijke zin in beeld.
Als één Nederlandse beroepsgroep vaak het adjectief ‘tragisch’ aankleeft, dan die der boeren. Amper anderhalve eeuw geleden vormden ze nog bijna de helft van de Nederlandse beroepsbevolking, tegenwoordig zijn ze een minderheid van een paar procent. Als ze in het nieuws komen, dan gaat het vaak over vervuiling of veeziekten. Recentelijk was er de nodige publiciteit over het toenemend aantal zelfmoorden onder boeren die lijden onder een extreme werkdruk en eenzaamheid. Veel van Nederlands overgebleven boeren hebben ondertussen moeite met het vinden van opvolgers – hun kinderen hebben de boerderij voorgoed verlaten.
Sociaal-documentair fotografe Annie van Gemert (1958) – bekend van haar series over onder meer grote gezinnen, kloosterlingen en Vlaamse badgasten – stelde zich ten doel het boerenleven in de 21ste eeuw te portretteren zoals het écht is, inclusief de mooie kanten, en zo aandacht te vragen voor een beroepsgroep die zelden luidruchtig aanwezig is, maar die nog altijd ons voedsel levert. Van Gemert groeide zelf op in een gezin van acht kinderen op een boerderij in Vught. Net als de grote gezinnen en de kloosterlingen die ze eerder fotografeerde, hebben boeren volop te maken vooroordelen, zegt zij: mensen die door de rest van de maatschappij slecht worden begrepen, die moeten zich altijd verdedigen.
Wie zelf van de boerderij komt, die wint makkelijker het vertrouwen van mensen in de agrarische sector, ondervond Van Gemert op alle erven en velden en in alle stallen en kassen waar zij haar camera hanteerde. Over de staat van de Nederlandse boer in 2019 kun je niet generaliseren, vindt zij. ‘Je hebt klassenverschillen’, zei Van Gemert in een interview met Trouw. ‘Ik ontmoette boeren die het goed hebben. Maar agrariërs die bijvoorbeeld koeien, geiten of varkens hebben, moeten vaak knokken voor hun bestaan. Ze hebben veel te maken met regels. Boeren en tuinders werken keihard, dag en nacht. De kleinschalige boeren kunnen haast niet voortbestaan, gepensioneerde boeren werken gewoon door.’