Wereldwijde uitstoot CO2 dit jaar weer toegenomen

De stijging die onlangs nog in een VN-rapport (Emissions Gap Report) is gesignaleerd voor 2017 zet zich door in 2018. De wereldwijde emissies van kooldioxide zullen in 2018 naar verwachting met ruim 2 procent stijgen ten opzichte van het jaar daarvoor. Belangrijkste reden is een forse groei van het gebruik van steenkool, maar ook het verstoken van gas en olie bleef toenemen. Veruit de grootste CO₂-vervuiler is China, waar de emissies dit jaar naar verwachting met 4,7 procent stijgen en daarmee een nieuwe piek bereiken. Verwacht wordt dat ze de komende jaren verder toenemen.

Nadat de CO₂-uitstoot in de wereld enkele jaren vrijwel gelijk was gebleven, zijn de emissies nu voor het tweede jaar op rij gestegen.  In 2017 ging het om 1,6 procent. Voor 2018 wordt een toename van 2,7 procent voorzien. Na China, dat 27 procent van de wereldwijde uitstoot voor zijn rekening neemt, zijn de VS (15 procent van het totaal) de grootste producent van kooldioxide. Daarna volgen India, Rusland, Japan, Duitsland, Iran en Saudi-Arabië.

De EU-landen, die samen zorgen voor 10 procent van de wereldwijde uitstoot, hebben hun bijdrage iets weten te beperken: de Europese emissies in 2018 zullen naar verwachting met 0,7 procent afnemen. Nederland behoort tot een groep van 19 landen die hun CO₂-emissies van fossiele brandstoffen de afgelopen 10 jaar lieten dalen, al lijkt het zijn doelstellingen niet te halen (zie kader).

Fossiele verslaving

‘De cijfers liegen er niet om’, zegt Wouter Peters, een van de vele wetenschappers die hebben bijgedragen aan de studie Global Carbon Budget 2018. ‘Ondanks de inspanningen om minder koolstof te produceren, is de vraag naar energie en productie van goederen zo hoog dat het niet lukt om de groei van de fossiele brandstofemissies te stoppen. We winnen het nog niet van onze verslaving aan fossiele brandstoffen.’

Er wordt veel geïnvesteerd in duurzame energie, waarvan het gebruik dan ook snel toeneemt. ‘We zitten aan het begin van een exponentiële groei. In het begin tikt het nog niet zo aan. Als het zo doorgaat zitten we over 35, 40 jaar met wind- en zonne-energie misschien op hetzelfde niveau als olie, kolen en gas’, aldus Peters, hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen en aan de Wageningen Universiteit.

Opvallend is de forse toename van de uitstoot in China. Die houdt vooral verband met de groei van productie en met bouwactiviteiten. Peters: ‘Je moet je wel afvragen waarom China zoveel energie nodig heeft. Die is voor een groot deel nodig voor productie ten behoeve van de VS en Europa. Het land kiest nog voor de meest competitieve brandstof – en dat zijn kolen.’

De groei van de Chinese uitstoot door kolen vlakte af in de jaren tussen 2014 en 2016. Hierdoor nam de hoop toe dat China afscheid zou nemen van het kolentijdperk. ‘De laatste 2 jaar hebben laten zien dat het voor China niet makkelijk is om de steenkool snel vaarwel te zeggen. Steenkool zal het Chinese energiesysteem waarschijnlijk de komende 10 jaar nog domineren’, voorspelt Jan Ivar Korsbakken van het Noorse onderzoeksinstituut Cicero.

De CO₂-uitstoot per hoofd van de bevolking is in China ongeveer gelijk aan die van een Europeaan, stelt Maarten Krol, hoogleraar aan de Wageningen Universiteit en universitair hoofddocent aan de Universiteit Utrecht. Hij onderstreept dat China en andere opkomende landen het recht hebben zich economisch te ontplooien. ‘Een logische stap zou zijn het wereldwijd beprijzen van CO₂-uitstoot.’

Krol ziet ook een lichtpuntje: er zijn geen tekenen dat de oceanen en de biosfeer (bossen) minder kooldioxide opnemen. ‘Van elke vier CO₂-moleculen die door de mens worden uitgestoten worden er nog steeds twee opgenomen. Dat neemt niet weg dat de cijfers aantonen dat er urgent vergaande maatregelen nodig zijn om de mondiale temperatuurstijging tot 2 graden te beperken.’