De luizenmoeder op z’n Vlaams: wel een zingende juf, maar de ouders zijn ietsje minder direct

De scène is bekend: een kleuterjuf duwt een ouder de klas uit, terwijl ze ‘Hallo allemaal, wat fijn dat je er bent’, zingt. Maar het is niet juf Ank, die de kijkers kennen van de hit-serie De luizenmoeder.  Dit is juf Els, en zij staat in Vlaanderen voor de klas.

Al snel nadat de uitzendingen in Nederland waren begonnen, kocht het Belgische productiehuis Lecter Media de rechten van de serie. Maar in plaats van deze gewoon uit te zenden, werd besloten om een eigen versie te maken, met Vlaamse acteurs en Vlaamse grappen. ‘Het origineel is steengoed,’ vertelt regisseur Maarten Moerkerke over de telefoon, ‘maar we wilden het voor ons eigen publiek toch dichterbij halen. Anders houden we het gevoel dat we naar die gekke Nederlanders zitten te kijken.’

^{Wilt u dit artikel liever beluisteren? Hieronder staat de door Blendle voorgelezen versie.}

Moerkerke nam drie scenarioschrijvers in de arm, en vroeg ieder van hen een Vlaamse versie van de serie te maken. Die legde hij vervolgens naast elkaar, en gebruikte van elk scenario de beste stukken. ‘We zijn dicht bij het origineel gebleven’, zegt hij. ‘Er zijn geen personen bij verzonnen, en geen verhaallijnen veranderd. De liedjes en de meeste grappen konden we ook gewoon behouden, maar het geheel is misschien iets trager. Iets minder direct.’

De typetjes zijn dus hetzelfde: de bemoeizuchtige moeder, de sukkelige schooldirecteur, maar de namen zijn soms wel aangepast. Zo zien we in de hoofdrol (in Vlaanderen gespeeld door actrice Lynn Van Royen) net als bij ons een Hannah, maar moeder Ursula is bijvoorbeeld een Angelique geworden. ‘En de naam Ank komt hier natuurlijk wel voor’, zegt Moerkerke, ‘maar een juf Els voelde vertrouwder.’

Er zijn wel flinke aanpassingen aangebracht in de aflevering met Sinterklaas. Die draaide in het origineel helemaal om de Zwarte Piet-discussie zoals die in Nederland speelt, en eindigt met rellen op het schoolplein. ‘Dat zou voor ons totaal ongeloofwaardig zijn omdat het debat in Vlaanderen niet zo op scherp staat’, zegt Moerkerke.

Herkenbaarheid

De Vlaamse filosoof Paul Wouters, die het boek Nederland - België heeft geschreven over de verschillen tussen de landen, vind het niet meer dan logisch dat er een remake van de serie is gemaakt. ‘Het succes van De luizenmoeder komt volgens mij voort uit de herkenbaarheid voor de kijkers’, zegt hij. ‘Een Vlaamse school is anders. Ouders zijn daar, vergeleken met Nederlandse vaders en moeders, een stuk volgzamer. Misschien dat Belgen in de grote steden wat assertiever zijn, maar in de rest van Vlaanderen zeker niet.’

Volgens Wouters, die zelf in Nederland woont en bedrijven adviseert die over de grens zaken doen, zijn de verschillen veel groter dan we denken. ‘Dat begint al met de taal’, zegt hij. ‘We gaan ervan uit dat deze hetzelfde is – dat de Vlaming alleen een andere tongval heeft en af en toe een koddig woord gebruikt – maar dat is niet zo. Een voorbeeld? Het woord ‘weerhouden’ betekent in Nederland een afwijzing, terwijl een Vlaming ermee bedoelt ergens positief tegenover te staan.’

En dan is er nog het culturele verschil. ‘Een Vlaming heeft gemiddeld een wat lagere dosis zelfvertrouwen’, zegt Wouters. ‘Hij is argwanender, en iets minder ondernemend. Mocht een Nederlander naar België verhuizen, dan hoeft hij zijn nieuwe buren niet uit te nodigen voor een kennismakingsborrel: de kans is groot dat er niemand komt. Vlamingen voelen zich ongemakkelijk als vreemden zich in hun privésfeer begeven.’

Zenuwachtig

Omdat ook in België bekend is dat De luizenmoeder in Nederland een daverend succes was (ruim 4 miljoen kijkers), waren de verwachtingen in Vlaanderen torenhoog. Moerkerke heeft al zes eerdere tv-series voor VTM gemaakt, maar hij zegt nog nooit zo zenuwachtig te zijn geweest als vorige week woensdag, toen de eerste aflevering op tv kwam. ‘Je steekt toch je nek uit’, zegt hij. ‘Alsof je een cover maakt van een geweldig nummer. Dat is altijd anders dan het origineel, maar het moet wel een goede versie worden.’

Terwijl de regisseur met zijn gezin op de bank naar de tv keek, stroomden de positieve reacties op zijn telefoon binnen. Ook de cijfers zijn goed: op de avond zelf waren er 814 duizend kijkers, en dat is online opgelopen tot meer dan een miljoen. ‘Het is vijf jaar geleden dat fictie op dit tijdstip zulke cijfers haalde’, verzucht Moerkerke opgelucht. ‘Maar nu ben ik nerveus of mensen het leuk genoeg vonden om deze week weer te kijken.’