IJskap Groenland smelt ‘uitzonderlijk’ snel
De ijskap op Groenland is de laatste decennia meer gesmolten dan ooit in de afgelopen eeuwen. Dit verlies van ijs is niet toe te schrijven aan natuurlijke schommelingen in het klimaat, maar is het gevolg van door de mens teweeggebrachte klimaatverandering. Dat zegt Michiel van den Broeke, hoogleraar polaire meteorologie aan de Universiteit Utrecht.
Van den Broeke is een van de auteurs van een studie over de Groenlandse ijskap die woensdag verscheen in Nature. Het ijs van Groenland draagt het meest bij aan de huidige stijging van de zeespiegel, meer dan Antarctica of enige andere gletsjer in de wereld.
De wetenschappers analyseerden aan de hand van ijskernen de ontwikkeling van het ijs in de afgelopen 350 jaar. ‘Daaruit blijkt dat het smelten van de afgelopen dertig jaar exceptioneel is geweest’, zegt Van den Broeke. ‘Het valt buiten de natuurlijke variabiliteit en wordt dus veroorzaakt door klimaatverandering die de mens in gang heeft gezet.’
Aan de ijskernen is de opwarming van het klimaat af te lezen. Die begon met de opkomst van de industrie, halverwege de 19de eeuw. Na 1990 wordt een sterke versnelling van het smelten zichtbaar. Nooit eerder sinds de 17de eeuw verdween er zoveel ijs op Groenland als in het jaar 2012, blijkt uit het onderzoek. Over de hele ijskap stroomde de afgelopen 20 jaar jaarlijks 50 procent meer smeltwater weg dan voor het industriële tijdperk.
Het verlies aan ijs doet zich vooral voor op de lagergelegen delen van de ijskap en op kleinere, losliggende ijskappen langs de kust. Dat verlies is onomkeerbaar, zo rapporteerde Van den Broeke samen met Utrechtse collega’s al eerder. Omdat het smeltwater van deze gebieden de oceaan bereikt, draagt het bij aan de huidige stijging van de zeespiegel.
Bufferfunctie
De grote ijskap van het Groenlandse vasteland houdt in het huidige klimaat nog redelijk stand, zegt Van den Broeke. ‘Het grootste deel van het smeltwater wordt daar nog opgevangen in de sneeuw, bevriest opnieuw en komt dus niet in zee terecht. Deze bufferfunctie is enorm belangrijk om massaal verlies van ijs nog enigszins binnen de perken te houden. Door het toenemen van het smelten wordt die bufferfunctie minder en op een geven moment is het omslagpunt bereikt waarop de hele ijskap water gaat leveren dat naar de oceaan stroomt.’
In de studie worden geen voorspellingen gedaan over de gevolgen van verdere opwarming van de aarde. ‘Het is moeilijk om te zeggen wat de opwarming van de aarde met 2 graden Celsius voor Groenland zou betekenen. Maar uit het onderzoek blijkt wel dat het smelten ontzettend gevoelig is voor stijging van de temperatuur. Kleine temperatuurveranderingen hebben grote gevolgen voor de hoeveelheid smeltwater.’
‘Gedegen onderzoek’, reageert Roderik van de Waal, universitair hoofddocent aan de Universiteit Utrecht. ‘De auteurs laten overtuigend zien dat het smelten de voorafgaande eeuwen veel lager is geweest dan de laatste decennia. Dat kun je niet meer wijten aan onzekerheden in de onderzoeksmethoden. Dit is een duidelijke trend.’
De onderzoekers analyseerden vier ijskernen afkomstig uit het westelijk deel van Groenland. De uitkomsten zijn gecombineerd en met klimaatmodellen ‘verbreed’ tot heel Groenland. In de ijskernen – lange staven die uit het ijs zijn geboord – bevinden zich lagen waaraan te zien is dat het ijs gesmolten is geweest.
LEES VERDER
Komt de klimaattop in Katowice te vroeg of te laat?
De wereld moet de inspanningen om opwarming bij 2 graden te houden verdrievoudigen, bleek dinsdag. Gaat dat lukken op een moment dat eigenbelang de politiek beheerst?
Dit is hoeveel het klimaat ons kost
Nederland heeft afgesproken om in 2030 49 procent minder CO₂ uit te stoten dan in 1990. Maar hoe duur is dat eigenlijk? Bekijk de opties en wat die ons land gaan kosten.
Een vermindering van 49 procent CO₂, per inwoner komt dat neer op zo’n 5.000 kilogram per jaar – het gewicht van een olifant. Klik hier jouw bijdrage bij elkaar.
Deze maatregelen zijn nodig om de temperatuur op aarde niet meer dan 2 graden te laten stijgen. Zie hier hoe het zit met deze beruchte grens.
Wereldwijde uitstoot CO2 dit jaar weer toegenomen
De wereldwijde uitstoot van het broeikasgas CO2 zal dit jaar een nieuw record bereiken. Dat zal het alleen maar lastiger maken om de klimaatdoelstellingen van Parijs te halen, waarover nu wordt onderhandeld in Polen. De internationale onderzoeksorganisatie Global Carbon Project maakte de prognoses voor 2018 woensdag bekend.